روزنامه وطن امروز
1401/01/25
شهر آفتاب یا وسط شهر
گروه فرهنگ و هنر: ۲ سال و اندی است همه فعالیت‌های فرهنگی - هنری متأثر از شیوع ویروس کرونا در کشور، شرایطی بحرانی را سپری کرده‌اند و بدون‌شک حوزه نشر و کتاب در این میان یکی از آسیب‌پذیرترین حوزه‌های فرهنگی- هنری کشور در این مدت بوده است، چرا که ناشران و کتابفروشان پیش از شیوع ویروس کرونا هم با مشکلات بسیاری همچون پایین آمدن سرانه مطالعه، گرانی کاغذ، هزینه‌های سنگین چاپخانه‌ها و... دست و پنجه نرم می‌کردند که با شیوع ویروس کرونا این مشکلات چند برابر شد. به زعم بسیاری از کارشناسان فرهنگی، وضعیت نشر کشور در دوران کرونا به فاجعه‌بارترین شرایط خود در سال‌های اخیر رسیده است. از سویی در همان روزهای نخست شیوع ویروس کرونا، ناشران خصوصی و فعالان حوزه نشر چشم امیدشان به برپایی نمایشگاه سالانه کتاب تهران در اردیبهشت سال 99 بود تا طبق روال هر ساله بتوانند نفسی تازه کنند و از خطر ورشکستگی تا مدتی فاصله بگیرند اما بنا بر دستورالعمل‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا، برپایی نمایشگاه کتاب تهران همچون روال هر ساله آن مقدور نبود و عملا اردیبهشت سال 99 خبری از برپایی نمایشگاه کتاب تهران نشد. مسؤولان برپایی نمایشگاه از همان زمان هر چند وقت یک بار اعلام می‌کردند منتظر بهبود شرایط شیوع ویروس کرونا در کشور هستند تا نمایشگاه کتاب تهران را طبق روال در مصلای تهران برگزار کنند اما این اتفاق تا پایان سال 99 هم رخ نداد که تنها علتش پیچیده‌تر شدن شرایط کرونایی در کشور بود. اما از همان اواسط سال 99 بسیاری از مسؤولان حوزه فرهنگ و فعالان حوزه نشر به این باور رسیدند که شرایط کرونایی کشور پیچیده‌تر از آن است که امکان برپایی فیزیکی نمایشگاه کتاب در سال 99 وجود داشته باشد و از سویی هر چه می‌گذشت شرایط کسب‌‌‌و‌کار ناشران سخت‌تر از قبل می‌شد، بنابراین مسؤولان نمایشگاه کتاب تهران صحبت از برپایی نمایشگاه مجازی کتاب به میان آوردند و آن را یکی از گزینه‌های جدی برای جایگزینی نمایشگاه سالانه کتاب تهران عنوان کردند؛ اتفاقی که با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن وضعیت کرونا در ایران با استقبال ناشران و مخاطبان حوزه کتاب مواجه شد. اعلام برپایی مجازی نمایشگاه کتاب تهران در آن ایام تنها گام نخست این اتفاق محسوب می‌شد، زیرا همه بخوبی به این موضوع آگاه بودند که بسترسازی برای برپایی نمایشگاه کتاب تهران به صورت مجازی سخت‌ترین مرحله آن برای پرمخاطب‌ترین رویداد فرهنگی کشور به شمار می‌رود. به هر حال با همه فراز‌و‌نشیب‌ها، نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران اواخر سال 99 برگزار شد و همان‌طور که قابل پیش‌بینی بود، سایت میزبان نمایشگاه مجازی کتاب در روزهای نخست با کندی شدید یا قطعی در برخی مواقع مواجه شد اما به هر حال پس از گذشت چند روز کارکرد سایت نمایشگاه مجازی کتاب تهران روی غلتک افتاد و تقریبا تا پایان برپایی نمایشگاه با کمترین مشکلات ساختاری پذیرای مخاطبان و ناشران بود؛ حال بماند که پس از پایان نمایشگاه مجازی کتاب تهران بسیاری از مخاطبان همچنان منتظر دریافت آثار خریداری شده خود از ناشران بودند که این مشکل به خاطر حجم بالای سفارشات مخاطبان و مشکلات ساختاری اداره پست تا حدودی قابل هضم بود. به هر حال نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با همه حرف و حدیث‌هایش با رضایت نسبی مخاطبان و ناشران به کار خود پایان داد. این اتفاق در سال 1400 هم رخ داد و دومین نمایشگاه کتاب مجازی تهران در غیاب نمایشگاه فیزیکی برپا شد و حالا همه منتظر آغاز فیزیکی نمایشگاه کتاب 1401 در اردیبهشت‌ماه سال جاری هستند. همچنین در بازدید کمیته ایمنی و انتظامی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از مصلای امام خمینی(ره) بر اهمیت ویژه موضوع ایمنی و انتظامی برای ستاد اجرایی این دوره از نمایشگاه تاکید شد. حسین صفری، مدیر کمیته اجرایی و پشتیبانی نمایشگاه ضمن تاکید بر اهمیت ویژه موضوع ایمنی و انتظامی برای ستاد اجرایی این دوره از نمایشگاه گفت: ستاد برگزاری نمایشگاه برای تأمین ایمنی و انتظامی در طول برگزاری نمایشگاه با مجموعه‌ها و سازمان‌های عضو کمیته ایمنی و انتظامی همکاری کاملی خواهد داشت. مدیر کمیته اجرایی و پشتیبانی نمایشگاه بیان کرد: جانمایی اولیه‌ای از استقرار نیروهای امدادی، انتظامی و ایمنی در محوطه و داخل سالن‌ها انجام شده است که در اختیار نمایندگان هر بخش قرار خواهد گرفت تا پس از بررسی، نظر نهایی خود را اعلام کنند. سعی می‌کنیم در همه بخش‌ها و محوطه‌های نمایشگاه از ضلع شمالی تا ضلع جنوبی مصلای امام خمینی(ره) چیدمان غرفه داشته باشیم. صفری افزود: همچنین در داخل سالن‌ها برای حضور نیروهای آتش‌نشانی، امدادی و اورژانس پیش‌بینی‌هایی صورت گرفته است که این جانمایی‌ها باید کارشناسی و مورد بازدید دقیق دستگاه‌ها قرار گیرد تا بر اساس آن درباره استقرار این بخش‌ها جمع‌بندی شود. وی ادامه داد: ستاد مدیریت بحران ویژه نمایشگاه باید تشکیل شود و نمایندگان کمیته ایمنی و انتظامی در طول برگزاری نمایشگاه در این ستاد حضور داشته باشند. همچنین ستاد اجرایی نمایشگاه و مصلای امام خمینی(ره) باید بر موضوعات مختلفی همچون غرفه‌بندی‌ها، سیستم برق، نحوه فعالیت و ارائه مواد غذایی و... نظارت و به صورت روزانه این موارد را رصد کنند. حسین صفری در پایان گفت: مانوری در محوطه و سالن‌های مصلای امام خمینی(ره) هفتم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ با حضور تمام دستگاه‌های عضو کمیته ایمنی و انتظامی انجام خواهد شد. همچنین برای ناشران و غرفه‌داران آموزش اطفای حریق با حضور آتش‌نشانی پیش‌بینی کرده‌ایم. در حالی که اعلام شده است سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت به صورت فیزیکی در مصلای امام خمینی(ره) برگزار میشود اما شنیده‌ها از احتمال برپایی نمایشگاه در شهر آفتاب حکایت دارد.