روزنامه جوان
1401/02/08
صادرات روزانه ۷۰۰ کانتینر هندوانه از ایران خشک به ترکیه پر آب!
میادین میوه و تره‌بار ایران را کانتینربر‌های هندوانه‌کش ترکیه محاصره کردند! این بزرگ‌ترین فاجعه صادرات آب از سرزمین خشک و نیمه‌خشک ایران به سرزمین پر آب ترکیه است که در سال‌های آینده با سد‌هایی که ترکیه روی دجله می‌زند و ایران و عراق را خشک‌تر از گذشته می‌کند، فاجعه‌بارتر نیز میشود. روزانه ۷۰۰ کانتینر هندوانه که در مناطق خشک ایران کشت میشود، به ترکیه و مقادیر زیادی نیز به عراق و کشور‌های دیگر صادر میشود. هر کیلو هندوانه تا ۴۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند، یعنی یک هندوانه پنج‌کیلویی دو تن آب می‌خورد، گاهی از بهترین آب‌ها که از عمق ۱۳۰ متری زمین بیرون می‌کشند! به حساب آب‌معدنی هر هندوانه ۶ میلیون تومان آب می‌خورد تا صادر شود به عبارتی یک یا دو دلار! در این سو با گران شدن هندوانه یک خانواده باید پول دو ماه یارانه خود را بدهد تا یک هندوانه بخرد! ما هندوانه می‌کاریم و صادر می‌کنیم، چون عقل نداریم، چون صد سال است مدیریت کشاورزی و بازرگانی ما نابودگر، بی‌عرضه و بی‌کفایت بوده است. همسایه‌ها هندوانه نمی‌کارند، چون شایستگان را بر کار گمارده‌اند و این است راز ناماندگاری از زبان نهج‌البلاغه: «وقتی شایستگان را کنار می‌زنید و ناشایستگان را به کار می‌گماریم و حرص و طمع را پیشران امیال خود می‌کنیم.».باز هم زیاده‌روی در صادرات محصولات کشاورزی بازار داخلی را با گرانی روبه‌رو کرد. هنوز یک ماه از صادرات بی‌رویه گوجه نگذشته و حالا نوبت به صادرات هندوانه رسیده است. صادراتی که موجب کاهش عرضه به بازار شده و قیمت‌ها را گران کرده است. این رویه صادراتی نادرست در محصولات کشاورزی در حالی است که در دو سال اخیر بر صادرات آب مجازی ایراداتی وارد شده است، اما هیچ گوش شنوایی وجود ندارد.
چند سالی است بحث آب مجازی و صادرات آن در شرایطی که ایران با خشکسالی مواجه است، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. مفهوم آب مجازی اشاره به میزان آبی دارد که برای تولید یک محصول در صنعت یا کشاورزی مصرف میشود. متأسفانه صادرات آب مجازی به راحتی هر چه تمام‌تر در کشور با قیمت پایین صورت می‌گیرد.
بارزترین مثال در رابطه با صادرات آب مجازی بحث تولید بیش از حد هندوانه است. هندوانه‌ای که گفته میشود تا ۵۰۰ لیتر آب به ازای تولید هر یک کیلوگرم از آن مصرف میشود. هرچند امروز این عدد به نزدیک ۳۰۰ لیتر رسیده است، اما باز هم این انتقاد وارد است که چرا هنوز ما به تولید هندوانه ادامه می‌دهیم و مضاف بر آن هندوانه زیادی به کشور‌های مختلف به ویژه کشور‌های همسایه صادر می‌کنیم.
صادرات محصولاتی نظیر هندوانه، سیب و خیار که به شدت آب بر هستند، هیچ جای توجیهی ندارد. بر اساس آمار و ارقام اگر بخواهیم نگاه کنیم تنها در سال ۹۳ صادرات هندوانه ما به اندازه هفت برابر ظرفیت کرخه بوده است و تقریباً در حال حاضر سالانه به اندازه سد کرج آب صادر می‌کنیم. نیازی به توضیح نیست که سود حاصل از این صادرات بی‌رویه قرار نیست به جیب کشاورزان برود و در این بین دلالان هستند که انتفاع زیادی کسب می‌کنند.
کشت هندوانه ۱۰ درصد تولیدات کشاورزی سیستان و بلوچستان را به خود اختصاص داده است. در سال ۹۷ تعداد تولید هندوانه در سیستان و بلوچستان آن قدر زیاد بود که شرایط مناسب برای حمل و نقل و انتقال آن به دیگر نقاط فراهم نشد و مقدار زیادی از هندوانه‌ها از بین رفتند. به تعبیری با این اتفاق میزان قابل توجهی از آب کشور هدر رفت.
برگشت خوردن ۲۰۰ واگن هندوانه صادراتی به ترکیه در سال‌های گذشته
ناهماهنگی در صادرات ترکیه بدون تنظیم بازار داخل و توجه به مصرف‌کننده داخلی در حالی است که سال ۹۹ ترکیه به یکباره بدون اطلاع قبلی پس از چند روز توقف در ترخیص هندوانه‌های ایران در واگن‌های راه آهن در مرز‌های ورودی ترکیه تعرفه گمرکی هندوانه را ۲۰۰ درصد افزایش داد و از تنی ۱۰۰ دلار به ۳۰۰ دلار بالا برد که متأسفانه صادرکنندگان را با شوک افزایش تعرفه‌ای مواجه نمود و حدود ۲۰۰ واگن هندوانه با وزن بیش از ۷ هزار تن به ارزش ۱۷۵۰۰۰۰ دلار به کشور برگشت داده شد که یکی از ضعف‌های بزرگ دیپلماسی اقتصادی در دولت قبل بود. اکنون که میوه‌های فصل بهار به بازار آمده و قیمت‌ها به نسبت هفته‌های قبل ارزان‌تر شده است، صادرات بی‌رویه بازار داخلی را به‌هم ریخته و ضروری است مسئولان مربوطه در آغاز فصل به بازار ورود و سقف مشخصی برای صادرات میوه تعیین کنند.
در این خصوص اسماعیل مرادیان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی در گفتگو با ایرنا، با اشاره به افزایش صادرات هندوانه به ترکیه می‌گوید: «ترک‌ها با هدف حفظ منابع آبی خود میزان کشت هندوانه را کاهش دادند، چراکه برای تولید یک کیلو هندوانه حداقل باید ۳۰۰ لیتر آب مصرف کرد، از این‌رو میزان صادرات هندوانه از ایران به ترکیه شدت گرفته است.»
وی با بیان اینکه تنش‌های آبی در کشور شدت گرفته‌اند، می‌افزاید: «کانتینر‌های ترک برای حمل هندوانه میدان اصلی میوه و تره بار را محاصره کرده‌اند و روزانه بیش از ۷۰۰ کانتینر هندوانه از ایران به ترکیه صادر میشود و این مسئله باعث شده است قیمت این میوه در میدان اصلی میوه و تره‌بار افزایش پیدا کند. قیمت هندوانه در میدان به کیلویی ۸ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است.»
به گفته این فعال صنفی؛ میزان مصرف هندوانه در ماه رمضان برای کنترل عطش روزه‌داران افزایش پیدا می‌کند، اما دلالان و صادرکنندگان با صادرات بی‌رویه به مصرف کننده داخلی ظلم می‌کنند.
تلاش برای متعادل‌سازی قیمت‌های میوه
مرادیان با بیان اینکه بازار سیب‌زمینی، گوجه فرنگی و بادمجان متعادل و آرام شده است، می‌گوید: «در چند روز اخیر گوجه فرنگی ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش قیمت را تجربه کرد. قیمت این محصول در میدان اصلی میوه و تره‌بار کیلویی ۷ تا ۱۴ هزار تومان و قیمت سیب‌زمینی کیلویی ۷ تا ۱۳ هزار تومان است.»
این فعال صنفی با اشاره به افزایش نرخ کدو، تأکید می‌کند: «در میدان اصلی میوه و تره‌بار کدو زیر ۱۰ هزار تومان نیست و نرخ آن به کیلویی ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان رسیده است، اما قیمت کدو هفته آینده بعد از عرضه کدوی ورامین شکسته خواهد شد.»
وی با اشاره به کاهش خرید میوه در روز‌های تعطیل می‌گوید: «میوه فروشان این روز‌ها را فصل «سیاه بهار میوه» می‌نامند. فصل میوه‌هایی، چون سیب و پرتقال گذشته است و به عبارتی این میوه‌ها از مزه افتاده‌اند و میوه‌های نوبرانه‌ای، چون توت فرنگی و گوجه سبز به بازار آمدند، اما از آنجایی‌که قیمت این محصولات بالاست خرید این میوه‌ها برای مصرف‌کنندگان صرفه اقتصادی ندارد.»
به گفته مرادیان قیمت پرتقال کیلویی ۷ تا ۱۱ هزار تومان، پرتقال والنسیا شمال کیلویی ۸ تا ۱۲ هزار تومان و پرتقال محلی کیلویی ۴ تا ۵ هزار تومان، قیمت سیب قرمز کیلویی ۱۲ تا ۲۷ هزار تومان و سیب زرد کیلویی ۱۵ تا ۳۴ هزار تومان در میدان اصلی میوه و تره‌بار عرضه میشود.
این فعال اقتصادی می‌افزاید: «گوجه سبز در میدان میوه و تره‌بار کیلویی ۲۰ تا ۱۱۰ هزار تومان است. توت فرنگی گلخانه کرج و قزوین کیلویی ۴۰ تا ۸۰ هزار تومان و توت فرنگی محلی نیز کیلویی ۴۰ تا ۸۰ هزار تومان خرید و فروش میشود. زردآلو و هلو ۱۵ تا ۲۰ روز دیگر در بازار عرضه میشود.»
نایب رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی می‌گوید: «اگر میزان صادرات میوه و تره‌بار متعادل شود بازار داخلی با چالش جدی مواجه نخواهد نشد و قیمت آن‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند.»
سایر اخبار این روزنامه
راهبرد مسلح کردن کرانه باختری چگونه عملی شد؟
روز قدس فرصتی برای همبستگی با مردم مظلوم فلسطین
رئیسی: مردم از خودروسازان ناراضی‌اند
دیوار اصلاحات مقابل ارتقای فرهنگ شهری
جهاد زیر پرچم حضرت زینب (س) مقدمات ظهور را فراهم می‌کند
انتشار «آقا سعید» مدیون روشنگری رهبر انقلاب است
دوستان نادان و دشمنان آگاه نهج‌البلاغه را مهجور کردند
صادرات روزانه ۷۰۰ کانتینر هندوانه از ایران خشک به ترکیه پر آب!
ضربه مهلک بی‌خیالی به فوتبال ایران
معماری جهان از خلال جنگ اوکراین
نبرد نهایی نزدیک است
تپش قلب نورانی تهران
افسون میز و انقلابی‌گری
