صـــدر در صــدر

«جعفر صدر» که از سال 1398 تاکنون سفیر عراق در انگلیس است، تنها فرزند «محمد باقر صدر»، مرجعیت دینی است که سال 1980 میلادی به دستور صدام اعدام شد

یاسین عبادی/ با گذشت چند ماه از انتخابات اکتبر 2021 در عراق، اختلاف موجود بین جریان‌های سیاسی بخصوص بین جریان صدر و گروه چهارچوب هماهنگی (جریانی که بعد از انتخابات اکتبر 2021 با اجماع همه گروه‌های شیعی به جز جریان صدر تشکیل شد)، مسأله انتخاب رئیس جمهور را در ‌هاله‌ای از ابهام فرو برده است.
تا چند روز پیش اخباری که از اردوگاه جریان‌های سیاسی عراق به گوش می‌‌رسید نشان می‌‌داد در جلساتی که بین دو جریان برگزار شد اتفاق نظری در باره نخست وزیر به دست نیامد. با وجود این روز گذشته بعد از برقراری تماس تلفنی «مقتدی صدر» با «نوری المالکی»، رئیس ائتلاف دولت قانون به نظر رسید انتخاب نخست وزیر در کوتاه مدت ممکن و محتمل است. یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های‌ نشستن بر کرسی نخست وزیری، «جعفر صدر»، پسر عموی «مقتدی صدر» است. نامی که در گذشته هم بر سرزبان‌ها بود اما اکنون با توجه به کنار گذاشته شدن «مصطفی الکاظمی» از لیست نهایی پست نخست وزیری، نزدیک‌ترین گزینه برای کسب این پست است. هرچند وی سابقه سیاسی زیادی ندارد، اما اگر بتواند اجماع بیت شیعی را به دست بیاورد، می‌‌تواند دولت وحدت ملی را تشکیل دهد.


«مقتدی صدر» در ابتدا خواهان انتخاب مجدد «مصطفی الکاظمی» برای پست نخست وزیری بود، اما گروه چهارچوب هماهنگی «مصطفی الکاظمی» را به عنوان خط قرمز خود تعیین و اعلام کرد هیچ گاه با انتخاب مجدد وی موافقت نخواهند کرد. علاوه بر آن، وضعیت داخلی عراق بخصوص وضعیت اقتصادی و همچنین چالش با حشدالشعبی و گروه‌های مقاومت عراق باعث شد نام «مصطفی الکاظمی» به عنوان نخست وزیر آینده از لیست «مقتدی صدر» خط بخورد. از همین رو به نظر می‌‌رسد، گروه چهارچوب هماهنگی به عنوان یکی از اضلاع مهم فرایند سیاسی عراق، با جریان صدر بر سر انتخاب «جعفر صدر» به توافق رسیده باشد.
از تحریم تا استقبال
«جعفر صدر» که از سال 1398 تاکنون سفیر عراق در انگلیس است، تنها فرزند «محمد باقر صدر»، مرجعیت دینی است که سال 1980 میلادی به دستور صدام اعدام شد. «جعفر صدر» در انتخابات ۲۰۱۰ پارلمانی عراق در اعتراض به فساد اداری و مالی در نظام سیاسی حاکم بر این کشور، به رغم کسب آرای لازم مردمی، از ورود به پارلمان خودداری کرد. اما اخیراً به فعالیت در دستگاه دولتی تمایل نشان داده است. برخی گزارش‌ها حاکی است، وی با حمایت و تشویق «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر حاضر به فعالیت در پست‌های دولتی شده و در این راستا دستگاه دیپلماسی را برای فعالیت دولتی خود برگزیده است. او در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۰  به‌جای آن که مانند دیگر نزدیکانش در فهرست جریان صدر قرار گیرد به ائتلاف دولت قانون پیوست و کاندیدای پنجم این ائتلاف در استان بغداد بود.
کاندیدایی مورد طبع همه
هرچند به جز آنچه اشاره شد، اطلاعات زیادی در مورد «جعفر صدر» وجود ندارد، اما به نظر می‌‌رسد با توجه به توافقات صورت گرفته در بیت شیعی، گزینه‌ای به مراتب مناسب‌تر از «مصطفی الکاظمی» برای عراق باشد. زیرا عراق تاکنون بجز چالش‌های مختلفی که با آنها دست و پنجه نرم می‌‌کرد، با مسأله نوع عملکرد نخست وزیر در بحران‌های این کشور نیز روبه‌رو بود. «جعفر صدر» می‌‌تواند با توافقات صورت گرفته و تشکیل دولت وحدت ملی، عراق را از بحران‌ها و چالش‌های فعلی، خارج سازد. بخصوص که یکی از مخالفان اصلی دولت‌های عراق در سال‌های گذشته، شخص «مقتدی صدر» بوده است که بعد از پیروزی در انتخابات اکتبر 2021 و کسب 73 کرسی، تبدیل به بخش اصلی فرایند تشکیل دولت شده است. از همین رو نامزدی «جعفر صدر» برای پست نخست وزیری که به پیشنهاد «مقتدی صدر» بوده است، به نظر می‌‌رسد با مخالفت جدی در بین سایر گروه‌های شیعی مواجه نباشد و نخست وزیر آینده عراق بزودی معرفی شود و با تحقق گمانه‌زنی‌ها درباره «جعفر صدر»، عراق نیز از بن بست سیاسی و خلأ قدرت خارج شود و بار دیگر به عرصه سیاسی منطقه و جامعه بین‌الملل برگردد. بویژه که با توجه به تغییرات درحال وقوع در نظم بین‌الملل و سرریز شدن آن به منطقه، شاهد تأثیرات این وقایع بر عراق هم خواهیم بود و انتخاب نخست وزیر با اجماع بالای بیت شیعی، می‌‌تواند هم پشتوانه‌ای بسیار مستحکم برای نخست وزیر آینده باشد و هم عراق را از وضعیت ناکارآمد داخلی خارج سازد.