توافق وين از مسكو عبور كرد

آرمان ملی: مذاکرات احیای برجام بسیار خوب و با سرعت مناسب به پیش می‌رفت و به گواه انریکه مورا هماهنگ کننده مذاکرات، مذاکرات کارشناسی به پایان رسیده بود و نوبت تصمیمات سیاسی فرا رسیده بود که تعلل طرفین در تصمیم‌گیری‌ها باعث شده تا مذاکرات بیش از آنچه که طرفین فکر می‌کردند به طول بینجامد. واقعیت امر بر آن است که اساسا اگر که مذاکرات وین پس از هشت دوره مذاکرات فشرده همچنان به توافق نرسیده و مذاکره کنندگان همچنان در حال رفت و آمد بین پایتخت‌های خود به وین و برعکس هستند به‌خاطر این است که برخی طرف‌‌های مذاکره بیش از آنکه به‌دنبال خیر جمعی و توافق کلی باشند بیشتر به دنبال منافع خود بوده‌اند و همین امر نیز باعث شده در روزهای پایانی سال شمسی جاری به‌رغم گمانه زنی‌ها مبنی بر رسیدن به توافق تا پیش از سال جدید هنوز طرفین موضع واحد و مشخصی نسبت به احیای برجام و رسیدن به توافق نداشته باشند. گرچه نگاهی به رویکردها و اظهار نظرات طرفین مذاکره نشان می‌دهد که همه طرف‌ها آماده توافقند و مدام ابراز امیدواری می‌کنند اما در عرصه اجرا و عمل هنوز چیزی که بتوان از آن تحت عنوان توافق یاد کرد وجود ندارد. به عقیده برخی کارشناسان اگر درخواست اخیر روس‌ها مبنی بر ارائه تضمین کتبی از سوی آمریکا که عده‌ای از آن به گرو گرفتن برجام از سوی روس‌ها تعبیر کرده‌اند نبود امروز حتی چند روزی هم از احیای برجام و توافق مجدد گذشته بود. اما اقدام اخیر روس‌ها در راستای منافع خود باعث شد تا چند روز پیش جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توئیتی اعلام کند که به دلیل عامل خارجی فعلا مذاکرات متوقف می‌شود. همین مساله نیز این ابهام را پدید آورده است که اساسا با این شرایط، تکلیف برجام و توافق آینده آن چه خواهد شد. با این حال سفر روز گذشته امیرعبداللهیان وزیر خارجه کشورمان به مسکو با دستور کارهای مشخص نشان داد که ایران نیز با موضعی فعال به دنبال حل مشکل برجام و توافق در وین است و به نظر می‌رسد که با توجه به اظهار نظرات مقامات ایرانی و روسی و اظهار نظر یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا که گفته ؛ آمریکا به تعامل با روسیه برای بازگشت به اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد و واشنگتن مشارکت روسیه در پروژه‌های هسته‌ای ایران، به عنوان بخشی از برجام و پس از اجرای کامل آن را تحریم نخواهد کرد؛ احیای برجام و رسیدن به توافق دور از دسترس و انتظار نباشد. فقط کافی است که طرفین اراده کافی و لازم را با سرعت بالا برای احیای برجام داشته باشند.     اهداف سفر به روسیه  روز گذشته بود که وزیر امور خارجه کشورمان در راس هیأتی به منظور دیدار و گفت‌وگو با سرگئی لاوروف همتای روس خود وارد مسکو شد. سفری که بسیاری آن را جدای از روابط دوجانبه ایران و روسیه در پی این مساله دانستند که درخواست اخیر روسیه باعث ایجاد مشکل در احیای برجام شده و امیرعبداللهیان نیز به مسکو خواهد رفت تا در همین راستا بتواند نظر مساعد سران مسکو را برای حل مشکلات پیرامون احیای برجام و رسیدن به توافق کسب کند. اما وزیر خارجه کشورمان در تشریح اهداف این سفر اظهار داشت: سفر من و همراهانم به مسکو با چند هدف صورت می‌گیرد هدف اول پیگیری توافقات سفر دی ماه آقای رئیسی به مسکو و توافقاتی است که بین روسای جمهور دو کشور صورت گرفت. حسین امیرعبداللهیان گفت: موضوع دوم درباره تحولات اوکراین و وضعیت جدیدی است که در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی رخ داده است و طبعا نمی‌توانیم نسبت به این اتفاق بی‌تفاوت باشیم. ما به صراحت جنگ را محکوم می‌کنیم چه در اوکراین، افغانستان و یمن و هر نقطه‌ای دیگر از جهان. ما تحریم‌ها را هم محکوم می‌کنیم، اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه کشور‌ها و ملت‌ها را روش نادرستی می‌دانیم و بر راه حل سیاسی در موضوع اوکراین تمرکز می‌کنیم. وی موضوع سوم مورد توجه در این سفر را پیگیری مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها خواند و افزود: در اظهار نظر‌ها و اخبار اینگونه منتشر می‌شود که اگر ما در وین با طرف آمریکایی و همچنین با سایر طرف‌های غربی به توافق و نتیجه نهایی برسیم، ممکن است از طرف روس با توجه به بعضی مطالبی که در رسانه‌ها مطرح شده، حمایت لازم را در وین نداشته باشیم. وی افزود: امیدوارم در گفت‌وگو‌ها همچنان بتوانیم در مسیری که روسیه از رسیدن به یک توافق خوب، پایدار و قوی در کنار جمهوری اسلامی ایران در وین قرار بگیرد به این نتیجه و جمع بندی روشن نائل بیاییم. رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین در نشست خبری با سرگئی لاوروف همتای روسی خود بیان کرد: هیچ ارتباطی میان تحولات اوکراین و مذاکرات وین وجود ندارد. حسین امیرعبداللهیان گفت: اگر با آمریکا درباره چند مورد که خط قرمز ما است به توافق برسیم، روسیه همچنان تا پایان در کنار ما خواهد بود. رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: روسیه نقش سازنده‌ای در مذاکرات وین ایفا کرده است. وی ادامه داد: در شب گذشته وزیر اوکراین از من خواست تا دولت روسیه جنگ را متوقف بکند و راهکارهای سیاسی را در پیش بگیرد. امیرعبداللهیان تاکید کرد: ما با همکارم لاورف در خصوص تحولات اوکراین گفت‌وگو کردیم و راه‌حل بحران اوکراین را با درک شناخت ریشه‌های واقعی می‌دانیم همان‌طور که با جنگ در افغانستان و یمن مخالفیم جنگ در اوکراین را راه حل نمی‌دانیم. از گفت‌وگوهایی که بین لاوروف و وزیر خارجه اوکراین از آنتالیا شروع شده و به صورت وبیناری شروع شده استقبال می‌کنیم. وزیر خارجه اوکراین از من خواست این پیام را به لاوروف منتقل کنم که اوکراین خواستار توقف جنگ و تمرکز بر راه‌حل سیاسی است.    مذاکرات وین در حالت نهایی  وزیر خارجه روسیه در دیدار با وزیر خارجه کشورمان به روابط مستحکم دو کشور اشاره و تاکید کرد: مناسبات تهران و مسکو در همه زمینه‌ها رو به گسترش است و در حال حاضر نیز سند جامع همکاری‌های بلندمدت دو کشور در دست بررسی و نهایی شدن است. سرگئی لاوروف با اشاره به افزایش چشمگیر حجم مناسبات اقتصادی ایران و روسیه گفت: هر دو کشور در خصوص بسیاری از مسائل بین‌المللی اشتراک نظر دارند. وی با اشاره به رایزنی‌های منظم در سطوح عالی بین دو کشور افزود : در مذاکرات امروز درباره مذاکرات وین، تحولات اوکراین، مسئله سوریه و یمن به طور مفصل بحث و گفت‌وگو می‌کنیم. وی در این دیدار همچنین از مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران درخصوص آنچه هم‌اکنون در اوکراین در حال رخ دادن است، تشکر و قدردانی کرد. لاوروف همچنین با اشاره مذاکرات وین تاکید کرد که گفت‌وگوها در پایتخت اتریش برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در حالت نهایی قرار گرفته است. لاوروف اظهار داشت: من اطمینان دارم که چشم‌اندازها حتی چشمگیرتر است، به‌ویژه با توجه به اینکه ما به مرحله نهایی برای حصول توافقی به منظور ازسرگیری برجام برای حل‌وفصل وضعیت پیرامون برنامه هسته‌ای ایران وارد شده‌ایم. وی همچنین در نشست خبری با همتای ایرانی خود گفت که اظهارات آمریکا مبنی بر اینکه مسکو در حال مانع تراشی بر سر راه تلاش‌ها در راستای احیای توافق هسته‌ای است، صحت ندارد. سرگئی لاوروف بیان کرد: روسیه تضمین کتبی از واشنگتن دریافت کرده است که تحریم‌ها اعمال شده بر مسکو در پی حمله روسیه به اوکراین مانع همکاری با ایران در چارچوب توافق نخواهد شد.    مانع شوند، دنبال جایگزین‌ها می‌رویم سخنگوی‌ وزارت امور خارجه آمریکا در ارزیابی مذاکرات وین اظهار داشت: این مذاکرات، مذاکراتی پیچیده هستند. ما در موقعیتی قرار داریم که می‌توانست به خط پایان نزدیک باشد اما برخی مسائل مهم باقی مانده‌اند و وقتی به خط پایان نزدیک می‌شوید، مسائلی که باقی مانده‌اند، اصولا سخت‌ترین مسائل خواند بود. ند پرایس گفت: در چند روز اخیر از جمله از جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و در بیانیه تروئیکای اروپا هم شنیده‌اید، در حال حاضر برخی عوامل خارجی وجود دارند که بر وضعیت فعلی ما در مذاکرات اثر گذاشته‌اند. ما قطعا این بیانیه را تصدیق می‌کنیم. همچنان بر این باوریم اینکه اطمینان بیابیم از دستیابی ایران به یک سلاح هسته‌ای به طور دائمی و قابل راستی آزمایی ممانعت شده است، تا اندازه زیادی در راستای منافع ملی ماست. وی افزود: ما از متحدان اروپایی‌مان شنیده‌ایم که آن‌ها هم دقیقا با ما موافقند. البته، منطقی نیست که قرار گرفتن ایران در موقعیت دستیابی به یک سلاح هسته‌ای به نفع جمهوری خلق چین یا روسیه باشد. بیشتر برعکس است. پرایس در این خصوص که منظور از «عوامل خارجی» که بر روند مذاکرات اثر گذاشته‌اند چیست، عنوان کرد: واضح است که یک سری تصمیم‌ها باید در تهران اتخاذ شوند. همین طور برخی تصمیم‌ها را نیز ما باید بگیریم. ما انتظار داریم در روزهای آتی تشخیص بهتری درباره این داشته باشیم که آیا مسیری رو به جلو برای بازگشت دوجانبه به برجام دست‌یافتنی است یا نه. وی در خصوص راه حل جایگزین آمریکا تصریح کرد: ما هنوز به آن‌جا نرسیده‌ایم و امیدواریم نرسیم. تا وقتی در آن موقعیت قرار نگیریم، درباره اینکه چطور ممکن است باشد، گمانه زنی نمی‌کنیم. اما نسبت به اطمینان یافتن از عدم دستیابی ایران به یک سلاح هسته‌ای، متعهدیم.