روزنامه خراسان
1401/01/16
ترفند تریاکی طالبان یا ممنوعیت واقعی؟
رعیت نواز- طالبان که به گفته برخی منابع پیش از آغاز دور جدید حکمرانی اش، مهم ترین منبع درآمدش از کشت خشخاش، تولید و قاچاق مواد مخدر بود، در حدود هشت ماهی که به قدرت رسیده، بارها بر ممنوعیت کشت خشخاش مهم ترین محصول تهیه مواد مخدر (تریاک) تاکید کرده است و روز یک شنبه (14 فروردین) هم بر اساس فرمان تازه ملا هبت ا... آخوندزاده که در تالار کنفرانس‌های وزارت امور داخله اعلام شد، به تمام مردم خبر داده شده که از تاریخ صدور این فرمان کاشت خشخاش در تمام کشور به گونه مطلق ممنوع است و هیچ‌کس نمی‌تواند از آن تخلف کند. » در این فرمان آمده است که در سراسر کشور استفاده و انتقال، خرید و فروش، واردات و صادرات و کارخانه‌های تولید هرگونه مواد نشئه‌آور مثل شراب، هروئین، شیشه، چرس و... به طور جدی ممنوع است.» اما این فرمان در حالی صادر میشود که افغانستان یکی از عمده‌ترین کشورهای تولید کننده مواد مخدر جهان است و به تنهایی حدود 90 درصد تریاک جهان را تامین می‌کند که بازارهای هروئین و مواد افیونی از آن تغذیه می کنند، یعنی انحصار مطلق در تولید تریاک جهان. با این حال این سوال وجود دارد که آیا می شود این وعده را جدی گرفت؟ البته هنوز چیزی مشخص نیست و باید دید طالبان برای هزینه های جاری کشور چه راه های درآمد زایی خواهد داشت. اما درباره این که آیا طالبان توان مقابله با کشت خشخاش را دارد یا نه، نگاهی به تجربه حکومت پنج ساله آن ها از سال 1996 تا 2001 انداخته ایم و از سناریوهای احتمالی پیش روی طالبان در اعلام ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان نوشته ایم.سطح زیر کشت تریاک از 2001 بعد از ماجرای 11 سپتامبر سال 2001 آمریکا به بهانه سرکوب و حذف طالبان در مهر 1380 وارد افغانستان شد و جنگ 20 ساله ای را شروع کرد تا طالبان را نابود کند، اتفاقی که هیچ وقت نیفتاد و طالبان بعد از 20 سال دوباره قدرت را در دست گرفت . افزایش تولید تریاک بلافاصله پس از حمله آمریکا در اکتبر ۲۰۰۱ رخ داد و هر سال هم به آن افزوده می شود تا جایی که اکنون بیش از 87 درصد تریاک جهان در این کشور تولید می شود. به گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در سال 2017 سطح زیر کشت خشخاش به بیشترین حد خود یعنی 328 هزار هکتاردر افغانستان رسیده است. پایگاه اطلاع رسانی «تحریریه» به نقل از تارنمای «گلوبال ریسرچ» در گزارشی آورده است که بحران مواد افیونی در ایالات متحده، رابطه مستقیمی با صادرات هروئین از افغانستان دارد و این تجارت چند ده میلیارد دلاری که تا همین اواخر در کنترل نیروهای آمریکایی بود، تحت تاثیر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان قرار خواهد گرفت. دیدگاه های متفاوت درباره دلایل ممنوعیت کشت خشخاش هر چند گمانه هایی درباره سناریوها و پشت پرده های مالی و سیاسی که طالبان برای ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان در نظر گرفته، مطرح می شود اما دیدگاه دیگری هم وجود دارد که بر این باور است که طالبان واقعا قصد ممنوعیت کشت خشخاش را دارد که در ادامه به این دیدگاه ها پرداخته ایم. پشت پرده ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان از آن جایی که درآمد اصلی طالبان قبل از شروع حکمرانی استحصال و فروش تریاک بوده و به نظر برخی از کارشناسان هنوز منبع درآمد جدیدی پیدا نکرده است امکان کاهش چشمگیر و ممنوعیت کاشت خشخاش برای آن ها وجود ندارد و این ممنوعیت دلایل و پشت پرده های دیگری دارد. 1- گرفتن مشروعیت جهانی:ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان یک سوال جدی را به وجود می آورد که چرا طالبانی که تازه به قدرت رسیده و به شدت به منابع مالی نیازمند است و تاکنون هم از استحصال و فروش تریاک هزینه هایش را تامین می کرده ،می‌گوید دیگر نمی‌خواهد تریاک کشت کند؟ به اعتقاد برخی کارشناسان یک پاسخ محتمل می‌تواند این باشد که این وعده همچون وعده‌های احترام به حقوق بشر و آزادی رسانه‌ها ست که طالبان به عنوان شیوه‌ای به منظور نشان دادن چهره‌ای معتدل‌تر از خود به جهان برای کسب مشروعیت برای حکمرانی شان بر افغانستان انتخاب کرده است. 2- جلب کمک‌های مالیِ جهان:برخی دیگر از کارشناسان معتقدند طالبان به دنبال جلب کمک‌های مالیِ بین المللی است. به گزارش یورو نیوز، جاناتان گودهند، متخصص تجارت بین‌المللی مواد مخدر در مدرسه مطالعات شرقی و آفریقاییِ لندن(SOAS) معتقد است که اتخاذ رویکرد بسیار تهاجمی درخصوص مبارزه با مواد مخدر در افغانستان بسیار دشوار است. وی توضیح می‌دهد که هدف این گروه از طرح چنین وعده‌ای که عمل به آن بسیار دشوار است و حتی می‌تواند به اختلاف نظر گسترده در میان اعضای ارشد آن دامن بزند، تنها برای جلب حمایت مالی غرب است؛ چنان که آقای مجاهد نیز در کنفرانس مطبوعاتی که چند وقت پیش داشت خواستار «کمک بین‌المللی» برای ارائه محصولات جایگزین خشخاش به کشاورزان افغانستان شده بود. نگاهی به تجربه پیشین طالبان در سال های 1996 تا 2001 که حکومت را در دست داشتند، نشان می دهد آن ها پیش از این هم برای جلب نظر جهان و به ویژه دولت‌های غربی کشت خشخاش را حرام اعلام و اقدام به از بین بردن مزارع آن کرده بودند و وقتی کمک های مالی دریافت نکردند دوباره کشت خشخاش را آغاز و از فروش آن درآمد کسب کردند. 3- تکنیکی برای بازاریابی تریاک:یکی دیگر از گمانه هایی که برخی مطرح کرده اند این است که طالبان ممکن است به دنبال افزایش قیمت تریاک در جهان و افزایش درآمد خود باشد. در واقع، با اعلام محدودیت و ممنوعیت برای کشت تریاک، قیمت جهانیِ طیفی از مواد مخدر افزایش می‌یابد. این تقریبا همان الگویی است که کارتل‌هایی مانند «اوپک» (بزرگ‌ترین کارتل در جهان)، برای افزایش قیمت فروش نفت در دهه‌های گذشته دنبال کرده‌اند. با این همه، حالا صحبت از یک «انحصارِ» کالایی در میان است و نه یک کارتل و به همین دلیل، احتمال موفقیت هم بالاتر است. در همین حال یک روز پس از فرمان سرکرده طالبان برای ممنوعیت کشت مواد مخدر، منابع محلی می‌گویند قیمت یک سیر تریاک در هلمند حدودا از ۴۰۰ به ۱۲۰۰ دلار رسیده است. به گفته برخی مقامات پیشین، اکثر عاملان کشت مواد مخدر خود طالبان هستند و فرمان رهبر این گروه، ترفندی برای سودجویی بیشتر است و البته این اتفاق می تواند به تغییر الگوی سوء مصرف مواددر بازار های جهانی تریاک افغانستان منجر شود و چه بسا بسیاری از معتادان مواد سنتی را به سمت مصرف مواد صنعتی سوق دهد که عواقب وخیمی دارد. آیا طالبان توان حذف کشت خشخاش را دارد؟ اگر قصد طالبان از ممنوعیت کشت خشخاش واقعی باشد آیا توان حذف آن را دارد؟ 1- یافتن منابع درآمدی جایگزین:سال هاست که استحصال و فروش تریاک منبع اصلی درآمد طالبان است و از آن جایی که در مدت حکمرانی آن ها بر افغانستان هنوز منابع جدید درآمدی پیدا نکرده اند این اتفاق کمی سخت به نظر می رسد و در صورتی که طالبان به دنبال تحقق این اقدام است باید قبل از هر کاری منابع جدید درآمدی برای خود پیدا کند تا وابستگی اش از تریاک و کشت خشخاش را به حداقل و صفر برساند. 2- معرفی کشت جایگزین:فقدان زیرساخت‌های کشاورزی صنعتی مانند سیستم نظام‌مند تولید و توزیع سموم دفع آفات یا آب رسانی، سوددهی از کشت‌های جایگزین خشخاش را تا حدود زیادی ناممکن کرده چرا که خشخاش علاوه بر نیاز بسیار کم به آب، در برابر آفات بسیار مقاوم است. البته در این بین در برنامه های طالبان هم برنامه ای برای معرفی کشت جایگزین و حمایت از کشاورزان دیده نمی شود. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد درباره ارزش تریاک تولید شده در مزارع خشخاش افغانستان آماری ارائه داده که نشان می دهد در برخی سال ها بیش از یک میلیارد دلار تریاک از مزارع خشخاش برداشت شده است. از همین رو ممکن است حذف کشت خشخاش برای طالبان کمی نگران کننده و پر هزینه باشد. 3- کنترل فقر و به دست آوردن مشروعیت داخلی:یکی دیگر از مشکلات طالبان نداشتن مشروعیت داخلی است و از آن جایی که حجم بالای خشخاش در جنوب افغانستان و در مناطقی کشت می شود که خاستگاه طالبان بوده و طرفداران زیادی در آن جا دارد، ممنوعیت کشت می تواند تبعات بدی را برای طالبان به همراه داشته باشد. از آن جایی که هنوز طالبان در افغانستان از مشروعیت کامل برخوردار نیست قطعا ممنوعیت کامل کشت خشخاش می تواند آن ها را با طرفداران شان در جنوب افغانستان با مشکل رو به رو کند.همان گونه که ایندیپندنت گزارش داد:کشاورزان افغانستانی در هلمند به رغم اعلام ممنوعیت کاشت تریاک روز گذشته شروع به کشت محصول جدید خود کردند.
سایر اخبار این روزنامه
چمدان عیدانه ۲۶ هزار میلیاردی دولت برای استان
غافل‌گیری‌های «جوکر» برای قاچاقچی فایزر!
ویلاسازی غیرمجاز با دور زدن قانون
کابوس‌های جذاب خلافکاران
پلیس «آژیر» دزد نامحسوس را خاموش کرد!
آن سوی عقب نشینی روس ها از «کی یف»
فاجعه کشاورزی بدون دانش‌بنیان‌ها
تاریخ هزار ساله خادمان حرم امام رضا(ع)
سهم آب رفته محرومان از بودجه طی 10 سال اخیر
مجبور به افزایش قیمت روزنامه هستیم
احتمال بازگشت طرح صیانت به صحن علنی
ترفند تریاکی طالبان یا ممنوعیت واقعی؟
