روزنامه جوان
1401/02/18
خسارت ۲۸ هزار میلیاردی خشکسالی به محیط‌زیست
معاون تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست از خسارت ۲۸ هزار و ۷۸۵ میلیارد ریالی خشکسالی به محیط‌زیست خبر داده‌است. وی برای تکمیل زیرساخت‌های مقابله با خشکسالی هم از لزوم تخصیص هزار میلیارد تومان اعتبار سخن گفته‌است. این در حالی است که ایران وارد تغییر اقلیم شده و بیش از پول و بودجه به مدیریت صحیح منابع آبی نیاز دارد. در معاونت علمی ریاست جمهوری هم ستادی برای مقابله با خشکسالی وجود دارد که از فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده می‌کند. شواهد نشان می‌دهد بین این ستاد و سازمان محیط‌زیست هماهنگی وجود ندارد، زیرا این ستاد طرح‌های زیادی برای اجرا دارد و در سازمان محیط‌زیست هم خبری از طرح خاصی نیست. خشکسالی یک پدیده نرمال، برگشت‌پذیر و موقت است. یعنی خشکسالی بخشی از روند معمول اقلیمی بوده، اقلیم هم شامل سه دوره خشکسالی، وضعیت نرمال و ترسالی است.خشکسالی، همراه همیشگی از دوران هخامنشی
سنگ‌نوشته‌های تاریخی نشان می‌دهد که از زمان هخامنشیان، خشکسالی و تغییرات آب و هوایی از مشکلات همیشگی ایران بوده‌است. مهم‌ترین دلیل خشکسالی هم به موقعیت جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در منطقه خشک غرب آسیا مربوط میشود. زمانی پوشش گیاهی حالت طبیعی داشت و بارشی که صورت می‌گرفت به سرعت از دسترس خارج نمی‌شد و مورد استفاده قرار می‌گرفت. اکنون میزان نیاز آبی زیاد و پوشش گیاهی هم کم شده و به دلیل وجود آسفالت در اماکن شهری و مناطق نفوذناپذیر و قطع شدن جنگل‌ها، آب باران از دسترس خارج میشود. بحث گرمایش جهانی و افزایش گاز‌های گلخانه‌ای هم مزید علت شده‌است. افزایش درجه حرارت در منطقه خشک غرب آسیا هم بیشتر از نقاطی مثل اروپاست و کمبود بارش و افزایش ریزگرد‌ها هم تحمل خشکسالی را سخت‌تر می‌کند.
در یک دهه اخیر خسارت‌های ناشی از خشکسالی به محیط‌زیست مورد توجه جدی قرار گرفته‌است. این خسارت‌ها از جنبه‌های مختلف مثل خسارت به آب، زمین و جنگل، خسارت به هوا و تولید پسماند در برخی از سال‌ها بررسی و محاسبه شده‌است.
نگاه علمی به خشکسالی
جدیت مقابله با خشکسالی موجب شد تا اوایل دهه ۹۰ ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست در معاونت علمی ریاست جمهوری شکل بگیرد. در این ستاد پنج کارگروه شامل کارگروه آب، کارگروه مقابله و سازگاری با خشکسالی و تغییر اقلیم، کارگروه فرسایش خاک و حفاظت خاک و رسوب، کارگروه محیط‌زیست و کارگروه جدیدی تحت عنوان انتشارات و مستندسازی یافته‌های فناوری مشغول به فعالیت شدند. سال ۹۳ مسئول این ستاد در گفتگو با مهر خبر داد که اعضای این کارگروه‌ها را متخصصان دانشگاهی و دستگاه‌های اجرایی از وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی و وزارت علوم، وزارت بهداشت و وزارت نفت و نیز اساتید و محققان حقیقی تشکیل می‌دهند. بازچرخانی آب و استفاده از آب‌های غیر متعارف مانند پساب‌ها، تحقیق روی کاهش تبخیر نزولات و تبخیر از مخازن، تحقیق استفاده از دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن با انرژی بادی و خورشیدی از جمله طرح‌های مهم این ستاد بود که در دولت قبل به جایی نرسید.
۷۰ درصد مساحت کشور در نبرد با خشکسالی
روز گذشته معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفتگو با پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، خسارت خشکسالی به محیط‌زیست را ۲۸ هزار و ۷۸۵ هزار میلیارد ریال برآورد کرد و گفت: برای تکمیل زیرساخت‌های مقابله با خشکسالی به هزار میلیارد تومان نیاز داریم.
حسن اکبری افزود: در سال گذشته براساس آمار‌های سازمان هواشناسی، کمتر از ۱۰ درصد کشور بارندگی در حد نرمال داشته‌است و بقیه مناطق به نوعی با خشکسالی درگیر هستند.
وی گفت: متأسفانه بیش از ۷۰ درصد مساحت کشور با خشکسالی شدید یا بسیار شدید دست و پنجه نرم می‌کند. شدت خشکسالی در مناطقی مثل زاگرس که هم منبع تأمین آب کشور است و هم رویشگاه‌های جنگلی زیادی دارد، بسیار مخرب است. معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: شاید اولین و مهم‌ترین آسیب خشکسالی، ضعیف‌شدن پوشش گیاهی است که اختلال جدی در زنجیره غذای حیات‌وحش به وجود می‌آورد. این در حالی است که امسال در بخش‌های فلات مرکزی ایران، رویش فصلی نداشتیم و در مناطق البرز و زاگرس هم رویش فصلی اندک بوده‌است. این موضوع، زادآوری حیات‌وحش را با مشکل جدی مواجه کرده‌است.
اکبری افزایش آفات گیاهی در مناطق جنگلی، تشدید آتش‌سوزی‌ها، بیماری‌های حیات‌وحش، افزایش خسارت حیات وحش به مزارع و دام‌های اصلی را از دیگر پیامد‌های خشکسالی برشمرد.
اجرای ۲۱ طرح برای مقابله با خشکسالی
گفتنی است بررسی‌های ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی و محیط‌زیست نشان می‌دهد که بیش از ۶۰ درصد تلفات در بهره‌وری آب داریم که باید به نقطه بیشینه منطقی و ممکن برسد. در زمینه تولید محصولات کشاورزی هم با ۳۰ درصد ضایعات تولید روبه رو هستیم که باید به حداقل برسد.
میزان تولید محصول به ازای یک متر مکعب آب مصرفی هم کمتر از یک کیلوگرم است که باید به بیش از ۵/۲ کیکوگرم برسد. این‌ها مسائلی نیست که فقط با پول و بودجه حل شود، بلکه هماهنگی بین محققان کشور و نهاد‌های اجرایی را می‌طلبد.
همین امسال ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی و محیط‌زیست ۲۱ طرح در حوزه آب و مقابله با خشکسالی و فرسایش برای اجرا دارد؛ طرح‌هایی که با توان شرکت‌های دانش‌بنیان اجرا خواهد شد، اما به نظر بین این ستاد و سازمان محیط‌زیست هماهنگی برای مقابله بیشتر با خشکسالی وجود ندارد. این ستاد طرح‌های زیادی برای اجرا دارد و محیط‌زیست هم بدون طرح خاصی به دنبال بودجه است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
قربانی یک روز کرونا در تصادف ۲ پراید!
خسارت ۲۸ هزار میلیاردی خشکسالی به محیط‌زیست
۲۶ ماه مدیریت اپیدمی کرونا با چالش تضاد منافع
اروپا: نیازمند تأمین از ایران شده‌ایم
بسیج سازندگی بخشی از مشکلات قشر آسیب پذیر را مرتفع کرده است
۴ درد و ۴ درمان اصلی اقتصاد ایران
عبرت‌های یک سفر
مسئولان با مردم حرف بزنند
حمله شرق به حامیان سابق اصلاح‌طلبان: نوکیسه‌های رانتی!
خون‌شان کلید فتح خرمشهر شد
