فرصت مذاكرات در دولت قبل را از دست داديم

آرمان ملي- عليرضا پورحسين: وزارت خزانه‌داري دولت ترامپ علاوه بر قرار دادن نام سپاه در فهرست FTO، در اکتبر سال 2017، سپاه را به دليل حمايت از تروريسم در شمول فرمان اجرايي 13224 قرار داد. فرمان اجرايي 13224 در سال 2001 به دستور جرج بوش صادر شد که اشخاص يا نهادهايي را در برمي‌گيرد که آمريکا آن‌ها را با عنوان تروريست مي‌خواند. آمريکا در سال 2007 نيز نيروي قدس سپاه را در ليست شمول فرمان اجرايي 13224 قرار داده بود. سپاه پاسداران پيش‌تر مورد تحريم‌هاي گسترده و يک ‌جانبه آمريکا تحت عنوان قانون کاتسا قرار گرفته بود. کاتسا در مرداد 1396 با امضاي دونالد ترامپ به قانون تبديل شد و همين مساله باعث شد تا لغو تحريم‌هاي سپاه در اين قالب نيازمند راي و تصميم کنگره و سناي آمريکا شود. اتفاقي که حل و فصل مساله تحريم‌ها را پيچيده‌تر از هر زماني کرده است اما به نظر مي‌رسد مسائل ديگري نيز در اين روزها در مذاکرات گره ايجاد کرده است. در راستاي بررسي اين مسائل «آرمان‌ملي» گفت‌وگويي با سيدجلال ساداتيان، سفير پيشين ايران در بريتانيا داشته است که در ادامه مي‌خوانيد.
برخي شنيده‌ها حاکي از اين است که در تابستان گذشته آمريکا با خروج نام سپاه از ليست تحريم موافقت کرده بود، با اين وجود به چه علت امروز دولت بايدن مجددا با اين امر موافقت نمي‌کند؟
اينکه در آن برهه زماني توافق نشد يک اشتباه بود که چندين ماه کشور را در حوزه اقتصادي عقب نگه داشت. از سوي ديگر عدم اطلاع‌رساني خوب از سوي طرفين مذاکرات نيز سبب شده تا گمانه‌زني‌ها زياد شود اما مشخصا ما صرفا در اين مدت زمان را از دست داده‌ايم. در مذاکراتي که دکتر عراقچي با طرف‌هاي برجام داشته‌اند، گويا پذيرفته شده بود که سپاه از ليست تحريم‌ها خارج شود و عملا امروز همان نيز در مذاکرات حاصل نشده است. امروز آمريکا مي‌خواهد به‌واسطه لغو تحريم سپاه امتيازي از ايران بگيرد و علت اينکه هنوز توافق نشده است نيز اين امر است که بر روي گرفتن امتياز تاکيد کرده است. آمريکا تضمين مي‌خواهد تا اقدامي عليه آنها صورت نگيرد اما جزئيات اين امر نيز هنوز مشخص نشده است. آنها شايد بخواهند هر اقدامي از سوي ايران را به اين بهانه محدود کنند و بر همين اساس از سوي ايران پذيرفته نمي‌شود. اين شفاف سازي صورت نگرفته است که دقيقا چه اقداماتي مورد اختلاف است و شايد عدم همين شفاف سازي نيز سبب شده تا پيغام‌هايي رد و بدل شود.
تنها اختلاف موجود همين مساله تحريم سپاه است؟


مقامات آمريکايي در آخرين اظهار نظر خود عنوان کرده‌اند که خواسته‌هاي فرابرجامي ايران مانع تحقق توافق است در حالي که آن‌ها نيز همچنان چنين درخواست‌هايي دارند و براي قدرت دفاعي ايران برنامه‌ها و نقشه‌هايي در ذهن دارند. آن‌ها حتي در اين خصوص نيز شفاف صحبت نمي‌کنند. عدم موضع‌گيري شفاف نيز خود يک رويه است براي گرفتن امتيازهاي بيشتر. آن‌ها حتي در خصوص نفوذ منطقه‌اي ايران نيز صريح صحبت نمي‌کنند و صرفا موضع‌گيري‌هاي کلي مي‌کنند. آمريکا به دنبال اين است که رفع تحريم سپاه را به يک موضوع ديگر گره بزند و همين خواسته سبب شده تا موضوع طولاني شود و شايد اگر اين يک موضوع حل و فصل شود در خصوص ساير جزئيات اختلاف زيادي وجود نداشته باشد. در همين راستا نيز به نظر مي‌رسد که پذيرفته شده و تحريم نهادهاي بالادستي ايران نيز برداشته شود، زيرا ديگر در خصوص آن اظهارنظري نمي‌شود.
مذاکرات ايران و عربستان مي‌تواند تا حدودي مساله منطقه‌اي مطرح شده در مذاکرات را حل و فصل کند؟
ظاهرا گفت‌وگوهاي امنيتي بين ايران و برخي کشورها در حال انجام است و به نظر مي‌رسد ايران ديگر خيلي از ميانجي‌ها استفاده نمي‌کند و مستقيما پيام‌هاي خود را منتقل مي‌کند. دور پنجم گفت‌وگوهاي امنيتي بين ايران و عربستان که در بغداد برگزار شده است نيز در همين راستا بوده و به نظر مي‌رسد که حذف واسطه‌ها مي‌تواند نتايج خوبي داشته باشد. امروز به نظر مي‌رسد که حتي ايران به سمتي حرکت مي‌کند تا ديدارهاي رسمي ديپلماتيک را جايگزين ديدارهاي پشت پرده کرده و اين اتفاق خوبي مي‌تواند باشد که ايران مستقيما حرف خود را به طرف‌هاي مقابل مي‌زند. شفاف سازي خواسته‌ها يکي از مواردي است که در چنين رد و بدل کردن پيام‌ها مورد تاکيد قرار مي‌گيرد. ايران اگر به دنبال حذف اروپا، روسيه و چين باشد و خود حرفش را مستقيم با طرف‌هاي ديگر بزند، يک اتفاق خوب و بسيار مهم است و قطعا براي ايران نتايج بهتري در پي خواهد داشت. اين يک مسير سريع و بسيار خوب است که با طرف اصلي مذاکره مشکلات خود را حل کنيم و در پاي ميز مذاکره توافق نهايي صورت گيرد. ادامه وضعيت بلاتکليف مشخصا نمي‌تواند به نفع هيچ يک از طرفين باشد و بايد در اين خصوص حتما توافقي صورت گيرد.