تجارت 100 میلیارد دلاری تا پایان سال

گروه اقتصادی / این روزها صحبت از رشد و جهش تجارت خارجی ایران است و فعالان اقتصادی اعداد مختلفی را برای این حوزه متصور هستند.   می‌گویند تا پایان امسال حجم تجارت ایران از 100 میلیارد دلار عبور می‌کند و برخی دیگر اعداد کمتر و در حدود 95 میلیارد دلار را عنوان می‌کنند. اما آنچه مشخص است، روند تجارت ایران، برخلاف پیش‌بینی‌ها در دولت سیزدهم افزایشی شده است. عوامل متعددی در باب رشد تجارت ایران مطرح می‌شود که مهم‌ترین آن توجه به کشورهای همسایه است. نکته دیگر که خیلی‌‌ها به آن اذعان دارند، فعال شدن سازمان توسعه تجارت است؛ سازمانی که طی سال‌های اخیر از ذات خود دور شده بود. مبحث بعدی که به آن پرداخته می‌شود، توجه دولت سیزدهم به فعالان اقتصادی و حل چالش آنها است. در گذشته صدای فعالان اقتصادی شنیده نمی‌شد اما اکنون در تمام نشست‌ها و بخصوص در نشست با سران کشورهای همسایه، بخش خصوصی هم حضور دارد.
۸۵ درصد واردات، کالاهای واسطه‌ای است
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه حجم تجارت خارجی ایران تا پایان امسال به ۱۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید، گفت: آمارها افزایش واردات را نشان می‌دهد که با توجه به سهم ۸۵ درصدی کالاهای واسطه‌ای، این افزایش، حاکی از رشد و توسعه تولید در کشور است. محمد لاهوتی در مورد ادامه دار بودن روند افزایشی تجارت خارجی ایران، اظهار داشت: در ۱۱ ماهه امسال صادرات از مرز ۴۳ میلیارد دلار عبور کرده و واردات نیز به ۴۶ میلیارد دلار رسیده است که در مجموع تجارت خارجی را به ۹۰ میلیارد دلار می‌رساند. بر اساس پیش‌بینی‌ها تا پایان سال واردات و صادرات ۱۰۰ میلیارد دلاری را تجربه خواهیم کرد.
او تأکید کرد: با سیاست‌ دولت سیزدهم مدیریت به گونه‌ای انجام می‌شود که شاهد افزایش صادرات با توجه به تسهیل‌گری‌های صورت گرفته، باشیم و در صورت کاهش یافتن صادرات قطعاً محدودیت وارداتی بار دیگر اعمال خواهد شد. لاهوتی با تأکید بر اینکه در شرایط فعلی حجم واردات و صادرات با هم متناسب است، خاطرنشان کرد: در بخش صادرات ۴۰ درصد و در واردات ۳۶ درصد رشد را تجربه کرده‌ایم که با مدیریت درست امکان آن فراهم شد. رئیس کنفدراسیون صادرات گفت: بخشی از جهش صادراتی به‌دلیل گذر از شرایط شیوع ویروس کرونا است، البته افزایش قیمت نرخ جهانی کالاها را نیز به‌دنبال داشته که همین روند از عوامل رشد واردات نیز محسوب می‌شود. او با اشاره به اینکه سال آینده با افزایش قیمت نفت مواجه هستیم، اظهار داشت: در مورد شرایط جدید اقتصادی جهان، پیش‌بینی تورم ۵ تا ۱۰ در کشورهای اروپایی و امریکا وجود دارد که سال ۱۴۰۱ را متفاوت خواهد کرد.


تنوع بازارهای صادراتی در دستور کار باشد
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران تصریح کرد: چین، عراق، ترکیه، امارات و افغانستان پنج کشور نخست صادراتی ایران هستند که نزول امارات به ردیف چهارم شریک‌های تجاری ایران نشان می‌دهد روند صادراتی تسهیل شده و نیازی به استفاده از کشورهای ثالث برای تجارت نیست.
او افزود: در واردات نیز کشورهای امارات، چین، ترکیه، آلمان و سوئیس در رتبه‌های نخست تا پنجم قرار گرفته‌اند که نشان می‌دهد برای خرید کالا از واسطه استفاده می‌کنیم و به همین دلیل امارات در جایگاه نخست قرار گرفته است؛ از سوی دیگر نام آلمان و سوئیس حکایت از افزایش کیفیت کالاهای وارداتی دارد. لاهوتی با اشاره به افزایش حجم تجارت با همسایگان، اظهار داشت: برنامه‌های بسیاری برای توسعه واردات و صادرات با کشورهای هم مرز ایران وجود دارد. با توجه به محدودیت‌های تجاری، تمرکز باید بر کشورهای پیرامونی باشد؛ زیرا افزایش حجم تجارت از این طریق راحت‌تر است و صادرات سهولت بیشتری دارد و وجوه راحت‌تر تبادل می‌شود. با افزایش‌های تجاری صورت گرفته نیاز به تنوع بازارهای صادراتی نیز دیده می‌شود و نباید تنها محدود به کشورهای پیرامون ایران باشیم، بلکه با رفع مشکلات، بازارهای
دور دست را نیز در دستور کار قرار دهیم.
خبرهای خوب به گوش می‌رسد
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه حذف نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی بر قیمت کالاها تأثیر‌گذار خواهد بود، اظهار داشت: می‌توان با کاهش تعرفه واردات کالاها شاهد تعدیل قیمت‌ها باشیم و هزینه را برای مصرف کننده نهایی کاهش دهیم.
وی افزود: با افزایش قیمت جهانی کالاها، دولت منابع درآمدی را به واردات اختصاص دهد و با هدف کاهش نرخ تورم با حمایت وزارت صمت و کشاورزی پایه‌های وارداتی تغییر پیدا کنند، البته خبرهای خوبی برای برنامه‌ریزی در این زمینه به گوش می‌رسد.
رشد چشمگیر تجارت خارجی
دبیرکل اتاق اصناف ایران نیز با اشاره به آمار صادرات تجارت خارجی کشور گفت: اگر عملکرد سازمان توسعه تجارت ایران را براساس تأثیر بر محیط کسب‌وکار و وضعیت فعالان اقتصادی و بنگاه‌ها بررسی کنیم، اولویت‌بندی درست برای پیگیری امور و نتیجه‌گرا بودن از اصلی‌ترین نقاط بارز فعالیت شش ماه گذشته است.
محمدباقر مجتبایی با اشاره به ارزیابی عملکرد سازمان توسعه تجارت ایران در دولت سیزدهم، اظهار داشت: طی این مدت اولویت‌بندی مناسبی براساس نیاز بخش‌های مختلف تولیدی و صادراتی و نیز اهمیت موضوعات اعلامی از سوی تشکل‌ها و بنگاه‌ها، از سوی رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران و سایر مدیران انجام شد که بر اساس برگزاری جلسات متعدد در حوزه کسب و کار، تجارت بین‌الملل، صادرات و مسائل بنگاه‌ها در راستای مشورت با فعالان مربوطه امور صورت گرفت.
او تصریح کرد: نتیجه‌گرا بودن حُسن دیگری بود که در سازمان توسعه تجارت ایران و با مدیریت جدید شکل گرفت و از تمام ارتباطات برای پیگیری امور بنگاه‌ها و رفع مشکلات فعالان اقتصادی استفاده می‌شد. همچنین اگر مصوبه و ابلاغیه‌ای لازم بود از مسئولان مربوطه و مرجع ذی‌ربط در ستاد اقتصادی دولت، وزارت صمت و بانک مرکزی پیگیری و ابلاغ می‌شد.
دبیرکل اتاق اصناف ایران با بیان اینکه حساس بودن مضاعف وزیر صمت و دیگر مسئولان نسبت به تجارت خارجی و صادرات موضوع قابل اهمیت دیگری است که در این دوره صورت گرفت، خاطرنشان کرد: در گذشته، برخی از وزرای صنعت، معدن و تجارت، تمایل به مدیریت و تنظیم بازار داخلی داشتند و اغلب درگیر پاسخگویی به این بخش می‌شدند. او افزود: در شش ماه گذشته پیگیری مسائل توسعه تجارت و صادرات، تسهیل واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات بویژه برای تولید صادرات محور، تسهیل صادرات و بسترسازی و فراهم کردن شرایط برای اینکه بخش خصوصی بتواند از موافقتنامه‌های دولتی برای توسعه صادرات، ماندگاری و ورود به بازارها بیشتر بهره ببرد، به‌صورت جدی دنبال شد و این رویکرد، نوید روزهای خوبی برای تولید صادرات‌گرا بودن است.
تدوین استراتژی تجارت خارجی
دبیرکل اتاق اصناف ایران با اشاره به مواردی که باید در اولویت مسئولان تجارت خارجی قرار گیرد، گفت: صادرات براساس اولویت کالا و کشور یکی از نکات مغفولی است که باید مدنظر قرار گیرد و برای آن استراتژی نوشته شود.همچنین حمایت و هدایت تشکل‌ها و بنگاه‌ها در گروه‌های همگن و تخصصی کالا به منظور ایجاد شرکت مدیریت صادرات و ایجاد بازار بنکداری در بازار هدف یکی از اقدامات جهشی برای توسعه محصولات است.
او تصریح کرد: معتقدم به جای اینکه کشورها و بازارهای هدف را تقسیم‌بندی و اولویت‌بندی کنیم، اصل استراتژی برای صادرات و تقویت بنگاه‌ها و بسترسازی مذاکرات بین کشوری باید براساس کالا و کشور پیش برود. برخی از کالاهای ما در برخی کشورها مزیت‌های نسبی بسیار خوبی دارند که باید مورد توجه قرار گیرد و همچنین در حوزه صنایع غذایی و محصولات کشاورزی، های‌تک و دانش‌بنیان بویژه این موضوع صدق می‌کند و باید کار شود و بسترسازی کرد.
دبیرکل اتاق اصناف ایران ادامه داد: تمرکز در این زمینه باید با انتخاب بهترین تشکل‌ها برای هدایت گروه‌های کالایی از طریق شرکت‌های مدیریت صادرات باشد، شرکت مدیریت صادرات گروه همگن در ایران تشکیل شود، مراکز تجاری و بازارهای بنکداری توسط شرکت‌های مدیریت صادرات در بازار هدف تشکیل شود و این بهترین روشی است که برخی کشورها در پیش گرفته‌اند و پاسخ هم داده است.
او افزود: به‌عنوان نمونه می‌توانیم در کشور عمان با همکاری تشکل‌های مربوطه گروه مصالح ساختمانی، مرکز تجاری‌ ایجاد کنند که توسط خود این گروه هدایت شود و نمونه کالا در نمایشگاه‌های مربوطه درکشور هدف وجود داشته باشد و کالاهای همگن در مراکز تجاری عرضه و در دسترس و آماده فروش به‌صورت عمده باشد و صرفاً برگزاری نمایشگاه دائمی اقدام مؤثر برای ورود و توسعه و ماندگاری در بازارهای هدف صادراتی تلقی نشود. مجتبایی تأکید کرد: ایجاد نمایشگاه مجازی همزمان با برقراری نمایشگاه آفلاین دائمی و مرکز تجاری عمده فروشی توسط EMC‌های تخصصی در بازارهای هدف موجب افزایش ضریب موفقیت و ماندگاری در بازارها شده و حتی موجب جذب تجار دیگر کشورهای همسایه بازار هدف مورد نظر می‌گردد.
دبیرکل اتاق اصناف ایران با بیان اینکه تجربه اثبات می‌کند که خریداران متوسط و خرد (مصرف کنندگان نهایی) بهای بیشتری پرداخت می‌کنند و تعداد بیشتری به نسبت تعداد معدود واردکنندگان هستند، گفت: در حوزه تجارت بین‌الملل و بازاریابی حرفه‌ای مشکلاتی بنگاه‌های تولیدی  یا صادراتی ایران در زمینه نرخ بالای بهره بانکی، تورم در هزینه تمام شده تولید، مشکلات تأمین مواد اولیه، مسائل ارزی، مشکلات انتقال پول و تبعات تحریم در مقایسه با رقبای ایران دارند.
وی تأکید کرد: در این شرایط به قدرت کشورهای رقیب نمی‌رسیم که این مزیت ما را دچار چالش می‌کند و به مرور بازارها را از دست می‌دهیم اما حضور در بازارهای هدف به‌صورت عرضه در دسترس بنکداری و فعالیت به‌ صورت بی‌2بی در بازار هدف، استراتژی مناسبی براساس اولویت کالا و کشور است که می‌تواند حتی در کوتاه‌مدت دستاوردهای مناسبی داشته و در میان‌مدت نیز منجر به جهش صادرات و در بلندمدت به ماندگاری در بازارها کمک مؤثر کند.