روزنامه جوان
1401/01/18
هنر انقلاب، هنر صاحب هویت است
هنر انقلاب اسلامی دارای هویتی شناخته شده است که در طول چند دهه گذشته نقش بی‌بدیلی در موفقیت‌های فرهنگی و هنری ایران در عرصه‌های بین‌المللی داشته است.هفتمین هفته هنر انقلاب اسلامی همزمان با سالروز شهادت سیدمرتضی آوینی، سید شهیدان اهل قلم از امروز در قالب ویژه‌برنامه‌هایی کار خود را آغاز خواهند کرد. یکی از برنامه‌های مهم هفته پیش‌رو انتخاب چهره سال هنر انقلاب اسلامی است. مفهوم هنر اسلامی، یک گفتمان ۴۰ ساله را پشت سر گذاشته و امروز می‌توان به پشتوانه این سابقه طولانی، درباره هویت و افق‌های پیش‌روی هنر انقلاب اسلامی به بحث نشست. «جوان» در گفتگو با دو تن از شاعران شعر انقلاب به مفهوم «هنر انقلاب اسلامی» و تأثیر آن پرداخته است.
موفقیت‌های هنری مدیون انقلاب اسلامی است
سیداحمد نادمی، شاعر باسابقه در آستانه برگزاری هفتمین هفته هنر انقلاب و معرفی چهره سال هنر انقلاب در گفتگو با «جوان» عنوان کرد: «هنر انقلاب خود را دارای هویت و با تغییرات شکلی و محتوایی پیش از خود به دنیا معرفی کرده است.»
نادمی در پاسخ به این سؤال که آیا در ۴۳ سال گذشته از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون توانسته‌ایم به جریان‌سازی و ایجاد مکتب هنر انقلاب دست یابیم، گفت: «قطعاً ما چنین جریانی را در همه هنر‌ها ایجاد کرده‌ایم و اتفاقاتی که امروزه در هنر می‌بینیم، نشان از حوادثی دارد که در این هنر‌ها تغییر شکلی ایجاد کرده است. چنانچه اگر بخواهیم درباره هنر‌های نمایشی و تصویری مثل سینما و تئاتر صحبت کنیم، گونه سینمای دفاع مقدس و باهویت و شناسنامه‌داری خلق کرده‌ایم که بعد از انقلاب شکل گرفته است و قبل از پیروزی انقلاب سینمایی نداشتیم که برای جهانیان آشنا باشد. امروزه موفقیت‌های بین‌المللی ما در این حوزه به انقلاب اسلامی وابسته است، اینکه سینمای ایران در جهان با مشخصه‌هایی شناخته میشود. اگر بخواهیم بدون تعارف و منصفانه نگاه کنیم از انقلاب اسلامی تأثیر پذیرفته است.»
وی افزود: «در سایر هنر‌ها از نقاشی و موسیقی گرفته تا شعر و داستان نیز دست پری داریم. آثار تولید شده در این حوزه‌ها هم از ماجرای انقلاب ۵۷ و سال‌های دفاع مقدس متأثر بوده‌اند و تغییر شکلی و محتوایی یافته و خود را به عنوان هنری دارای هویت مستقل و مشخص معرفی کرده‌اند.»
نادمی با ارائه تعریفی از هنر متعهد و مردمی عنوان کرد: «این واژه می‌تواند سوءتفاهم ایجاد کند و از دو نگاه می‌توان به آن توجه کرد؛ هنر می‌تواند به خودی خود تعهد داشته باشد، برای مثال اگر یک شعر تعهد داشته باشد، یعنی زیبایی‌شناسی آن توسط شاعر مورد توجه قرار بگیرد، با اصول و معیار‌های شعری جور است، اما تعهد هنری از سوی دیگر از هنر اجتماعی صحبت می‌کند. هنر متعهد در این معنا و مفهوم هنری است که به مسائل و دغدغه‌های مردم ربط دارد. وقتی درباره انقلابی مردمی صحبت می‌کنیم، این انقلاب بر همه نهاد‌های اجتماعی و از جمله هنر تأثیر می‌گذارد. هنر بعد از انقلاب ایران کاملاً مؤلفه‌های مردمی و دغدغه‌های اجتماعی را در خود نهفته دارد و تعریفش وابسته به این رخداد است.» هنر برخاسته از دل با عقیده، مذهب، دین و ملیت پیوند دارد
احد ده‌بزرگی، شاعر پیشکسوت انقلاب و دفاع مقدس نیز در گفتگو با «جوان» معتقد است: «هنر مردمی و هنر متعهد قابل تفکیک از یکدیگر نیستند و هنری که از دل برمی‌خیزد با عقاید، مذهب و ملیت پیوند و گره دارد.»
ده‌بزرگی در آستانه برگزاری هفتمین هفته هنر انقلاب و معرفی چهره سال هنر انقلاب حوزه هنری درباره جریان‌سازی و مکتب هنر متعهد گفت: «باید از عزیزان حوزه هنری تقدیر کرد که هم در زمینه انقلاب اسلامی و هم دفاع مقدس کار‌های شایسته‌ای انجام داده‌اند. خوشبختانه هم در زمینه شعر و هم قصه و رمان شاهد خلق آثار مهمی طی این سال‌ها بوده‌ایم، اما به نظر من هنوز خیلی فاصله داریم از اینکه بتوانیم مسائلی را که هنوز مطرح نشده است هم در قصه و رمان و هم شعر طرح کنیم. البته به نظرم شعر بسیار موفق عمل کرده است، اما در زمینه داستان، به ویژه قصه‌های کوتاه هنوز لازم است کار کنیم و ناگفته‌ها و گوشه‌هایی را که از نظر‌ها دارد محو و فراموش میشود، پیگیری کنیم.»
وی با ارائه تعریفی از هنر متعهد و هنر مردمی عنوان کرد: «تفکیک کردن تعریف هنر متعهد و هنر مردمی از یکدیگر کار سختی است. هنر مردمی و هنر متعهد، پیوند عمیقی با یکدیگر دارند. هنرمندان و مردم با عشق و علاقه‌ای که به مکتب انقلاب دارند، احساسات و عواطف خود را در زمینه‌های هنری ارائه می‌دهند. حال اگر منظور از هنر‌های متعهد همان مذهبی، دینی و آیینی بودن آن است بحثی جداست، اما هنری که از دل برمی‌خیزد تفاوتی دارد که با عقاید، مذهب و ملیت پیوند و گره دارد. برای مثال اشعار حافظ اگرچه موضوع نیست و آزاد کار شده است، اما تمام رگه‌های آیینی در آن موج می‌زند. بنابراین اینجا دیگر تفکیک امکانپذیر نیست.»
ده‌بزرگی با اشاره به اینکه آیین، مذهب و ملیت همگی درهم تنیده هستند، بیان کرد: «متأسفانه در پشت پرده این جریان سلامت، هنر‌های مبتذل و تخریب‌گرایانه را عده‌ای دنبال و کار می‌کنند و باید با آن‌ها مقابله کرد. یکی از راهکار‌های این مقابله در دوران پیروزی انقلاب اسلامی این بود که بنا به فرموده امام خمینی (ره) حوزه هنری شکل گرفت و این نهاد و سازمان باید بر مبنای اهداف و مسیر متعالی خود جریان این مقابله را با هنر‌های مبتذل را دنبال کند. سلاح ما قلم ماست و باید با رسانههایی که تخریب اسلام و مردم را رقم زده و می‌زنند، رو‌به‌رو شد.»
وی درباره تأثیر برگزاری هفته هنر انقلاب اسلامی بر توسعه هنر متعهد و جریان‌ساز گفت: «این اتفاق قطعاً تأثیراتی دارد که باید زمان بیشتری از آن بگذرد تا خود را عیان کند. من بعد از انقلاب معلم بودم و دیدم برای تفکر جوانانی که بعضاً به سراغ پوچ‌گرایی یا تفکر تهاجمی می‌رفتند، سیاست‌های تشویقی نظیر مکتب دوستی و دین‌خواهی و وطن‌پرستی چقدر تأثیر داشت و این اتفاق بار داد و به ثمر نشست. شخصیت‌های برجسته‌ای اکنون در هنر انقلاب فعالیت می‌کنند که شاید اگر چنین اقدامات انگیزشی صورت نمی‌گرفت، امروز شاهد آثار در خور آن‌ها نبودیم.»
شاعر پیشکسوت انقلاب اسلامی در پایان عنوان کرد: «خداوند به همه عزیزانی که در حوزه هنری کار می‌کنند توفیق بدهد تا آنچه را مدنظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری است، سرلوحه کار قرار بدهند و دورافتادگانی نظیر ما را که سه سال است بستری هستیم، فراموش نکنند.»
لازم به یادآوری است، هفته هنر انقلاب اسلامی هر سال در ایام شهادت شهید آوینی با محوریت حوزه هنری انقلاب اسلامی و سایر دستگاه‌های هنری برگزار و چهره سال هنر انقلاب معرفی میشود. پیش‌تر، چهره‌هایی مثل مرتضی سرهنگی، مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا، وحید یامین‌پور و مسعود شجاعی‌طباطبایی به عنوان چهره سال هنر انقلاب انتخاب و معرفی شدند.
سایر اخبار این روزنامه
علمای اهل تسنن: با دشمنان وحدت شیعه و سنی برخورد قاطع کنید
فرهنگ‌سازی برای گذر به اقتصاد فرا سنتی
اقتدار ایران و ضرورت تغییر در رویکرد‌ها
ریگی برای سال‌های همزیستی مسالمت‌آمیز بود؟
اصرار وزیر جنگ اسرائیل به جنگ ترکیبی علیه ایران
«هانگژو» و «قونیه» فدای «قطر» نشوند
رتبه سوم آسیا در حوزه دارو‌های زیستی شدیم
هنر انقلاب، هنر صاحب هویت است
رنسانس هسته‌ای با ۱۰ هزار مگاوات برق جدید
محور مبارزه علمی و فرهنگی با وهابیت در سراسر جهان اسلام
مافیای زمین و ساختمان از مافیای خودرو بزرگ‌تر است
احتمال لغو احداث پتروشیمی در میانکاله قوت گرفت
عهد کرده بود ۴ سال سرباز بی‌بی زینب (س) باشد
کابوس «ایران بی‌توافق» در واشنگتن
وزیر نفت: چند برابر وعده‌های بی‌عمل توتال قرارداد بسته‌ایم
وزیر نفت: چند برابر وعده‌های بی‌عمل توتال قرارداد بسته‌ایم
