انتقاد ‌ آیت‌الله جنتی از فقر مطلق

«سطح فقر مطلق» به روایت رئیسی انتقاد ‌ آیت‌الله جنتی از فقر مطلق شرق: کلید‌واژه این روزهای رئیس‌جمهور، «رفع فقر» است و نقل محافل مردم این جمله ابراهیم رئیسی که «باید تا آخر امسال فقر مطلق حذف شود». اما این سخن را روز گذشته سخنگوی دولت این‌گونه تفسیر کرد: «در‌خصوص سطح فقر مطلق رئیس‌جمهوری گفتند قابل پذیرش نیست که کسی شب سر گرسنه بر بالین بگذارد، برای آنها باید برنامه فوری‌تری انجام شود».
ابراهیم رئیسی در این هفته از اولویت ریشه‌کن‌کردن فقر مطلق در کشور سخن گفت و از کمیته امداد، ستاد اجرائی، خیریه‌ها و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خواست این مسئله به‌عنوان یک اولویت در کشور مطرح شود تا بتوان فقر مطلق را ریشه‌کن کرد. رئیس‌جمهور همچنین گفته بود دولت امکانات کافی برای ریشه‌کن‌کردن فقر مطلق را دارد و با یک کار جهادی و برنامه‌ریزی مناسب می‌توان به نتیجه رسید. او همچنین گفت از استانداران انتظار داریم برای ریشه‌کن‌کردن فقر مطلق از تمام ظرفیت‌ها استفاده کرده و اجازه ندهند این موضوع به سال ۱۴۰۱ برسد. او از تجربه ریشه‌کن‌کردن فقر مطلق در شهر مشهد یاد کرد که حالا باید به کل کشور تعمیم داده شود. او گفته با همت بخش‌های مختلف می‌توان این مشکل را در همین سال ۱۴۰۰ برطرف کرد.
پیش از این نیز یعنی در پنجم اسفند، رئیس‌جمهور در اولین جلسه شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی در دولت سیزدهم به موضوع فقر مطلق اشاره کرده و گفته بود: «برنامه‌های رفع فقر مطلق را مطلقا به آینده موکول نکنید. رفع فقر مطلق از آن دسته اقداماتی است که حتی نباید از امروز به فردا موکول شود. جلسات و برنامه‌ریزی‌های خود را بر این محور تنظیم کنید که برای همین شب عید بتوانید با اقداماتی جهادی، دستگیر فقرا و نیازمندان جامعه باشید».
سخنان رئیس‌جمهور و مهلتی که او برای رفع کامل فقر مطلق اعلام کرده است، چنان عجیب بود که روز گذشته خبرنگاران درباره آن از سخنگوی دولت پرسیدند. علی بهادری‌جهرمی در برابر سؤال خبرنگاری که درباره برنامه دولت برای رفع فقر مطلق پرسیده بود، گفت:‌ «در جلسه اخیر شورای عالی رفاه، گزارشی در این زمینه ارائه شد و رئیس‌جمهوری دستورات لازم را در سطوح مختلف و در زمان‌بندی مشخص جهت رفع فقر دادند که این برنامه و زمان‌بندی در سه سطح است».


او ادامه داد: «در‌خصوص سطح فقر مطلق رئیس‌جمهوری گفتند قابل پذیرش نیست که کسی شب سر گرسنه بر بالین بگذارد، برای آنها باید برنامه فوری‌تری انجام شود. همچنین برای آن افرادی هم که وضعیت مناسبی ندارند، هم‌زمان برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در دستور کار قرار گرفته است و برای کارمندان و کارگران شریفی که کف دریافتی دارند نیز اقداماتی انجام خواهد شد».
سخنگوی دولت اقدامات دولت در راستای رفع فقر مطلق را نیز این‌گونه توضیح داد: «هزینه آب، برق و گاز برای سطوح و دهک‌های پایین که الگوی مصرف را رعایت کرده‌اند، رایگان شده است. در زمینه مسکن مهر نیز زمین‌های رایگان به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی تحویل داده خواهد شد. همچنین توزیع بسته‌های نقدی و غیرنقدی ادامه خواهد داشت».
واکنش‌ها   به   سخنان   رئیسی
سخنان رئیس‌جمهور درخصوص ریشه‌کن‌کردن فقر مطلق تا پایان امسال، با واکنش سیاست‌مداران و همچنین شوخی کاربران فضای مجازی همراه بود؛ تا جایی که برخی به طنز در صفحه اینستاگرام خود برای پایان تاریخ اعلام‌شده از سوی رئیسی، «ساعت‌شمار» گذاشتد تا شاهد رفع فقر مطلق در پایان سال جاری باشند.
عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در واکنش به این سخنان در توییتی نوشت: «متأسفانه این جمله نشان می‌دهد هیچ درکی از فقر مطلق ایرانیان وجود ندارد. ایجاد شغل با یک میلیون تومان معقول‌تر از رفع فقر مطلق تا پایان ۱۴۰۰ است».
شهیندخت مولاوردی، از فعالان اصلاح‌طلب و معاون پیشین رئیس‌جمهوری در دولت دوازدهم نیز نوشت: «کاش در استعمال واژه‌ها سخاوت به خرج ندهیم».
محسن رهامی، نماینده ادوار مجلس نیز در گفت‌وگو با سایت منیبان گفت: «رئیسی با شعار دولت محرومان آمد، اما در این مدت قیمت ارز، افزایش پیدا کرده است و به همین نسبت کالاهای ضروری و مورد نیاز مردم افزایش قیمت یافته‌اند».
این فعال اصلاح‌طلب ادامه داد: «رئیسی مشاوران اقتصادی قوی و کارکشته ندارد و مثلا دستور داده اقداماتی انجام شود که هیچ‌کس تا عید زیر خط فقر مطلق نباشد. واقعا باعث تعجب است این مسائل با دستوراالعمل و بخش‌نامه و بدون برنامه‌ریزی بنیادی و سرمایه‌گذاری کلان و فعال‌کردن حوزه‌های مختلف اشتغال و صنعت و برقراری روابط تجاری و سیاسی صحیح با دنیای خارج حل نمی‌شود».
او افزود: «اکثر اعضای کابینه دولت فاقد تجربه کافی برای مدیریت کلان و کشورداری هستند و از سر کلاس دانشگاه آمده‌اند؛ خصوصا از دانشگاه امام صادق با رشته خاصی دست‌چین شده‌اند. بحثی که استاد سر کلاس مطرح می‌کند، با حوزه اجرائی و واقعیت خارجی فرق دارد. کار‌کردن در دولت به فوت‌و‌فن برای برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی و استفاده از تجارب و سرمایه‌های کلان مادی و علمی داخلی و خارجی نیاز دارد».
رهامی گفت:‌ «ما باید از تجربه کشورهای موفق در حوزه اشتغال، صنعت و تجارت، مانند ژاپن، کره‌جنوبی، آلمان، سوئد و آمریکا استفاده کنیم و کسانی را که در این حوزه‌ها تجربه موفقی دارند، دعوت کرده و از مشاوره و سرمایه آنها در حل مشکلات کشور استفاده کنیم. درباره حل مسائل اقتصادی، اداری و صنعتی از آسمان وحی نمی‌شود، حل این مسائل و مشکلات به استفاده از تجربه بشری و جهانی نیاز دارد».
این فعال اصلاح‌طلب با مقایسه ایران با کره‌شمالی عنوان کرد: «رهبران سیاسی کره‌شمالی هم احتمالا می‌خواهند مردم را به رفاه برسانند، مانند کره‌جنوبی، اما اینکه چگونه از تجربه جهانیان استفاده کنند و چگونه با دنیا ارتباط برقرار کرده و دروازه‌های شهرهایشان را باز کنند تا سرمایه‌گذاران خارجی بیایند و سرمایه‌گذاری کنند، در این مسیر کره‌جنوبی راه صحیح را رفته و موفق شده و کره‌شمالی راه اشتباه را رفته و به بن‌بست خورده است. بدون استفاده از سرمایه‌گذاران خارجی و ارتباط معقول با کشورهای پیشرفته که صاحب سرمایه و صنعت هستند، امکان اینکه مشکلات را حل کنیم، وجود ندارد». رهامی به ابراهیم رئیسی پیشنهاد داد علاوه بر استفاده از تجارب جهانی، از کارشناسان خارجی نیز دعوت به کار کند؛ چون این کار شرعا و عقلا هیچ اشکالی ندارد.
صدای آیت‌الله جنتی هم درآمد
مسائل و مشکلات اقتصادی پیش‌آمده برای مردم چنان زیاد و غیر‌قابل‌تحمل شده که حجت‌الاسلام محمدی‌گلپایگانی، رئیس‌دفتر مقام معظم رهبری نیز روز گذشته در مراسمی گفت: «حضرت آیت‌الله آقای خامنه‌ای مدظله‌العالی تأکید روی قضیه فقرزدایی و رسیدگی به محرومان دارند که کم هم نیستند».
حتی آیت‌الله احمد جنتی نیز در اجلاسیه رسمی مجلس خبرگان رهبری گفت نگران اقشار ضعیف جامعه و محرومان است. رئیس این مجلس بدون اینکه از فردی نام ببرد، عنوان کرد: «شرایط اقشار ضعیف جامعه مناسب نیست و باید فکری برای آنان کرد. مبادا در پایان سال کسانی پیدا شوند که غذای مناسب نداشته باشند».
او ادامه داد: «حکومت علوی که دنبال آن هستیم باید نشانه‌های آن را هم داشته باشد. علی‌(ع) طاقت نداشت که در حکومت او یک شکم گرسنه باشد یا کسی باشد که آب نوشیدن نداشته باشد یا سرپناهی به او متعلق نباشد. این معنای حکومت علوی است. امیدوارم ما هم بتوانیم راه علی‌(ع) را طی کنیم که راه سختی است و ریاضت می‌خواهد. این آرزوی ماست که در این مسیر حرکت کنیم. من خجالت می‌کشم از این حرفی که می‌زنم. گوینده باید خودش در این مسیر حرکت کند، ولی در هر صورت این آرزو است و نمی‌توان جلوی آن را گرفت».
جنتی افزود: «ما اگر بتوانیم شکم گرسنه را سیر کنیم، معجزه کرده‌ایم. این جزء وظایف ماست که آنان را سیر کنیم و این حداقل کار است. ما باید پوشاک، درمان و بهداشت آنان را هم تأمین کنیم، اما لااقل در پایان سال که همه شادی می‌کنند و سفره‌های رنگین می‌اندازند، ما یا شکم گرسنه‌ای نداشته باشیم یا آن را به حداقل برسانیم. امکانات ما خیلی محدود است، اما خدا در حد امکانات ما به ما تکلیف کرده است».
رئیس‌جمهوری نیز در این اجلاسیه باز به «رفع فقر مطلق» که از دغدغه‌های دولت اوست، اشاره کرد و گفت: «اگر‌چه شاخص‌های متفاوتی برای تعیین فقر مطلق در جهان وجود دارد، اما ما بر اساس تعریف عرفی خودمان از فقر مطلق در تلاش هستیم تا آن را در جامعه اسلامی به‌طور کامل ریشه‌کن کنیم».