روزنامه وطن امروز
1401/02/07
ماسک پشت توئیتر
گروه اقتصادی: روز دوشنبه هیات مدیره توئیتر پس از کش‌وقوس‌های فراوان در نهایت موافقت کرد این شرکت را به مبلغ 44 میلیارد دلار به ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد جهان، میلیاردر معروف آمریکایی، بنیان‌گذار اسپیس‌اکس و سرمایه‌گذار و مدیرعامل شرکت تسلا بفروشد. به واسطه این معامله سهامداران توئیتر به ازای هر سهم از سهام توئیتر 54.20 دلار دریافت خواهند کرد و سپس این شرکت به طور کامل خصوصی خواهد شد. ماسک با اعلام این توافق گفت: «آزادی بیان بستر یک دموکراسی کارآمد است». وی همچنین شبکه‌های اجتماعی را به عنوان «میدان شهر دیجیتالی که در آن موضوعات حیاتی برای آینده بشریت مورد بحث قرار می‌گیرد» توصیف کرد. ماسک گفت می‌خواهد توئیتر را با معرفی ویژگی‌های جدید، متن‌باز کردن الگوریتم‌های آن، حذف ربات‌ها و احراز هویت همه انسان‌ها، بهتر از همیشه بسازد. با بررسی واکنش‌ها نسبت به خرید توئیتر توسط ایلان ماسک، میتوان دریافت جمهوری‌خواهان اغلب از این ماجرا استقبال کرده و در مقابل دموکرات‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند. اگر چه ماسک به هر ۲ حزب سیاسی اصلی ایالات‌متحده کمک‌های مالی کرده است اما خشم دموکرات‌ها به خاطر خرید برنامه‌ریزی شده توئیتر توسط او با شادی جمهوری‌خواهانی همراه شده است که این اقدام را پیروزی آزادی بیان می‌دانند. جمهوری‌خواهان مدت‌هاست از سانسور پلتفرم‌های اجتماعی شاکی‌اند. این اعتراض‌ها البته پس از حمله 6 ژانویه سال گذشته میلادی به کنگره آمریکا و مسدود شدن حساب کاربری دونالد ترامپ در توئیتر شدت گرفت. دموکرات‌ها هم از طرف دیگر نگرانند این اقدام باعث نشر اطلاعات نادرست- مانند آنچه در جریان حمله به کنگره رخ داد- شود. همچنین برخی دیگر از منتقدان این معامله معتقدند تصاحب توئیتر توسط ثروتمندترین فرد جهان، قدرت بی‌حد و حسابی را برای پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی خویش در اختیار او قرار می‌‌دهد. * ماسک چه چیزی در سر دارد؟ ماسک که خود را یک مطلق‌گرای حامی آزادی بیان می‌خواند، پیش از این از برخی رویه‌های توئیتر از جمله نقض آزادی بیان انتقاد کرده بود. او قصد دارد الگوریتم توئیتر برای اولویت‌بندی توئیت‌ها شفاف باشد و همچنین مخالف قدرت دادن بیش از حد به شرکت‌هایی است که از طریق توئیتر تبلیغ کرده و برای آن درآمد جذب می‌کنند. جالب اینجاست که برخی محافظه‌کاران و جمهوری‌خواهان آمریکایی از چشم‌انداز کاهش کنترل محتوای توئیتر در صورت مدیریت ماسک حمایت کرده‌اند در حالی که برخی از فعالان حقوق بشر و برخی دموکرات‌ها از افزایش نفرت‌پراکنی در دوره کنترل توئیتر توسط ایلان ماسک ابراز نگرانی کرده‌اند. به گفته شبکه سی‌ان‌بی‌سی، جو بایدن نگران است ایلان ماسک به دونالد ترامپ اجازه دهد به توئیتر بازگردد. ماسک که بر اساس گزارش نشریه فوربس 268 میلیارد دلار ثروت دارد، گفته است در درجه اول به مسائل اقتصادی توئیتر اهمیت نمی‌دهد. او گفته بود: «داشتن یک پلتفرم عمومی که کاملا مورد اعتماد و فراگیر باشد، برای آینده تمدن بشریت بسیار مهم است و من اصلا به مسائل اقتصادی اهمیت نمی‌دهم». ماسک مدیر اجرایی هر ۲ شرکت سازنده خودروهای الکتریکی تسلا و شرکت هوافضای اسپیس ایکس است و مشخص نیست چقدر زمان به توئیتر اختصاص داده یا درباره آن چه کار خاصی انجام خواهد داد. «پارک آگراوال» مدیرعامل فعلی توئیتر هم روز دوشنبه به کارمندان خود گفت: پس از انجام این معامله، ما نمی‌دانیم این پلتفرم به کدام سمت خواهد رفت. این اقدام ماسک باعث شده سنت خرید و کنترل پلتفرم‌های رسانه‌ای تأثیرگذار از سوی میلیاردرها، از جمله خرید واشنگتن‌پست توسط «جف بزوس» در سال 2013 ادامه یابد. برخی صاحبنظران معتقدند خرید شبکه‌های بزرگ اجتماعی توسط افراد ثروتمند در آینده آزادی بیان را محدود کرده و به دموکراسی آمریکایی لطمه می‌زند، زیرا آنان از این طریق افکار عمومی را کنترل کرده و خواسته‌های خود را به میلیاردها نفر تحمیل می‌کنند. *** واکنش‌ها به خرید توئیتر توسط ایلان ماسک شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» نوشت: جو بایدن نگران است ایلان ماسک به دونالد ترامپ اجازه دهد به توئیتر بازگردد. دونالد ترامپ گفته است حتی اگر حسابم در توئیتر بازیابی شود، باز هم در Truth Social می‌مانم. دونالد ترامپ اعلام کرده در روزهای آینده رسما شروع به انتشار پست یا «Truths» در پلتفرم شبکه اجتماعی Truth Social می‌کند و برنامه‌ای برای بازگشت به توئیتر ندارد. جف بزوس، دومین ثروتمند جهان و صاحب واشنگتن پست نیز در واکنش به خرید توئیتر توسط ماسک گفت: «آیا دولت چین حالا نسبت به میدان شهر [=توئیتر ] کمی نفوذ پیدا می‌کند؟» البته بزوس انتظار ندارد تغییری در توئیتر رخ دهد و تنها شاید کمی شرایط تسلا در چین پیچیده‌تر شود. «جک دورسی» مدیرعامل سابق توئیتر هم در یک رشته توئیت اعلام کرد ماسک تنها گزینه‌ای است که او برای هدایت این شرکت به آن اعتماد دارد. «مری آن مارش» استراتژیست دموکرات نیز گفت: همه باید نگران این موضوع باشند. ما شاهد تاثیری بودیم که ترامپ در حساب توئیتر خود قبلاً داشت، چه درباره زیر سوال بردن زادگاه باراک اوباما یا رد نتایج انتخابات گذشته. تصور کنید او برای به دست آوردن مجدد قدرت در سال 2022 یا 2024 چه خواهد کرد، در حالی که کسی نیست جلوی او را بگیرد؟ «آنتونی ساباتینی» نماینده محافظه‌کار ایالت فلوریدا در مجلس آمریکا هم در توئیتی در این باره نوشت: «به ایلان ماسک باید نشان افتخار آزادی رئیس‌جمهوری اهدا شود». همچنین «گرگ ابوت» فرماندار ایالت تگزاس که اکثریت شهروندان آن را طرفداران حزب جمهوری‌خواه تشکیل می‌دهند، از ایلان ماسک دعوت کرد مقر اصلی توئیتر را به این ایالت بیاورد تا این شرکت هم به جمع تسلا، اسپیس ایکس و بورینگ کمپانی ملحق شود. «مارشا بلکبرن» سناتور جمهوری‌خواه تنسی هم در توئیتی نوشت: «امیدوارم ایلان ماسک به مهار تاریخچه فناوری بزرگ در سانسور کاربرانی که دیدگاه متفاوتی دارند، کمک کند». «الیزابت وارن» دموکرات اما درباره این اتفاق گفت: «این معامله برای دموکراسی ما خطرناک است. میلیاردرهایی مثل ایلان ماسک با قوانینی متفاوت از بقیه مردم بازی و قدرت را به نفع خودشان متمرکز می‌کنند». «آنتونی رومرو» مدیر اجرایی اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا هم در این باره اظهار داشت: «اگرچه ایلان ماسک یکی از اعضای اتحادیه و یکی از برجسته‌ترین حامیان ما است اما تحت اختیار داشتن چنین قدرت زیادی در دستان یک نفر خطرات زیادی به دنبال دارد». *** پیامدهای مالکیت انحصاری ایلان ماسک بر توئیتر ایلان ماسک ثروتمندترین مرد جهان روز دوشنبه شبکه اجتماعی توئیتر را به مبلغ ۴۴ میلیارد دلار تصاحب کرد. خرید این رسانه که بنا به آخرین آمارها در کل نزدیک به 400 میلیون کاربر غیرفعال و 330 میلیون کاربر فعال (به صورت ماهانه) دارد، تاثیر قابل توجهی در عرصه سیاسی کشورها خواهد داشت. از آنجا که ایلان ماسک پس از انتشار خبر مالکیت وی بر توئیتر در نخستین اظهارات خود جدای از مسائل فنی بر 2 اصل «حفاظت از آزادی بیان و مقابله با سانسور» و «اتخاذ تدابیری برای احراز هویت دقیق مالکان حساب‌های کاربری» تاکید داشته، میتوان گفت در عرصه جهانی ایالات متحده تحت تاثیر تحولات انتخابات آتی و حواشی پیش‌آمده پیرامون رویکرد ترامپ در استفاده از توئیتر تاثیر قابل ملاحظه‌ای از این تغییر احساس خواهد کرد و در سطح منطقه 2 کشور ترکیه و عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین جامعه توئیتری منطقه در فضای سیاسی خود شاهد تاثیرپذیری از این تغییر خواهند بود. در حال حاضر برای عربستان سعودی با 34.8 میلیون نفر جمعیت بیش از 14 میلیون حساب فعال (کاربر) توئیتری ثبت شده که از این حیث رتبه 8 بیشترین کاربران توئیتر در دنیا را به خود اختصاص داده است. کشور ترکیه نیز با 83 میلیون نفر جمعیت و 16.1 میلیون نفر کاربر فعال، پس از آمریکا، ژاپن، هند، برزیل، اندونزی و انگلیس در جایگاه هفتم بیشترین کاربران توئیتر در دنیا قرار دارد. به نظر می‌رسد در وهله اول میتوان این تغییر در دنیای تکنولوژی را در ۳ سطح مورد بررسی قرار داد. در سطح داخلی: مطابق آخرین آمارها، 57 میلیون حساب ایرانی در شبکه‌های اجتماعی ثبت شده که از این میزان تنها نزدیک به یک درصد آنها در یک ماه اخیر از توئیتر استفاده کرده‌اند. اما با توجه به سیاسی بودن فضای توئیتر (به اصطلاح فضای نخبگانی توئیتر) جریان منافقین از این شبکه به عنوان ابزار تهاجمی استفاده می‌کند. از این رو مساله مقابله با اکانت‌های جعلی در سیاست اعلامی ایلان ماسک می‌تواند تا حدی فشار این تهاجم را کاهش دهد. هر چند ارائه گزارش‌های حقوق بشری و ترند شدن برخی مسائل سیاسی علیه نظام در توئیتر نیز می‌تواند بر رویکرد این رسانه نسبت به سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران اثرگذار باشد. در سطح منطقه: طی 2 سال اخیر ایلان ماسک در چند مورد با سعودی‌ها پیرامون مسائل مختلف دچار تضاد منافع و اختلاف آشکار شده است. رئیس کمپانی تسلا در جریان پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار آمریکایی- سعودی اعلام کرد شرکتش درباره سرمایه‌گذاری افراد در تسلا صرفا مسائل مادی را مدنظر قرار نمی‌دهد. علاوه بر این اختلافات، پیشنهاد عربستان برای سرمایه‌گذاری در کارخانه تسلا به شرط احداث واحد خصوصی این کمپانی خودروسازی در عربستان، با مخالفت علنی ایلان ماسک (با این دلیل که سهام تسلا همواره عمومی خواهد بود) مواجه و سپس منجر به سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری عربستان در کارخانه رقیب تسلا شد. حدود 10 روز قبل نیز (15 آوریل) ماسک با شاهزاده سعودی، ولید بن طلال مالک «هولدینگ پادشاهی» مستقر در عربستان سعودی که در آن زمان مالک 5 درصد سهام توئیتر بود آشکارا بر سر مالکیت سهام توئیتر دچار بحث و جدل شد و در نهایت «نظر عربستان درباره حقوق بشر» را از وی جویا شد. با توجه به جایگاه توئیتر در اتمسفر سیاسی عربستان از سوی حاکمیت و مخالفان آن، این تغییر مدیریتی احتمالا چندان به مذاق سعودی خوش نیاید، چرا که بن‌سلمان در یک اقدام سازمان‌یافته و گسترده طی سال‌های گذشته تلاش داشته همواره نبض این شبکه اجتماعی را در عربستان به دست بگیرد و با ایجاد یک ارتش چند هزار نفره توئیتری به مقابله با مطالبی که علیه آل‌سعود و سیاست‌های ولیعهد منتشر میشود اقدام کرده است. در سطح جهانی: ایلان ماسک در تحولات اخیر جهانی درباره جنگ اوکراین امکان استفاده از اینترنت ماهواره‌ای را برای اوکراینی‌ها فراهم کرد. این امر به منزله مخالفت او با تهاجم روسیه به اوکراین است. در مساله انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 2020 و محدود کردن حساب ترامپ از سوی توئیتر، جمهوری‌خواهان در موضع مخالف و دموکرات‌ها موافق این اقدام بودند. پس از اعلام نظر ماسک درباره مقابله با سانسور، اگرچه ترامپ اعلام کرد قصد بازگشت به توئیتر را ندارد اما تغییرات اخیر در توئیتر با موضع مثبت جمهوری‌خواهان و مخالفت دموکرات‌ها مواجه شد. ضمن اینکه این اتفاق احتمالا در روند مناظره‌های انتخابات میان‌دوره کنگره نیز برجسته خواهد شد. آمریکا در حال حاضر با 75 میلیون کاربر بیشترین تعداد کاربر را دارد. ضمن اینکه دونالد ترامپ در انتخابات گذشته نزدیک به 70 میلیون رای از آن خود کرد. از این جهت احتمال ترغیب جمهوری‌خواهان برای حضور طرفداران‌شان در توئیتر افزایش می‌یابد.