راه‌های درمان و پیشگیری از کبد چرب گرید ۳

امیر منصور رضا دوست‪-=‬ به طور کلی بیماری کبد چرب اختلالی است که در آن بافت سالم کبد به میزان ۵ تا ۶ درصد توسط بافت چربی جایگزین می‌شود. در این اختلال تجمع چربی می‌تواند باعث بروز التهاب و مرگ سلولی و ایجاد بافت اسکار شود و در صورتی که بافت اسکار ایجاد شده درمان نگردد می‌تواند منجر به فیبروز کبدی شود که در این اختلال جریان خون‌رسانی به کبد کاهش پیدا می‌کند و بافت اسکار تشکیل می‌شود. عدم درمان فیبروز کبدی باعث بروز سیروز کبدی، نارسایی کبدی و سرطان کبد خواهد شد. پزشک به انجام معاینه جسمانی می‌پردازد و درخواست آزمایش خون را می‌دهد تا به ارزیابی عملکردی کبد بپردازد. انجام سونوگرافی، سی تی اسکن شکمی، ام آر آی بدن، الاستوگرافی التراسوند، الاستوگرافی تشدید مغناطیسی یا نمونه برداری از کبد به تشخیص این اختلال کمک خواهد کرد. درمان بیماری کبد چرب یا فیبروز کبدی به علت بروز این مشکل بستگی دارد و معمولاً هدف از درمان آن جلوگیری از پیشرفت فیبروز کبدی است. روش‌هایی که برای درمان اختلال وجود دارد عبارت است از اصلاح سبک زندگی، دارو درمانی و کنترل دیابت و کلسترول. بیماری‌های مربوط به کبد چرب در جوامع توسعه یافته حدود یک سوم از جمعیت را درگیر کرده و یکی از دلایل بسیار شایع بیماری‌های مزمن کبدی است. درمان کبد چرب به مرحله بیماری بستگی دارد ولی آنچه که کاملا مشخص است این است که به درمان دقیق و فوری نیاز دارد. حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد از بیماران دارای بافت اسکار کبدی هستند که می‌تواند بیماری‌های خوش خیم کبدی تبدیل شود ولی می‌توان با درمان به موقع بهبود این وضعیت پرداخت. یک سوم از بیماران دچار کبد چرب غیر الکلی هستند که می‌تواند به فیبروز یا سیروز کبدی تبدیل شود و آن‌ها را در معرض عوارض مرتبط با کبد و مرگ و میر قرار دهد. بیمارانی که دچار این اختلال هستند به علت فاکتورهای خطر متابولیکی که در بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری‌های کبد چرب مشترک هستند در معرض خطر مرگ قرار می‌گیرند.
به طور کلی وضعیتی که بیماری کبدی به کبد چرب تبدیل می‌شود بیماری کبد چرب نام دارد که دو مورد از علل اصلی بروز این اختلال به شرح زیر می‌باشد:
بیماری کبد چرب الکلی اختلالی است که به علت مصرف بیش‌از حد الکل به وجود می‌آید. بیماری کبد چرب غیر الکلی به علت متابولیسم غیرعادی به وجود می‌آید و به چاقی و اضافه‌وزن، دیابت و بالا بودن کلسترول ارتباط دارد. بیماری کبد چرب غیر الکلی یک اختلال شایع کبدی در کشورهای توسعه یافته از قبیل آمریکا است. سایر علل بیماری کبد چرب عبارت است از هپاتیت ویروسی و مصرف برخی داروها از قبیل استروئید و شیمی‌درمانی و بارداری. بیماری کبد چرب می‌تواند به اختلالی که استئاتوهپاتیت نام دارد، تبدیل شود که علت تجمع چربی در خون کبد بافت کبد ملتهب می‌شود و از بین می‌رود و بافت اسکار به وجود خواهد آمد. استئاتوهپاتیت دائمی می‌تواند باعث فیبروزی شدن کبد شود که در این اختلال بافت اسکار درمان کبد تشکیل می‌شود و جایگزین بافت سالم کبد خواهد شد. فیبروز کبدی باعث کاهش جریان خون در سراسر کبد می‌شود و باعث از بین رفتن بافت سالم کبد این اندام توانایی عملکردی خود را از دست خواهد داد. در صورتی که فیبروز کبدی درمان نشود به سیروز کبدی نارسایی کبدی و سرطان کبد تبدیل خواهد شد. متاسفانه تعداد زیادی از افراد مبتلا به کبد چرب و فیبروز کبدی متوجه نمی‌شوند که دچار بیماری کبدی هستند زیرا علائم و نشانه‌های بیماری کبدی مبهم است و به صورت خستگی خفیف یا درد شکمی خود را نشان می‌دهد. از آنجایی که بیماری کبدی با گذر زمان پیشرفت می‌کند بیمار شاهد علائمی مانند از دست دادن اشت‌ها و کاهش وزن، ضعف، تهوع، زرد شدن رنگ پوست و چشم، تجمع مایع و تورم در شکم و پاها و اختلال در تمرکز و احساس گیجی خواهد بود.
> راه تشخیص بیماری کبد چرب گرید ۳ و فیبروز کبدی


پزشک برای تشخیص کبد چرب گرید ۳ و فیبروز کبدی به بررسی سابقه پزشکی شما می‌پردازد و علائم و نشانه‌های شما را بررسی خواهد کرد سپس به انجام معاینه جسمانی خواهد پرداخت. پزشک برای تشخیص کبد چرب گرید ۳ و فیبروز کبدی درخواست انجام آزمایش خون را می‌دهد تا عملکرد کبد بررسی شود و از آزمایشات مخصوص برای ارزیابی سطح آنزیم‌های کبدی از قبیل AST و ALT استفاده می‌کند در صورت چرب بودن کبد سطح آن‌ها بالا می‌رود. پزشک درخواست انجام عکس برداری از کبد را می‌دهد که برخی از این روش‌های عکس برداری به شرح زیر می‌باشد:
- سونوگرافی شکمی که از امواج صدا برای تهیه تصاویر و ارزیابی شکل و سایز کبد و همچنین گردش خون در کبد استفاده می‌کند. در عکس برداری توسط اسکن اولتراسوند کبد چرب بزرگتر از کبد معمولی است و سیروز کبدی یا همان فیبروز پیشرفته کبدی به صورت کبد چروکیده و گره دار مشاهده خواهد شد.
- سی تی اسکن از شکم و لگن به کمک عکس برداری توسط اشعه ایکس و با فناوری کامپیوتری انجام می‌شود و تصاویر چندگانه از داخل بدن به دست بیاید. در سی تی اسکن معمولاً کبد چرب تیره‌تر از کبد معمولی است و سیروز کبدی نیز به صورت کبد چروکیده و گره دار مشاهده خواهد شد.
- ام آر آی روشی است که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تهیه تصاویر دقیق از کبد استفاده می‌کند. ام آر آی یک روش عکس برداری حساس برای کبد چرب است و حتی می‌تواند کبد چرب خفیف را نیز تشخیص دهد. در اسکن‌ام آر آی با استفاده از وسایل تخصصی می‌توان به محاسبه درصد چربی کبد پرداخت. در صورتی که چربی کبد بیش از ۵ تا ۶ درصد باشد غیر عادی در نظر گرفته خواهد شد. الاستوگرافی رزونانس مغناطیسی یک روش تخصصی در اسکن‌ام آر آی است که برای تشخیص فیبروز کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از حرکات ارتعاشات خفیف در کبد عکس گرفته می‌شود تا یک نقشه دیداری تهیه شود و پزشک بتواند سفتی یا انعطاف‌پذیری کبد را مشاهده نماید. سونوگرافی و الاستوگرافی رزونانس مغناطیسی می‌تواند سفت شدن بافت کبد ناشی از فیبروز کبدی را زودتر از سایر روش عکس برداری نشان دهد و نیاز به انجام روش‌های تهاجمی از بین نمونه برداری از کبد را فراهم کند. نمونه برداری از کبد یک روش با هدایت تصویری است که با استفاده از یک سوزن باریک به تهیه نمونه کوچکی از بافت کبد می‌پردازد سپس نمونه تهیه شده زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا علائم و نشانه‌های کبد چرب، التهاب و آسیب‌دیدگی و فیبروز کبدی تشخیص داده شود.
> راه‌های درمان بیماری کبد چرب گرید ۳ و فیبروز کبدی
درمان کبد چرب گرید ۳ و فیبروز کبدی به علت بروز آن‌ها بستگی دارد. معمولاً پزشکان روش‌های درمانی مختلفی را با هدف جلوگیری یا به تاخیر انداختن روند بروز فیبروز کبدی پیشنهاد می‌کنند. درمان این اختلال باعث می‌شود که از پیشرفت بیماری کبد جلوگیری شود و روند پیشرفت آن آهسته شود. برخی از روش‌هایی که برای درمان کبد چرب وجود دارد عبارتند از اصلاح رژیم غذایی، داروهای ضد التهاب و داروهایی که برای مقاومت به انسولین تجویز می‌شوند، درمان کلسترول و دیابت، ورزش کردن و کاهش وزن، اجتناب از سوء مصرف الکل. خوشبختانه کبد چرب یک اختلال قابل درمان است. در ذیل به برخی نکات غذایی برای کبد چرب اشاره می‌کنیم که می‌توانید با رعایت کردن آن‌ها به سلامت خود کمک کنید:
> کاهش مصرف کربوهیدرات
رژیم غذایی نامناسب یکی از دلایل اصلی بیماری کبد چرب است. مهمترین عواملی که باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود شکر و غذاهای تهیه شده از آرد سفید است و باید به طور کامل از مصرف آن‌ها خودداری کنید. مصرف مقادیر زیاد غذاهای حاوی کربوهیدرات باعث افزایش ریسک بروز کبد چرب خواهد شد زیرا بدن کربوهیدرات اضافی را به چربی تبدیل خواهد کرد. غذاهایی که باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید عبارتند از نان، ماکارونی، برنج، غلات صبحانه، سیب زمینی و غذاهای تهیه شده از آرد.
> مصرف بیشتر سبزیجات و پروتئین و چربی‌های مناسب
سبزیجات خام و میوه‌ها قویترین و بهترین غذاهای التیام دهنده کبد هستند این غذاهای خام به پاکسازی و ترمیم کبد کمک می‌کنند و باعث خارج شدن سموم از بدن و کبد خواهند شد. مصرف سبزیجات پخته و سالاد خام را افزایش دهید. میوه برای اکثر افراد بی‌خطر است اما در صورتی که سطح قند خون شما بالا است یا مقاومت به انسولین در شما وجود دارد بهتر است که میزان مصرف میوه خود را به دو بار در روز محدود کنید. مصرف پروتئین اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا به پیدا کردن سطح قند خون کمک خواهد کرد و باعث کاهش چربی شکمی و کاهش گرسنگی خواهد شد و شما باید شما در هر وعده غذایی خود از آن استفاده کنید. تخم مرغ، غذاهای دریایی، گوشت قرمز، مغزها، دانه‌ها، پودر گندم سیاه، سبزیجات و محصولات لبنی از منابع عالی پروتئین محسوب می‌شود. اکثر روغن‌های گیاهی و مارگارین باعث بدتر شدن کبد چرب می‌شوند. سعی کنید چربی‌های سالم را در رژیم غذایی خود بگنجانید این روغن‌ها عبارتند از روغن زیتون، روغن ماهی، روغن نارگیل، روغن تخم کتان و دانه‌ها و مغزهای خام.
> خوردن آب سبزیجات خام
سبزیجات خام نیز از منابع عالی ویتامین‌ها و مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند شربتی که شما از این محصولات تهیه می‌کنید باید ۸۰ تا ۱۰۰ درصد آن را سبزیجات تشکیل دهد و باقی مانده آن خود میوه باشد. از مصرف آبمیوه صنعتی خودداری کنند زیرا حاوی کالری و کربوهیدرات بسیار زیادی است.
> مصرف تقویت کننده‌های کبد
به مصرف آن دسته از تقویت کننده‌های کبد بپردازید که از لحاظ علمی مفید هستند و شامل ویتامین‌های گروه ب، انواع آنتی اکسیدان و آمینو اسیدهای سرشار از سولفور هستند. تقویت کبد باعث افزایش سطح ترمیم سلول‌های آسیب دیده کبدی خواهد شد و فرآیند سوزاندن چربی و دفع سموم از بدن را افزایش می‌دهد. لیواتن پلاس حاوی تمامی این ترکیبات است و به صورت پودر یا کپسول وجود دارد.