روزنامه وطن امروز
1401/02/21
ضرورت درایت اجتماعی
محمد سلحشور: نخستین گزاره‌ای که در تحلیل موقعیت اجتماعی قوای مجریه و مقننه بویژه مجلس می‌توان بر آن تاکید داشت، این است که 2 قوه مذکور اکنون در جایگاه پرسش‌شونده قرار گرفته‌اند. مجلس یازدهم نیمی از عمر خود را سپری کرده و دولت سیزدهم هم نهمین ماه سکانداری امور اجرایی کشور را تجربه می‌کند. مجلس و دولتی که از قضا هر دو در شرایطی سخت کار را تحویل گرفته و در ایام انتخابات مدعی تفاوت حداکثری با پیشینیان خود بوده‌اند. در چنین فضایی نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی و دولتمردان اکنون برخلاف ماه‌های ابتدایی آغاز به کارشان خود را در مواجهه با جامعه‌ای می‌بینند که برای تغییرات حادث‌شده دنبال شاهد مثال می‌گردند. از همین رو پاسخ این 2 قوه به مردم را می‌توان مهم‌ترین مؤلفه برای قضاوت جامعه از شرایط موجود دانست؛ شرایطی که در نامطلوب بودن آن جای تردید نیست و کسی بر ضرورت تغییر آن نیز ان‌‌قلتی وارد نمی‌داند. روایت از علت مشکلات و تبیین مسیر خروج از این مشکلات فهم مشترکی را در جامعه ایجاد می‌کند که مبتنی بر آن دولت و ملت ارتباط خود را با یکدیگر تنظیم می‌کنند. ضرورت چنین فهم مشترکی زمانی خود را نشان می‌دهد که دولت و مجلس به فراخور لزوم تغییر شرایط بیرونی برای ایجاد تحول اهتمام خود را بر سیاستی استوار می‌کنند. در صورتی که این سیاست فهم مشترکی را ایجاد کرده باشد، بخش گسترده‌تری از جامعه قوای قانون‌گذاری و اجرایی کشور را همراهی می‌کنند و اگر چنین فهم مشترکی وجود نداشته باشد، احتمالا جامعه در برابر این تغییرات در حد توان خود مقاومت خواهد کرد. واقعیت آن است که مجلس و دولت در این مدت ضعف خود را در ایجاد این فهم مشترک نشان داده‌اند. برای نمونه در حالی که هر روز موج رسانه‌ای جدیدی علیه مجلس شکل می‌گیرد، خانه ملت حتی در روایت تصمیم قابل تقدیرش در تصویب قانون شفافیت قوای سه‌گانه نتوانست جامعه و گروه‌های سیاسی را در جریان این گام سازنده قرار دهد. متقابلا دولت نیز که سیاست اصلاح ارز ترجیحی را با شیوه قابل تقدیر اختصاص منابع موجود به مردم به جای دلالان ارزی پی گرفت، در به وجود آوردن فهم مشترک درباره ضرورت و مصلحت این طرح برای مردم با تأخیر زیادی وارد میدان شد. اخذ تصمیمات سخت (همانند شفافیت و توزیع عادلانه منابع دولتی) برای ایجاد تحولات بزرگ علاوه بر شهامت، نیازمند درایتی جامعه‌شناختی است که در سایه ارتباط‌گیری بی‌لکنت با جامعه شکل می‌گیرد.