تپش قلب نورانی تهران

بیست‌ونهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم این شب‌ها در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) برپاست و روز‌های پایانی خود را سپری می‌کند. در این نمایشگاه بزرگ که فعالیت خود را از چند ساعت پیش از اذان مغرب به طور رسمی آغاز می‌کند، فعالیت‌های متنوع فرهنگی، هنری، تبیینی و ترویجی در حوزه قرآن و معارف اسلامی اجرا می‌شود.
اولین بخش از بیست‌ونهمین دوره از نمایشگاه قرآن کریم که پیش روی بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد، بخش هنر‌های دینی است. در این بخش نمایشگاه آثار استادان هنر‌های تجسمی در رشته‌های نقاشی، خوشنویسی، نگارگری، طراحی و عکس در معرض دید قرار می‌گیرد و هر شب چهار تا پنج کارگاه هنری برپا می‌شود و هنرمندان آثار هنری خلق می‌کنند. همچنین در بخش موسیقی، آوا‌ها و نغمات، هر شب دو اجرای سرود با محتوای دینی، قرآنی و با محوریت امام عصر (عج) و سردار شهید قاسم سلیمانی اجرا می‌شود.
تحلیل مفاهیم قرآنی در آثار سینمایی و تلویزیونی
یکی از اولین بخش‌های نمایشگاه قرآن، بخشی است به نام «سینما ماندگار» که برای نمایش فیلم ایجاد شده است.


ایمان کریمان، تهیه‌کننده این برنامه در گفتگو با «جوان» می‌گوید: «برنامه سینما ماندگار به سفارش معاونت قرآن و عترت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای تحلیل و تبیین مفاهیم قرآنی در آثار سینمایی و تلویزیونی تولید شده در ایران و جهان، اجرا می‌شود.»
کریمان با اشاره به اینکه «سینما ماندگار» کاری از مؤسسه فرهنگی و رسانه‌ای تبیان است، ادامه داد: هر روز یکی از آثار سینمایی و تلویزیونی را انتخاب می‌کنیم و سکانس‌های منتخب آن با حضور کارشناسان محترم قرآنی مورد بحث قرار می‌گیرد. یکی از هنرمندانی که در آن اثر حضور دارد نیز میهمان ما خواهد بود و در انتهای برنامه نیز آن فیلم برای حضار به نمایش درخواهد آمد.»
تهیه‌کننده «سینما ماندگار» گفت: «تا امروز آثاری مانند مریم مقدس (س)، مختارنامه، یوسف پیامبر (ع)، ملک سلیمان، مردان آنجلس، امام علی (ع)، فیلم سینمایی محمدرسول‌الله (ص) ساخته مجید مجیدی و محمد‌رسول‌الله (ص) ساخته مصطفی عقاد در این برنامه نقد و بررسی شده‌اند و نیز آثاری مانند روز واقعه، بشارت منجی و احتمالاً تنهاترین سردار در روز‌های باقی‌مانده از نمایشگاه قرآن به نمایش درمی‌آیند.»
استقبال از قرائت‌های خانگی در نمایشگاه قرآن
یکی از بخش‌های ویژه نمایشگاه قرآن امسال، غرفه «قرائت‌های خانگی» است. این غرفه که در فضایی شبیه خانه‌های سنتی و قدیمی طراحی شده، هر روز میزبان قرائت قرآن کریم است. امین شغلی، مسئول پویش جلسات خانگی قرائت قرآن در گفتگو با «جوان» با بیان اینکه کار ویژه اصلی این پویش مردمی ترویج جلسات خانگی قرائت قرآن است، توضیح می‌دهد: «مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۸ در دیدار با جمعی از قاریان ممتاز قرآن کریم بحثی را مطرح کردند پیرامون دو فعالیت قرآنی که پیش از انقلاب انجام می‌شد، اما پس از انقلاب با وجود گسترش فعالیت‌های قرآنی، جلسات خانگی قرائت قرآن و جلسات قرآن‌خوانی در مساجد، مغفول باقی مانده است.» شغلی اضافه کرد: «از دو سال پیش پویش جلسات خانگی قرائت قرآن، فعالیت خود را در سطح کشور آغاز کرده است و الان هم به عنوان پویش «ستاره‌های زمین» در ماه مبارک رمضان در نمایشگاه قرآن حضور دارد.»
مسئول پویش خانگی قرائت قرآن با بیان اینکه در روایات داریم هر کجا قرآن قرائت شود، آنجا مانند ستاره‌ای می‌درخشد، گفت: «این روایت علت نامگذاری گویش «ستاره‌های زمین» است و به این مناسبت تولیداتی از شبکه‌های صداوسیما تولید و پخش شده و در شهر‌های مختلف به نمایش درآمده است.»
وی با اشاره به ثبت‌نام بیش از ۷ هزار جلسه قرائت خانگی قرآن در پویش «ستاره‌های زمین» ادامه داد: «افرادی که جلسات خانگی قرائت قرآن را برگزار می‌کنند می‌توانند با مراجعه به سایت «ستاره‌های زمین» به این جمع بزرگ بپیوندند.»
شغلی با اشاره به اینکه طراحی فضای پویش «ستاره‌های زمین» یادآور خانه‌های قدیمی است که در آن‌ها مجالس قرآن‌خوانی برگزار می‌شد، ادامه داد: «ما در این فضا هر شب یک نمایش اجرا می‌کنیم که بر اساس واقعه‌ای در سال ۱۳۶۵ طراحی شده است. در آن سال جنگنده‌های عراقی منزلی را که در آن مجلس قرائت قرآن برقرار بود، بمباران می‌کنند و ۱۸ تن از بانوان حاضر در آن مجلس به شهادت می‌رسند. با این نمایش آن واقعه برای حضار تداعی می‌شود.»
وی گفت: «پس از برگزاری نمایش، هر شب جلسات قرائت قرآن در دو بخش کودکان و بزرگسالان با استقبال خوب حضار در نمایشگاه برگزار می‌شود.»
الگو و الگونما در نمایشگاه قرآن
از دیگر بخش‌های ویژه بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، فضایی است برای نمایش آسیب‌های فرهنگی و معرفی الگو‌های فرهنگی به خانواده‌ها که در قالب غرفه «الگونما» فعالیت می‌کند. این بخش از نمایشگاه قرآن با مشارکت مجمع تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی- اسلامی، برپا شده است. مهدی کلانتری، مسئول غرفه «الگونما» در گفتگو با «جوان» در خصوص فعالیت‌های این بخش در نمایشگاه قرآن می‌گوید: «ما از حدود ۱۰ سال پیش، بحث الگو‌هایی که در قالب انیمیشن، اسباب‌بازی و نوشت‌افزار به فرزندان ما معرفی و بچه‌ها با آن‌ها بزرگ می‌شوند و همذات‌پنداری می‌کنند را پیگیری کرده‌ایم و در این نمایشگاه آن را در دو بخش نمایش می‌دهیم.»
کلانتری گفت: «در بخش نخست در قالب ۱۶ دسته محصول شامل پوشاک، لوازم خواب و بازی حدود هزارو ۵۰۰ قلم کالا به نمایش درآمده که نمایانگر الگو‌های نامناسب برگرفته از فرهنگ غربی است، این الگو‌های نامناسب به سبک زندگی ایرانی- اسلامی سال‌هاست وارد زندگی خانواده‌های ایرانی شده و آن را تحت تأثیر قرار داده است.»
وی افزود: «در بخش دوم الگو‌هایی را که برگرفته از فرهنگ بومی کشورمان است و در جبهه خودی قرار می‌گیرد، معرفی می‌کنیم. این الگو‌ها بر اساس فرهنگ دینی یا فرهنگ غنی زبان فارسی است که در قالب نمایشگاه معرفی و آماده عرضه است.» کلانتری استقبال خانواده‌ها از معرفی الگو‌های مناسب را بسیار خوب عنوان کرد و ادامه داد: «این استقبال نشان از این است که خانواده‌ها به دنبال الگو‌های جایگزین نمونه‌های غربی هستند و این کار نیازمند کمک مسئولان است.»
نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی
در کنار بخش الگونما، فضای نسبتاً بزرگی به «نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی» اختصاص دارد. در این فضا کودکان امکان نقاشی کشیدن بر اساس یک موضوع مهم تاریخ اسلام را دارند. سرکار خانم حلاج، مسئول غرفه کودکان «نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی» درباره این نقاشی‌ها به «جوان» گفت: «هدف اصلی ما آشنایی مردم با نهج‌البلاغه و نهج‌البلاغه‌خوانی است که در نهایت به پیاده‌سازی کلام حضرت امیرالمؤمنین (ع) در زندگی روزمره مربوط می‌شود. بخش کودک نیز در همین راستا فعالیت می‌کند و دارای سه بخش «اوریگامی (کاردستی)»، «چاپ روی پرچم» و «نقاشی» است.» حلاج اضافه کرد: «در اینجا با موضوع اینکه حضرت علی (ع) پدر همه افراد روی زمین است، داستانی برای بچه‌ها گفته می‌شود و طبق آن بچه‌ها روی پرچم چاپ می‌زنند. در بخش نوجوان هم چند موضوع بر اساس نهج‌البلاغه مشخص شده است که بچه‌ها می‌توانند با انتخاب هر کدام از آن‌ها تصویر‌سازی کنند و نقاشی بکشند.»
مسئول غرفه کودکان «نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی» ادامه داد: «آثار برگزیده این غرفه در نهایت در قالب یک کتاب منتشر می‌شود.»
حضور هماهنگ غرفه‌های صنایع دستی
امسال برای نخستین بار بخش بزرگ و انتهایی نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به عرضه صنایع دستی اختصاص داده شده است. حسین علوی، مدیر بخش تجاری‌سازی و بازاریابی معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفتگو با «جوان» پیرامون فعالیت غرفه‌های صنایع دستی در نمایشگاه قرآن گفت: «اولین دوره است که در نمایشگاه قرآن شاهد حضور منسجم غرفه‌های صنایع دستی هستیم، این اتفاق با پیگیری جناب دکتر معاف، معاون قرآنی وزارت ارشاد و مهندس ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رخ داده است. این بخش شامل ۵۰ غرفه تخصصی صنایع دستی است.»
علوی با اشاره به اینکه صنایع دستی حاضر در نمایشگاه قرآن با تم قرآنی و دینی تولید شده‌اند، گفت: «در میانه این بخش نیز یک بخش کارگاهی به عنوان ورک‌شاپ آموزشی تولید صنایع دستی ایجاد شده است و بازدیدکنندگان از نمایشگاه قرآن کریم می‌توانند از نزدیک شاهد مراحل ساخت صنایع دستی باشند.»
وی با اذعان به اینکه استقبال خوبی از عرضه صنایع دستی در نمایشگاه قرآن شده است، گفت: «در این دوره از نمایشگاه قرآن، هنرمندان صنایع دستی از استان‌های تهران، قزوین، قم، البرز، اصفهان و یزد حضور پیدا کرده‌اند.»
جلوه‌های حجاب و عفاف در غرفه «بانوی بهار»
طبقه دوم صحن شبستان مصلای تهران به فروشگاه‌های عرضه محصولات حجاب و عفاف و محصولات فرهنگی مانند کتاب و ادعیه اختصاص دارد. در این بخش از نمایشگاه قرآن کریم، بخش ویژه‌ای به نام «بانوی بهار» قرار گرفته است که از فضای اطراف مجزاست. «بانوی بهار» به صورت ویژه به جلوه‌های حجاب و عفاف در بانوان ایران‌زمین اشاره دارد.
حمیدرضا حسین‌زاده، عکاس پیشکسوت و فاطمه صادقیان، طراح مد و لباس، طراحی و اجرای بخش «بانوی بهار» را بر عهده داشته‌اند. حسین‌زاده در گفتگو با «جوان» درباره این بخش از نمایشگاه قرآن گفت: «در این بخش ۱۴ تصویر‌سازی به همراه یک المان مرکزی طراحی و اجرا شده است.»
حسین‌زاده گفت: «المان مرکزی این بخش که مزین به نام ۱۴ معصوم (ع) است، نشان از رویش است، استفاده از نماد کبوتر نیز نشانه‌ای از معنویت و توجه هستی به مقام ۱۴ معصوم (ع) است. در پیرامون این المان مرکزی، ۱۴ تصویر‌سازی و فرم طراحی و اجرا شده است.»
این عکاس پیشکسوت گفت: «فرم اول این بخش به نام «دختر طبیعت» است، بعد از آن «کتاب زندگی» است، «آبی‌تر از آسمان» که در آن تصویر بانوی محجبه در میان گل‌های آفتاب‌گردان قرار دارد، نشانه‌ای از هبوت آسمان در حجاب زن ایرانی است. «جشن تکلیف» دیگر اثر این بخش است، در کنار آن «بانوی طبیعت» تصویری از زنی است که در فضای معنوی در حال قرائت قرآن است و ما برای نمایش فضای معنوی در اینجا از عطر عود و موسیقی ملایم استفاده کردیم.» وی ادامه داد: «تصویر‌سازی «شکوفه تا کتاب»، «صبح ظهور» و «محفل استاد» که مجلس قرآن‌خوانی بانوان در مسجد امام اصفهان است، همچنین «حضرت عشق» که تصویری از حرم آقا امام رضا (ع) است و با استقبال خوبی از سوی بازدیدکنندگان روبه‌رو شده، از دیگر کار‌های این بخش است.» حسین‌زاده ادامه می‌دهد: «به اعتقاد ما در گام دوم انقلاب اسلامی، باید به فرم هنری در انتقال مفاهیم فرهنگی در قالب کار‌های به‌روز و جدید بیشتر توجه شود. اعتقاد دارم در تهران آنقدر که فضای ضدحجاب وجود دارد، فضای مناسب برای ترویج حجاب وجود ندارد و مسئولان شهری باید زمینه‌ای برای نمایش جلوه‌های حجاب و عفاف در تهران فراهم کنند.»