روزنامه وطن امروز
1401/02/04
هنر ممدوح مداحی
گروه فرهنگ و هنر: ابتکار تازه حاج محمود کریمی، مداح اهل بیت برای برگزاری مراسم شب بیست‌ویکم ماه مبارک رمضان برای ناشنوایان، بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشته است؛ اقدامی تحسین‌برانگیز که هم در مجموعه جامعه مداحی کم‌نظیر بود و هم در راستای فعالیت‌های مبتکرانه دیگری که محمود کریمی در همه این سال‌ها داشته، قابل تحلیل است. به گزارش «وطن‌امروز»، همراهی شب‌زنده‌داران ناشنوا در دومین شب قدر ماه رمضان امسال در یکی از رواق‌های حرم حضرت امام رضا(ع) با نوای حاج‌محمود کریمی صحنه‌هایی زیبا و پراحساس رقم زد و نوحه‌خوانی با زبان اشاره واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. این اقدام از سوی حاج‌محمود کریمی را اگر در ادامه فعالیت‌های ابتکاری قبلی‌اش ببینیم، می‌توانیم از او به عنوان یک چهره منحصربه‌فرد در حوزه ستایشگری اهل بیت علیهم‌السلام یاد کنیم. او که با طراحی‌های بی‌نظیر در حوزه نغمه و آوا توانسته بود طی سال‌های متمادی جایگاه ویژه‌ای در حوزه مداحی پیدا کند، در سال‌های اخیر و پس از رخداد کرونا، اقداماتی انجام داد که درخور تحسین است. او در ایام آغازین شیوع کرونا با تعطیل کردن هیات چند ده هزار نفری‌اش در راستای رعایت موازین بهداشتی، با بلندگوی دستی به محلات پایین شهر رفت و حتی از نوحه خواندن برای کودکان کار کوره‌پزخانه‌های تهران هم دریغ نکرد. فعالیت دیگری که او در این ایام انجام می‌دهد توجه به مسؤولیت‌های ذاکران اهل بیت در حوزه‌های مختلف است. کریمی سال گذشته به همراه چند تن از مداحان دیگر در حسینیه داودالعاشور به مداحی پرداخت و تصویر متفاوتی از وحدت ایرانی‌ها و عراقی‌ها ارائه داد. محمود کریمی در شب پایانی مراسم مداحی ستایشگران ایرانی در حسینیه داودالعاشور بصره، با نکته‌سنجی گفت: «ملیت ما اسلام است و آنچه ما را دور هم جمع کرده است عشق به امام حسین(ع) است. ما اینجا انگار در خانه خودمان هستیم. همه عالم دیده‌اند قدرت شیعه در اربعین حسینی خودش را نشان می‌دهد، و دشمن به دنبال اختلاف بین دو ملت است». ابتکاراتی که محمود کریمی در این سال‌ها داشته، حالا با یک نوحه‌خوانی و مناجات متفاوت برای ناشنوایان در یکی از رواق‌های حرم امام رضا(ع) ادامه پیدا کرده است. کریمی که چند سال است در ایام ماه مبارک رمضان، هر شب در حرم امام رضا(ع) برنامه ویژه دارد، در دومین شب قدر(شب بیست‌ویکم) در حالی که می‌تواند از حضور در یکی از پرمخاطب‌ترین آنتن‌های تلویزیون بهره ببرد، به یکی از رواق‌های بی‌صدای حرم امام رضا می‌رود و برای ناشنوایان نوحه و مناجات می‌خواند. تصاویری که از این مراسم در رسانه‌ها منتشر میشود، جلوه‌های بی‌نظیری از عرض ارادت به اهل بیت علیهم‌السلام است. نوحه خواندن برای گروهی که شاید سال‌ها در حسرت قرار گرفتن در موقعیتی بودند که مشابه دیگران بتوانند برای امیرالمومنین عزاداری کنند ولی در توجه به ایشان غفلت میشود. این اقدام از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با واکنش‌های مثبتی همراه بوده است. یکی از کاربران با نام حامد باقری، درباره این مراسم ابتکاری نوشته است: «محمود کریمی می‌تونست این شب‌ها بزرگ‌ترین تجمع رو جلوی ده‌ها دوربین و اسپایدرکم داشته باشه ولی رفت برای ناشنوایان مداحی کرد. بعضی وقت‌ها کار یک نفر بیشتر از کلی دستگاه عریض و طویل فرهنگی برکت داره». یکی دیگر از واکنش‌ها به این موضوع اینگونه بوده است: «حاج محمود کریمی، استاد دلبری است، امکانات هم نمی‌خواهد؛ یک روز با چهارپایه‌خوانی، یک روز با بلندگوی دستی و کوچه‌گردی، یک روز با روضه‌خوانی با زبان اشاره و خلاصه دل می‌برد. خدا حفظت کنه حاج‌محمود». برخی دیگر از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز این اقدام را کم‌نظیر خوانده‌اند. اقدام‌هایی از این دست از سوی چهره‌های شاخص مانند حاج محمود کریمی می‌تواند هم مسیری تازه برای توجه به حوزه وظایف جریان ستایشگری اهل بیت علیهم‌السلام بگشاید و هم توجه به گروه‌هایی مانند ناشنوایان را برای بخش‌های دیگر کشور الگوسازی کند. سال‌هاست که گزاره‌هایی مانند «مهندسی فرهنگی» با تصویب بودجه‌های کلان در دستور کار سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی قرار گرفته است و متاسفانه هنوز برون‌داد روشن و مشخصی نداشته است. در عین حال شخصیتی مانند حاج محمود کریمی و مجموعه رفتارهایی که در این سال‌ها از خود نشان داده، مصداق توجه به این گزاره مهم است. *** آموزه‌های اسلامی برای رفتار انسانی برگزاری مراسم احیای شب‌های قدر و عزاداری امیرالمومنین(ع) در حرم امام رضا(ع) با مداحی حاج‌محمود کریمی ویژه ناشنوایان و معلولان عزیز صحنه‌هایی معنوی و انسانی را خلق کرد؛ اقدامی پسندیده که در احترام و تکریم این قشر عزیز و البته مظلوم بسیار اثرگذار بود، چراکه نیازهای این عزیزان صرفا در تامین ضرورت‌های مادی و مالی خلاصه نمی‌شود، بلکه تامین نیازهای معنوی و دینی آنها نیز از اموری است که جامعه و بویژه مسؤولان امر باید به آن توجه کنند. با نگاهی اجمالی به روایات در می‌یابیم که اهل‌بیت(ع) چه در توصیه‌های‌شان و چه در سیره عملی خود، توجهی ویژه به قشر معلول جامعه داشته‌اند. در فضایی که جامعه آن روز هیچ ارزش و جایگاهی برای این قشر مظلوم قائل نبود و آنها را بدون هیچ حس مسؤولیتی رها می‌کردند، رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) در نهایت احترام و حفظ کرامت انسانی آنها، از هیچ گونه کمک و احسانی نسبت به این انسان‌های مظلوم دریغ نمی‌کردند. در روایتی از رسول خدا(ص) در کتاب بحارالانوار آمده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ«ص»: مَنْ قَادَ ضَرِیراً أَرْبَعِینَ خُطْوًَ عَلَى أَرْضٍ سَهْلَه لَا یَفِی بِقَدْرِ إِبْرَهٍ مِنْ جَمِیعِهِ طِلَاعُ الْأَرْضِ ذَهَباً فَإِنْ کَانَ فِیمَا قَادَهُ مَهْلَکَه جَوزَهُ عَنْهَا وَجَدَ ذَلِکَ فِی مِیزَانِ حَسَنَاتِهِ یَوْمَ الْقِیَامَه أَوْسَعَ مِنَ الدنْیَا مِائَه أَلْفِ مَرَّهٍ وَ رَجَحَ بِسَیئَاتِهِ کُلِّهَا وَ مَحَقَهَا وَ أَنْزَلَهُ فِی أَعْلَى الْجِنَانِ وَ غُرَفِهَا؛ رسول خدا«ص»: کسى کـه شخصى نابینا را 40 گام در زمین هموار راه ببرد هرگز نمی‌توان به اندازه یک سوزن از کار او را به طلاهاى جهان ارزیابى کرد. و اگر نابینایى را از خطر افتادن در چاهى نجات دهد، روز قیامت پاداش این عمل بالاتر از صد هزار بار انفاق جهان است و این حسنات بر همه گناهان او برترى دارد و آن را محو و نابود می‌کند و او را به فردوس اعلى می‌برد». همچنین پیامبر رحمت در روایت دیگری از پیامبر رحمت در همان کتاب آمده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): مَنْ أَعَانَ ضَعِیفاً فِی بَدَنِهِ عَلَى أَمْرِهِ أَعَانَهُ‌الله عَلَى أَمْرِهِ وَ نَصَبَ لَهُ فِی الْقِیَامَه مَلَائِکَه یُعِینُونَهُ عَلَى قَطْعِ تِلْکَ الْأَهْوَالِ وَ عُبُورِ تِلْکَ الْخَنَادِقِ مِنَ النَّارِ حَتَّى لَا یُصِیبَهُ مِنْ دُخَانِهَا وَ عَلَى سُمُومِهَا وَ عَلَى عُبُورِ الصرَاطِ إِلَى الْجَنَّه سَالِماً آمِناً؛ رسول خدا فرمود: هر که معلولی را در کارهایش کمک کند، خدا در کارش به او کمک دهد و در قیامت فرشته‌هایى روا دارد که او را در گذر از هراس‌ها کمک دهند و از خندق‌هاى آتش بگذرانند و از صراط او را سالم به بهشت رسانند». همچنین سید و سالار شهیدان عالم در خطبه‌ای که جامعه و بویژه علما را مورد نقد و بازخواست قرار می‌دهند، از بی‌توجهی و بی‌مسؤولیتی علمای امت نسبت به ناشنوایان و نابینایان انتقاد کرده و آنها را نسبت به مسؤولیت‌پذیری نسبت به این قشر انذار می‌دهند: «الامام الحسین(ع): و أنتم بالله، فی عباده، تکرمون. و قد ترون عهود‌الله منقوضه فلا تفزعون. و أنتم لبعض ذمم آبائکم تفزعون، و ذمّه رسول اللَّه«ص» محقوره، و العمی و البکم و الزّمنى فی المدائن مهمله لا ترحمون، و لا فی منزلتکم تعملون، و لا من عمل فیها تعینون؛ امام حسین(ع): شما به خاطر خدا در میان مردم صاحب عزت و احترامید. با این حال، می‌بینید که عهدهاى خدایى (مقررات دین) را می‌شکنند، و هیچ باک‌تان نیست. اگر یکى از پیمان‌هاى پدران‌تان شکسته شود، هراسان خواهید گشت، و اکنون در این اندیشه نیستند که پیمان (سنت) پیامبر خدا شکسته شده است. نابینایان و ناشنوایان و بیماران زمینگیر در شهرها به حال خود رها شده‌اند و هیچ به حال آنان رحمت نمی‌آورید، و به کارى که شایسته شما است بر نمی‌خیزید، و دیگران را نیز به چنین کارها وانمى‌دارید.