روزنامه جوان
1401/01/21
هنر انقلاب در معرض نقد مردم قرار دارد
نادر قشقایی از شناخته‌شده‌ترین مجسمه‌ساز‌های ایرانی است که آثار متعددی از جمله مجسمه میدان فلسطین و مجسمه شهید مدرس در میدان بهارستان را خلق کرده است. «جوان» به مناسبت هفته هنر انقلاب اسلامی گفت‌و‌گویی با این هنرمند داشته است. میشود گفت شما از اولین نسل هنرمندان پس از انقلاب هستید که بخش اعظم فعالیت هنری‌تان در سال‌های پس از انقلاب و در خدمت انقلاب اسلامی بوده است!بله، من سال دوم دانشگاه بودم که انقلاب اسلامی پیروز شد و کار‌هایی که ساخته‌ام برای بعد از انقلاب اسلامی است. بعد از آن با انقلاب فرهنگی دانشگاه‌ها تعطیل شد. بعد از بازگشایی دانشگاه‌ها هم رشته مجسمه‌سازی تا هشت سال بعد تعطیل بود. شاید مشهورترین کار شما مجسمه مشهور میدان فلسطین باشد، چه شد که شما این مجسمه را ساختید؟
ماجرا بازمی‌گردد به فراخوانی که برای ساخت یک المان در میدان فلسطین داده شد. پیش از آن سازهای شبیه مسجدالقصی در میدان گذاشته بودند که چندان زیبا نبود و شهرداری و حتی مسئولانی که موضوع فلسطین را دنبال می‌کردند از آن رضایت نداشتند. فراخوانی برای ساخت المان جدید داده شد و کار من از بین همه طرح‌ها برای ساخت انتخاب شد. مجسمه میدان فلسطین چه ویژگی‌ای داشت که آن‌ها را متفاوت می‌کرد؟
تا پیش از آن و به خصوص در دوره پهلوی مجسمه‌ها را روی سکو و در محلی بلند قرار می‌دادند، اما من پیشنهاد دادم المان میدان فلسطین که در آن چند مبارز فلسطینی هستند، در سطحی قرار بگیرد که مردم بتوانند با آن در ارتباط قرار گیرند. در آن زمان چند مدرسه پسرانه در اطراف میدان فلسطین بود و دوست داشتم بچه‌ها بتوانند راحت با نماد میدان فلسطین از نزدیک ارتباط پیدا کنند. تا قبل از آن در عرصه‌هایی مانند گرافیک کار‌های زیادی درباره فلسطین شده بود، اما ساخت مجسمه در آن شرایط که محدودیت‌هایی هم بود، سخت نبود؟
شهرداری طرح را برای ساخت به دفتر مقام معظم رهبری فرستاد و از دفتر ایشان، آیت‌الله جنتی مسئول پیگیری موضوع شدند تا کار به لحاظ شرعی دچار مشکل نشود. وقتی آقای جنتی تأیید کردند که مشکل شرعی برای ساخت این مجسمه‌ها نیست، ما کار را انجام دادیم. این اتفاق باعث شد درخواست بدهیم رشته مجسمه‌سازی دوباره در دانشگاه‌ها تدریس شود و بعد از چند سال مجدداً این رشته هنری فعالیت داشته باشد. ساخت یک کار ویژه برای آرمان‌های فلسطین در آن شرایط بازتاب‌های رسانه‌ای هم داشت؟
هم در داخل، هم در خارج از کشور بازتاب‌های زیادی داشت. در آن سال‌ها گروهی به نام فرقان بود که تفکرات تندی داشتند و اعلام کرده بودند می‌خواهند به دلیل اینکه مجسمه‌سازی غیرشرعی است، المان میدان فلسطین را منفجر کنند! سپاه هم وارد عمل شد و چند روز مانده به رونمایی از المان، جلوی آن گروه را گرفت. در خارج از کشور چطور؟
ساخت مجسمه درباره فلسطین بازتاب‌های زیادی در خارج از کشور داشت. چند گروه خبری برای تهیه گزارش به ایران آمدند. یک گروه هم از کانادا آمده بود، آن‌ها پرسیدند که این مجسمه‌ها را در ایتالیا ریخته‌گری کردید؟ من تمام مدارک و مستندات را نشان دادم که این کار تماماً در ایران ساخته شده است، حتی عکس مجسمه معروف موزه ایران باستان را به آن‌ها نشان دادم و گفتم ریخته‌گری در ایران قدمت چند هزار ساله دارد. کانادایی‌ها از المان میدان فلسطین خیلی خوششان آمده بود، پیشنهاد دادند برای کار به آن کشور بروم که من قبول نکردم. مجسمه دیگری هم که با هنر شما ساخته شده است، مجسمه مشهور شهید مدرس در میدان بهارستان.
ساخت مجسمه شهید مدرس هم بر اساس یک فراخوان صورت گرفت که طرح من برنده شد. برای ساخت این مجسمه درباره زندگی شهید مدرس مطالعه کردم. جالب است که بدانید ایشان برای اینکه حال مردم فقیر را درک کند، خودش دست به بنایی می‌زده و درآمدش را به فقرا می‌داده است. گویا بعضی‌ها موافق قرار گرفتن مجسمه در میدان بهارستان نبودند، ماجرا چه بود؟
برخی نمایندگان مجلس می‌گفتند چرا نحوه قرار گرفتن مجسمه شهید مدرس و نوع خطاب او به سمت مجلس است! آن‌ها می‌خواستند روی مجسمه به طرف مجلس نباشد، ولی من مقاومت کردم و نگذاشتم جهت قرار‌گیری مجسمه را تغییر دهند.
تا به حال چه تعداد مجسمه و المان شهری ساخته‌اید؟
یادمان‌های زیادی ساخته‌ام. از جمله یادمان شهید صیادشیرازی که در تقاطع اتوبان سردار سلیمانی (رسالت) و صیاد شیرازی قرار دارد. این المان ۱۳ متر ارتفاع دارد و ترکیبی از پرچم و پرنده است. برای ساخت این المان بزرگ از شیوه خاصی استفاده کردم که برای اولین بار در ایران اجرایی می‌شد. در این روش که در شرکت‌های کشتی‌سازی انجام میشود، مواد داغ روی فلز ریخته میشود. یکی از کار‌های متأخرتان تولید سردیس سردار سلیمانی است، درباره این کار هم توضیح می‌دهید؟
سردیس سردار سلیمانی به پیشنهاد آقای سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی و به سفارش حوزه هنری ساخته شد. برای ساخت این سردیس، من تصمیم گرفتم درباره زندگی سردار سلیمانی مطالعه کنم. برای همین سراغ یکی از افرادی رفتم که در ماجرای سیل جنوب کشور از نزدیک همراه سردار سلیمانی بوده است. این شخص برای من تعریف کرد که سردار سلیمانی خودش را به خوزستان رساند و در یک قایق در میان سیل به مناطق سیل‌زده سر زد. وظیفه این شخص فیلمبرداری از حضور سردار بوده، اما ایشان اجازه تهیه عکس و تصویر را نمی‌دادند. در یکی از خانه‌های خشت و گلی آن منطقه که آب بخش زیادی از خانه را گرفته بوده، یک پیرمرد و پیرزن در پشت بام خانه منتظر کمک بودند. سردار سلیمانی که این صحنه را مشاهده می‌کند خودش را به آب می‌زند و در شرایطی که تا سینه زیر آب رفته بوده، نردبانی پیدا می‌کند و آن پیرمرد و پیرزن را قلمدوش خود از آن شرایط نجات می‌دهد. این روایت از حضور سردار سلیمانی الهام‌بخش من برای تولید آن سردیس شد. چرا برخی از مجسمه‌هایی که از سردار سلیمانی ساخته شده، از کیفیت پایینی برخوردار است؟
متأسفانه در شهر‌های کوچک این اتفاق بار‌ها رخ داد. من چهار دوره رئیس انجمن مجسمه‌سازان ایران بودم. بار‌ها از شهرداری و مسئولان خواسته‌ایم برای ساخت مجسمه و المان‌ها از نظر تخصصی انجمن استفاده شود، ولی این اتفاق تنها در شهر‌هایی مثل تهران رخ می‌دهد و در شهر‌های کوچک شاهد تولید آثار ضعیف و زشتی هستیم که هیچ تناسبی ندارند. انقلاب اسلامی در عرصه هنر‌های تجسمی و به طور اخص در مجسمه‌سازی چقدر تأثیرگذار بود؟
تأثیر بسیار مثبتی گذاشته است. در چهار دهه اخیر تولید کار‌های خوب زیاد شده و سواد بصری مردم افزایش داشته است، به طوری که اگر در جایی کار ضعیفی تولید شود، نسبت به آن اعتراض می‌کنند و اجازه نمی‌دهند کار‌های ضعیف در شهر نصب شود. این اتفاق نشان‌دهنده یک تحول خوب است.
سایر اخبار این روزنامه
پیشرفت تصاعدی و غیرقابل بازگشت هسته‌ای
صیاد با جهاد تبیین بر دل‌ها می‌نشست
شایعه است، اما نقدش می‌کنیم!
از هم‌نویسی قدیم تا هم‌میهن جدید!
نجات ایران از گرمایش زمین در تحول کشاورزی است
فرار به جلوی اصلاح‌طلبان در حمایت از زنان مقابل خشونت
کاهش نیمی از ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم پایتخت
رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی: از قدم‌زدن در خیابان‌های تل‌آویو هم می‌ترسیم
راهی که آوینی به روی ما گشود
هنر انقلاب در معرض نقد مردم قرار دارد
۵ میلیون تقاضا برای خرید ۱۱ هزار خودرو!
کیمیاگری با کلمات در روایت رستاخیز بی‌تکرار یک قرن
ایران چیزی از حریفان خود کم ندارد
تل‌آویو در محاصره راهبرد هزار زخم از درون
تل‌آویو در محاصره راهبرد هزار زخم از درون
می‌گفت درجه‌های روی شانه‌ام نماد قدرت نیست نشان مسئولیت است
کمک یک میلیارد تومانی رهبر انقلاب برای آزادی زندانیان نیازمند
