توضیحات مدیر کل مطبوعاتی درباره رتبه بندی روزنامه های سراسری و محلی

 نتایج  رتبه‌بندی 266 روزنامه‌ سراسری و  محلی منتشر شد و طبق آخرین نتیجه بررسی کمیته رتبه بندی ، روزنامه های دنیای اقتصاد، جام جم، همشهری، ایران،خراسان، اطلاعات،  کیهان، جوان، خبر ورزشی و شرق بین 10 روزنامه سراسری برتر کشور قرار گرفتند. روزنامه قدس هم که دیگر روزنامه سراسری استان خراسان رضوی به حساب می آید، رتبه پانزدهم را به خود اختصاص داد. در بخش روزنامه های استانی روزنامه شهرآرا،  خبر جنوب ، صبح ساحل، همدان پیام و فاینشنال تریبون توانستند بین پنج روزنامه برتر محلی کشور قرار گیرند.شاخص های مورد بررسی کمیته رتبه بندی روزنامه ها شامل موارد متفاوتی  همچون گزارش های اختصاصی ،انتشار سرمقاله،تراز نویسندگان ، مصاحبه اختصاصی ،اشتراک ، تعداد صفحات،گستره توزیع ، جریان سازی ، گرافیک و... است که البته ایمان شمسایی مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت ارشاد تاکید می کند: روزنامه ها در دو رسته سراسری و محلی مورد ارزیابی قرارگرفتند اما  «بنای ارشاد حمایت از روزنامه های محلی است به همین دلیل سعی کردیم امتیازهای ویژه تری را برای روزنامه های محلی و استانی در نظر بگیریم از جمله این که در نهایت باز هم ۱۵ درصد به نمرات روزنامه‌های غیرسراسری اضافه شد.» وی در عین حال انتقادهایی را نیز به این شیوه رتبه بندی وارد می داند و بر اصلاح آن تاکید می کند. درباره ملاک های ارزیابی و کم و کیف این نتایج  با  ایمان شمسایی مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی به گفت وگو نشسته ایم که در ادامه می آید.
 
شیوه عملیاتی رتبه‌بندی روزنامه‌ها
روزنامه های سراسری در 30 شاخص از جمله تاثیرگذاری و جریان سازی روزنامه در کشور، تراز نویسندگان، چاپ گزارش و مصاحبه های اختصاصی،انتشار سرمقاله و یادداشت ،گرافیک و ... با هم مقایسه شدند. مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی  با اشاره به طرح رتبه‌بندی روزنامه‌ها با بررسی 266 روزنامه سراسری و محلی  گفت :بعد از اعلام نتایج اولیه 170 روزنامه به امتیازها اعتراض کردند که اعتراض ها مورد رسیدگی قرار گرفت.  ایمان شمسایی در گفت  وگو با خبرنگار ما درباره شیوه عملیاتی رتبه‌بندی روزنامه‌ها هم افزود: «فرایند امتیازدهی به این شکل بوده که از عملکرد روزنامه‌ها در فاصله نیمه دوم ۹۸ و نیمه اول ۹۹، پنج شماره مساوی تعیین و برای آن‌ها شاخص‌هایی مثل تیتر اختصاصی، یادداشت و سرمقاله و عکس اختصاصی و... در نظر گرفته شده است. همه روزنامه‌ها در قالب ۱۰۰ نمره و حدود ۲۰ آیتم از بالاترین نمره یعنی ۱۰ برای شمارگان تا یک و ۲ نمره برای کاریکاتور و طنز، نمره‌دهی شده‌اند.» امتیازهای ویژه و افزایش 15 درصدی نمره برای روزنامه‌های محلی  مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی درباره تفاوت شیوه امتیاز دهی به روزنامه های سراسری و روزنامه های محلی هم به خبرنگار ما توضیح داد: «بنای ارشاد حمایت از روزنامه های محلی است به همین دلیل سعی کردیم امتیازهای ویژه تری را برای روزنامه‌های محلی و استانی در نظر بگیریم. البته این امتیازهای ویژه فقط برای روزنامه هایی که در شهر یا جغرافیای محدود منتشر می شوند در نظر گرفته شده است.»   وی در توضیح بیشتر درباره تفاوت ارزیابی روزنامه های سراسری و محلی و برخی انتقادها مبنی بر این که  چرا روزنامه‌های سراسری و غیرسراسری با هم رقابت کرده‌اند؟ گفت: اولاً برای روزنامه‌های غیرسراسری امتیازات ویژه‌ای قائل شده‌ایم مثلاً این که اخبار شهرستان‌ها ۴ نمره داشته و روزنامه‌های سراسری باید یک صفحه کامل ویژه شهرستان‌ها می‌داشتند تا به آن‌ها نمره می‌دادیم یا این که اخبارشان را می‌شمردیم اما به روزنامه‌های غیرسراسری همه ۴ نمره تعلق گرفته است. نکته بعدی این که برای روزنامه‌های سراسری، گستره توزیع در نظر گرفته شده یعنی باید در ۳۱ استان توزیع شوند تا ۴ نمره را می‌گرفتند اما روزنامه های غیرسراسری این نمره را کامل گرفته‌اند. مسئله دیگر هم در آیتم جریان‌سازی است که ۶ نمره داشته و برای روزنامه سراسری لازم بوده که در کشور اتفاق ایجاد کند اما برای روزنامه غیرسراسری، آیتم جریان‌سازی تنها در جغرافیای خودش مدنظر قرار گرفته است. تراز نویسندگان ۴ نمره داشته که برای روزنامه سراسری لازم بوده که سطح نویسندگانش در حد کشوری باشد اما برای روزنامه غیر سراسری در سطح جغرافیایی اش ارزیابی داده شده است. جدای از تمام این‌ها در نهایت باز هم ۱۵ درصد به نمرات روزنامه‌های غیرسراسری اضافه شد. به طور مثال روزنامه محلی که ۷۵ امتیاز گرفته بود ۱۵ درصد یعنی 11.25 امتیاز به صورت تشویقی علاوه بر امتیاز آیتم هایی که گفته شد را  دریافت کرده است و در جدول امتیازها 86.25 برای آن روزنامه ثبت شده است. بر همین اساس شمسایی  مقایسه روزنامه های استانی و محلی را با روزنامه سراسری نادرست می داند و می گوید: «قیاس امتیازدهی به روزنامه های سراسری با روزنامه های محلی و استانی مثل مقایسه  دو گروه متفاوت  است. قطعا رتبه بندی  آن ها  باید متفاوت باشد و این دو باهم قابل مقایسه نیستند.» نقد هایی به این رتبه بندی وارد است   شمسایی با اشاره به این که  «طرح رتبه‌بندی روزنامه‌ها چیزی است که بر مبنای آن، آگهی‌های دولتی به روزنامه‌ها تعلق می‌گیرد و در یارانه نیز اثرگذار است.»افزود: «از طرفی هم در کار فرهنگی و رسانه‌ای نمی‌شود همه را با عدالت صددرصدی رتبه‌بندی کرد.» شمسایی  با اذعان به این که به  این رتبه بندی انتقادهایی دارد گفت: «به این رتبه بندی نقدهایی هم وارد است. این که در این رتبه‌بندی بر اساس بازه نیمه دوم ۹۸ و نیمه اول ۹۹ یک روزنامه داریم تصمیم می‌گیریم که در ۱۴۰۱ با آن چطور رفتار کنیم. سعی می‌کنیم رتبه‌بندی بعدی را هم به صورت الکترونیکی و برخط و هم خیلی زود انجام دهیم. اما چرا باید این کار را به سرانجام برسانیم؟ چون همین الان روزنامه‌ها بر اساس رتبه‌بندی سال ۹۶ حمایت و آگهی دریافت می‌کنند. طبیعتاً وضعیت ۱۴۰۱ یک روزنامه به وضعیت ۹۸ و ۹۹ آن خیلی نزدیک‌تر است تا ۹۶ که پنج سال عقب‌تر است.»  وی افزود :شاید روزنامه‌ای ۸ صفحه‌ای آن قدر حرف برای گفتن داشته باشد و بتواند جریان‌سازی کند، جلوی اشتباهی را بگیرد یا باعث تغییر در یک سیاست‌گذاری شود و منشأ انجام کار خوبی باشد که یک روزنامه بزرگ این گونه نباشد. نمی‌شود گفت که شما چون ۸ صفحه‌ای هستید و آن یکی بیشتر پس الزاماً آن بالاتر از شماست. اما بالاخره باید شاخص‌هایی برای ارزیابی داشت. او البته معتقد است که اساساً داوری برای کار فرهنگی خیلی سخت است اما  باید شاخص‌هایی برای ارزیابی در نظر گرفت. شمسایی اظهار امیدواری کرد: معاونت مربوط با اخذ نظرات کارشناسی همکاران بتواند کیفیت این رتبه‌بندی را در مراحل بعدی افزایش دهد.