اقتصاد و سیاست خارجی

سید علیرضاکریمی‪-‬ این دولت هم کم کم در حال رسیدن به سخنان حسن روحانی و محمد جواد ظریف است. آری؛ حتما و قطعا در لسان اذعان نمی‌کنند ولی مثل روز روشن است حداقل در موضوع ارتباط سیاست خارجی و اقتصاد کشور همان اظهارات تبلیغاتی رئیس جمهور قبلی در سال ۱۳۹۲ حاکم است. یعنی ما چه خوش‌مان بیاید و چه بدمان، میان رویکردهای‌مان در سیاست خارجی و سفره مردم ارتباط نزدیک و تنگاتنگی وجود دارد که نمی‌توان آن را کتمان کرد.
خب، دولت سیزدهم با شعار گره نخوردن این دو موضوع به یکدیگر به قدرت رسید ولی این روزها شاهد هستیم که مثل ۸سال قبل هر اتفاق در سیاست خارجی و علی الخصوص در موضوع هسته‌ای و احیای برجام ارتباط مستقیمی با اقتصاد کشور و در نهایت معیشت مردم دارد. نشان به آن نشان که از روزی که مسجل شد مذاکرات هسته‌ای به بن بست رسیده و طرف ها، مذاکرات را تعطیل کرده تا بیشتر به موضوعات اختلافی فکر کنند. تا الان که بنده در حال نگارش این وجیزه هستم قیمت دلار حدودا ۴ هزار تومان رشد داشته است. طبعا افزایش قیمت دلار و ریزش ریال نتایج تاسف باری برای مردم خواهد داشت که با هیچ گفتار درمانی قابل رفع و رجوع نیست.
پیش‌تر اشاره کردم موج جدید تورمی با توجه به رشد نقدینگی (افزایش ۵۰ درصدی حقوق‌ها) و حذف ارز ترجیحی و حالا هم افزایش قیمت ارز به ما گوشزد می‌کند در سال ۱۴۰۱ نیز اقتصاد روی آرامش به خود نخواهد دید.
دولت قبلی راه حل‌اش برای بحران‌های اقتصادی ترمیم سیاست خارجی و افزایش سرمایه‌گذاری بود. آن دولت معتقد بود می‌توان با تکیه بر برجام و ارتباط‌گیری با کشورهای غربی به اقتصاد رونق داد. اتفاقا تا قبل از ظهور دونالد ترامپ نشانه‌های این رونق در حال خودنمایی بود ولی چه سود که هیچ توافقی در دنیا تا ابد ماندگار نیست و هر دولتی می‌تواند زیر میز بزند.


دولت سیزدهم معتقد است که راه و منش دولت قبل غلط بوده و می‌توان بدون برجام و بی‌توجه به اینکه رابطه ایران با غرب به چه نحوی است اقتصاد را سر و سامان داد. بهرحال این دولت گوشه چشمی نیز به شرق (روسیه و چین) دارد. یعنی اتکا به داخل و توجه ویژه‌تر به مسکو و پکن ضمن آنکه لازم است همکاری کاملی با همسایگان داشت. در واقع این تصور بود و هست که با چنین شیوه‌ای دیگر مهم نیست به توافق برسیم یا نرسیم و یا تحریم‌ها باشد یا نباشد و حتی عضویت وعدم عضویت در اف‌ای تی اف هم از حیز انتفاع خارج است.
لیکن اکنون توقف مذاکرات برابر شده با متلاطم شدن بازارهای ایران. دلار در کانال ۲۸ هزار تومان خودنمایی می‌کند، سکه کانال ۱۳ میلیون تومان را فتح کرده و خودرو باز هم در حال تجربه رشد قیمت است (طی یک روز سمند ۴۰ میلیون تومان گران شد). در بازار مواد غذایی هم اقدامات مسکن‌وار و مقطعی نتوانسته و نمی‌تواند مردم را از گرانی رها کند. پس تا الان می‌توان قاطعانه بر این جمله تاکید کرد: «بدون تعامل در سیاست خارجی سخن از بهبود اقتصاد حرف دقیقی نیست.» این جمله از سال ۱۳۹۲ بارها و بارها گفته شده است.