شهروندآنلاین- 786 روز از تاجداری ویروس می‌گذرد و 141هزار و 192 زندگی را گرفته است یعنی 2سال و 2ماه و 14 روز جنگ نابرابر با ویروسی که میل داشت آمار قربانیانش رکورد تازه بزنند. 19دسامبر 2019 بود که ووهان در شوک کرونا فرو رفت هرچند  11مارس سازمان بهداشت جهانی از دنیاگیری آن را رسما اعلام کرد. تا به امروز کووید 6موج را در ایران پشت‌سر گذاشته و حالا با سویه امیکرون درگیر است. سویه‌ای که تعداد فوتی‌ها را دوباره تک‌رقمی کرده است. آمارهای وزارت بهداشت از شناسایی 460 بیمار جدید خبر می‌دهند. هرچند تعداد فوتی‌ها هم روی عدد 3 ایستاده است. 6اسفند 98 بود که تعداد مرگ‌ومیر روزانه بیماران کووید۱۹ در کشور ۳ نفر بود و حالا با گذشت 786 روز دوباره فوتی‌ها روی عدد 3 ایستاد.

خبر خوش اینکه بخش کووید-19 بیمارستان امام رضا(ع) مشهد تعطیل شده. قزوین براساس معیارهای قطعی تشخیص دو مبتلا به کووید-19 داشت. کرمانشاه در سطح استان سه بیمار مثبت به خود دید. اردبیل با 6مبتلا به کرونا یکشنبه را پشت‌سر گذاشت. لرستان اما یک فوت کرونایی را به لیست فوتی‌های کرونایی‌اش اضافه کرد.

آمارهای وزارت بهداشت هم از ثبت 460بیمار جدید مبتلا خبر می‌دهند؛ 82نفری کارشان اما به بستری رسیده است. رنگ‌بندی کرونایی شهرها هم نوید از روزهای خوش می‌دهد. یکشنبه -19اردیبهشت- این نقشه هیچ رنگ قرمزی به خود ندید. گروه نارنجی‌ها چهار تایی بودند. سهم زردها اما به 319 شهرستان رسید. آبی‌ها هم خود را به عدد 125 شهرستان رساندند.

آمارهای روزانه پاندمی سایت جهانی «وردامتر» هم خبرهای خوشی برای ایران دارند. این آمارها از کاهش چشمگیر مبتلایان از مهرماه گذشته خبر می‌دهند. خبر خوش اینکه کاهش مبتلایان جایگاه ایران را از رده 8 به رتبه 16 تنزل داده است. در این میانه خبرها از رسیدن مجموع دوزهای واکسن به 148میلیون و  590 هزار و 823 می‌گویند. واکسیناسیونی که ایران را در جایگاه سیزدهم جهان قرار داده و این یعنی شرایط مطلوب در میان کشورهای جهان. این روزها سرتیتر خبرها سه رقمی شدن بیماران شناسایی‌شده و تک‌رقمی شدن مرگ‌ومیرهای کرونایی است.

قرائن گواه این هستند که واکسن برنده خواهد شد. به گفته «جستین‌ لیسر یک تن» اگر هم روز نهایی پاندمی فرا نرسیده باشد، اما کرونا به یک اندمی بدل خواهد شد. آمارهای سازمان جهانی بهداشت از مرگ 15هزار نفر بر اثر کرونا خبر می‌دهند. آماری که به روایت اطلاعات موجود کمترین رقم از ماه مارس 2020 تاکنون است.

مرگ‌ومیرهای منتسب به کووید-19 در ایران طی دو هفته به زیر 20نفر رسیده. اگرچه ابتلا و بستری در هند و چین صعودی است. شانگهای لاک‌داون شده و احتمال لاک‌داون پکن بالاست. سویه‌هایی هم شناسایی می‌شوند که نتوانستند با قدرت سایر سویه‌ها قربانی بگیرند. «لامبوردی» یکی از همین سویه‌هاست. یکی از زیرسویه‌های اُمیکرون که ردپایش در ایتالیا دیده شده است.

هرچند «اورزولا فن در لاین» معتقد است پاندمی کووید از وضعیت اضطرار خارج شده است. به گزارش «دویچه وله» رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا از قابلیت مدیریت مرحله جدید گفته. او به کشورهای عضو اتحادیه اروپا توصیه کرده از وضعیت سطح نازل شیوع کرونا بالاترین بهره را ببرند. به اعتقاد «فن در لاین» این وضعیت فرصت خوبی است برای تقویت سیستم بهداشت‌ و اقدامات پیشگیرانه پاندمی.  مقامات آمریکایی هم از گذر  پاندمی به اندمی خبر می‌دهند.

یکی از ویروس‌شناسان ارشد ایالات متحده هم از بهبود وضعیت کرونا نسبت به سال گذشته خبر داده. آنتونی فائوچی معتقد است در سطح نازلی از شیوع بیماری هستیم. یکی از ویروس‌شناسانان دانشگاه «جانز هاپکینز» به «واشنگتن پست» گفته قرائن گواه این هستند که واکسن برنده خواهد شد. به گفته «جستین‌ لیسر یک تن» اگر هم روز نهایی پاندمی فرا نرسیده باشد، اما کرونا به یک اندمی بدل خواهد شد. آمارهای سازمان جهانی بهداشت از مرگ 15هزار نفر بر اثر کرونا خبر می‌دهند. آماری که به روایت اطلاعات موجود کمترین رقم از ماه مارس 2020 تاکنون است.

آمار ابتلاها سه رقمی شده‌اند و مرگ‌ومیرها تک‌رقمی، اما هنوز زود است درباره پایان کرونا گفت. پاندمی کرونا، ویروسی که همه جهان را درگیر کرده است. شاید برای همین تا کرونا در همه دنیا سیر نزولی نداشته باشد هیچ‌نقطه‌ای نمی‌تواند احساس امنیت کند.

به گفته یکی از  اپیدمیولوژیست‌ها برخی نقاط آفریقا در حال تجربه افزایش کرونا هستند. مسعود یونسیان به «شهروندآنلاین» می‌گوید برای اظهارنظر قطعی زود است که این روند افزایشی سایر کشورها را درگیر می‌کند یا خیر.

یونسیان معتقد است تاکنون  هر جهشی که ویروس داشته، منجر به افزایش شدت بیماری‌زایی نشده است. «در هر جهش صرفا سرایت‌پذیری افزایشی بوده. به عنوان مثال در سویه اُمیکرون همراه با سرایت‌پذیری، از شدت ویروس کاسته شد.» همین منطق باعث شده برخی کشورهای اروپایی با این توجه به اینکه واریانس اُمیکرون در تابستان خفیف‌تر است، سختگیری زیادی نداشتند. چون در زمستان و پاییز واریانس احیانا جدی‌تر خواهد بود. «ما هنوز خوشبینیم در سال 2022 یا 1401 شاهد پایان پاندمی باشیم.»

طبیعتا مهم‌ترین نقش را واکسیناسیون داشته. شواهد جهانی نشان از این دارد که زدن دو دوز احتمال فوت را کاهش می‌دهد. دوز یادآوری هم سطح ایمنی را بالا می‌برد، بنابراین نقش اصلی برعهده واکسیناسیون است.

شواهدی دال بر پایان  حکمرانی پاندمی کرونا به چشم می‌خورد. اگرچه به باور یونسیان کاهش فوتی‌ها را هنوز نمی‌توان به معنای افول کامل بیماری دانست. این عضو ستاد ملی کرونا در پاسخ به این سوال که آیا ما در معرض خطریم یا نه، می‌گوید. «اصولا سازمان بهداشت جهانی و به تبعش سازمان‌های بهداشتی کشورها سعی می‌کنند محافظه‌کارانه رفتار کنند.»

محافظه‌کارانه عمل کردن یعنی مبنا را بر وجود خطر گذاشتن برای جلوگیری از غافلگیری ویروس. براساس این سیاست هیچ‌گاه از رفع کامل خطر صحبت به میان نمی‌آید. گفتن از رفع خطر و عادی جلوه دادن شرایط این احتمال را قوت می‌بخشد که ویروس با یک جهش غافلگیری‌مان کند.

به اعتقاد یونسیان بهترین رویه یا سیاست میانه‌روی است؛ روشی که در حال حاضر در ایران دنبال می‌شود. کلاس‌های درس مدارس و دانشگاه‌ها شروع به فعالیت کردند برای جلوگیری از آسیب به آموزش. مراکز ورزشی و فرهنگی هم فعالیت‌شان را از سر گرفته‌اند تا زندگی شهروندان شکل عادی به خود بگیرد. «اما با این وجود باید حواس‌مان باشد هر زمانی موجی رخ داد آماده مقابله با آن باشیم تا آمار فوتی‌ها افزایش نیابد.»

آمار ابتلاها و مرگ‌ومیرها از  مهرماه گذشته سیر نزولی به خود گرفته‌اند. اتفاق میمونی که در رقم خوردنش واکسیناسیون نقش مهمی به عهده دارد. هرچند خفیف بودن واریانس اُمیکرون هم بی‌تاثیر نبوده.  یونسیان به «شهروندآنلاین» می‌گوید ما واکسیناسیون خوبی داشته‌ایم. اگرچه شدت بیماری‌زایی هم کاهش داشته است.»

او معتقد است رعایت نکات بهداشتی هم تاثیرگذار بوده اگرچه در این زمینه نمره خوبی نداشتیم. «طبیعتا مهم‌ترین نقش را واکسیناسیون داشته. شواهد جهانی نشان از این دارد که زدن دو دوز احتمال فوت را کاهش می‌دهد. دوز یادآوری هم سطح ایمنی را بالا می‌برد، بنابراین نقش اصلی برعهده واکسیناسیون است.»

یونسیان معتقد است واکسیناسیون عمومی هزینه‌ای بر دوش شهروندان نمی‌گذارد، در حالی که اثربخش‌ترین و راحت‌ترین شیوه مقابله است. «واکسیناسیون در مقابله با سایر اقدامات هم در اجرا و هم اثربخشی موفق‌تر است. واکسیناسیون اطمینان‌خاطر بیشتری در ایمن‌سازی در مقابله با کرونا دارد.»

چین و کره از سیاست صفر کرونا تبعیت کردند. اگر مورد مثبتی شناسایی می‌شد قرنطینه کامل و تکرار تست‌ها شروع می‌شد تا دیگر مورد جدیدی شناسایی نشود. چین به غیر از پیک اول، دیگر پیکی از کرونا را تجربه نکرد.» چین و کره این روزها درگیر سویه‌ نوترکیبی از اُمیکرون یا همان BA2 هستند. سویه‌ای مصری که سرایت بالایی دارد و برای همین قرنطینه در چین حکمفرماست.

«از حالت پاندمی و اضطراری که در دو سال گذشته تجربه کردیم، خارج شدیم.» این را یکی از متخصصان بیماری‌های عفونی می‌گوید. آمیتیس رمضانی به «شهروندآنلاین» می‌گوید این به معنای پایان و ریشه‌کن شدن کرونا نیست. «در دو سال گذشته وضعیت اضطراری را پشت‌سر گذاشتیم. وضعیت سختی بود. ابتلا و بستری‌ها بالا بود و مرگ‌ومیرها هم گاهی سه رقمی می‌شدند. در این دو سال محدودیت‌ها و لاک‌داون‌هایی داشتیم.»

مدیر مطالعات بالینی انستیتو پاستور ایران به «شهروندآنلاین» از رسیدن به شرایط ثبات می‌گوید.  «این وضعیت ثبات مختص اغلب کشورهای جهان است اگرچه چین و کره استنثنا هستند.» به باور «رمضانی» چین و کره پیک‌های کرونا را تجربه نکردند، بنابراین شرایط متفاوتی نسبت به سایر کشورها دارند. «این کشورها از سیاست صفر کرونا تبعیت کردند. اگر مورد مثبتی شناسایی می‌شد قرنطینه کامل و تکرار تست‌ها شروع می‌شد تا دیگر مورد جدیدی شناسایی نشود. چین به غیر از پیک اول، دیگر پیکی از کرونا را تجربه نکرد.» چین و کره این روزها درگیر سویه‌ نوترکیبی از اُمیکرون یا همان BA2 هستند. سویه‌ای مصری که سرایت بالایی دارد و برای همین قرنطینه در چین حکمفرماست.

کرونا 6 پیک را در ایران پشت‌سر گذاشت. هر پیک با نامی جدید از نقطه‌ای از جهان وارد ایران می‌شد تا قربانیان جدیدی بگیرد. حالا اما متخصصان و صاحب‌نظران از ایمنی جمعی می‌گویند. ایمنی جمعی در ایران، آمریکا و اروپا که چندین پیک را تجربه کرده‌اند. مدیر مطالعات بالینی انستیتو پاستور ایران این ایمنی جمعی را محصول واکسیناسیون می‌داند. «این به معنی ریشه‌کنی کرونا نیست. طبیعتا محدودیت‌ها کمتر از این خواهد شد. درواقع در آینده نزدیک شرایط راحت‌تری را تجربه خواهیم کرد.»

به باور رمضانی باید بیاموزیم کرونا وجود دارد، اما بعد از این شاید در قالب یک بیماری بومی. «به مرور کرونا یک بیماری بومی خواهد شد و اما همچنان شهروندان نیاز به یادآوری واکسیناسیون دارند برای بالا بردن آنتی‌بادی بدن‌شان.»

او امیدوار است بعد از این شاهد بالا رفتن آمار مرگ‌ومیرها نباشیم. «کرونا، ویروسی نوظهور و غیرعادی است. از نظر بیولوژیکی این ویروس غیرقابل پیش‌بینی است. اما با این وجود به احتمال قوی به شرایط دوسال قبل برنمی‌گردیم. جهش‌های جدید سرایت بالا دارند، اما شدت‌شان پایین است.»

این متخصص بیماری‌های عفونی به «شهروندآنلاین» می‌گوید کرونا آخرین ویروس نیست. «ویروس‌های تنفسی همیشه مشکل‌زا هستند.» به اعتقاد او باید بعد از این سبک زندگی‌مان تغییر کند. «تهویه محل زندگی، کار و … باید رعایت شود، چون تهویه انتقال را کاهش می‌دهد. شستن دست و استفاده از الکل هم باید بخشی از عادت‌مان شود. با این روش‌ها نه‌تنها کرونا بلکه هر ویروس عفونی را می‌توان مهار کرد.»

اگر دو سویه b4 و b5 ایجاد موج جدید نکند، می‌توانیم بگوییم به شرایط ثبات رسیده‌ایم.» به اعتقاد کیانی زود است بگوییم کرونا کنترل شده است. «ما چند هفته یا چند ماه از شرایط شدت بیماری راحت هستیم.»

«شرایط ایران در مهار کرونا بهتر از کشورهای مدعی است.» به گفته معاون درمان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران در مهار کرونا از کره، آلمان، فرانسه و آمریکا بسیار بهتر است. سعید کریمی گفته بود که موارد ابتلا در 40کشور صعودی و در 15کشور دو برابر شده است. «ایران اتباع خارجی و حتی غیرقانونی را واکسینه کرد، در حالی که این حجم از واکسیناسیون در سایر کشورها انجام نشد.»

یکی از متخصصان ریه هم پایین آمدن مرگ‌ومیرها را مربوط به واکسیناسیون سراسری می‌داند. به اعتقاد «اردا کیانی» دومین عامل پایین آمدن مرگ‌ومیرها سویه اُمیکرون است. «اُمیکرون مرگ‌ومیر شدیدی نداشت. تقریبا عده بسیاری از شهروندان مبتلا شدند و به یک سطح از ایمنی در جامعه دست یافتیم.»

کیانی به «شهروندآنلاین» می‌گوید همچنان باید هوشیار باشیم. به اعتقاد او اتفاقاتی در چین در حال رقم خوردن است. کشوری که پروتکل‌های سخت و نفسگیر وضع کرده است. «نمی‌توان گفت کرونا تمام شده هنوز این احتمال وجود دارد سویه‌های چین به کشور ما برسد.»

این متخصص ریه سویه جدید در چین را بیماری‌زا می‌داند. «اگر دو سویه b4 و  b5 ایجاد موج جدید نکند، می‌توانیم بگوییم به شرایط ثبات رسیده‌ایم.» به اعتقاد کیانی زود است بگوییم کرونا کنترل شده است. «ما چند هفته یا چند ماه از شرایط شدت بیماری راحت هستیم.»

بعد از دو سال تاجداری کرونا هنوز نمی‌توان به صراحت از اعلام رسمی اتمام کرونا صحبت کرده. «به ثبات رسیده‌ایم به شرط اینکه سویه‌های چین موج جدیدی ایجاد نکنند.» به باور کیانی ویروس ضعیف نشده تنها اُمیکرون گستردگی بالا و مرگ‌ومیر کم داشته و باعث شده ما به ایمنی جمعی دست بیابیم.

به اعتقاد او ابتلای هر چند میلیون نفر باعث یک جهش در کرونا می‌شود. جهشی که بیماری‌زایی و مصری بودنش به عواملی بستگی دارد. درواقع اگر جهش در جامعه گسترش بیابد، می‌تواند یک بیماری جدید ایجاد کند. «اگر این جهش در جهت کاهش قدرت باشد، باعث می‌شود بیماری ضعیف‌تر باشد. اگرچه اگر در جهت افزایش قدرت باشد باعث قوی‌تر شدن بیماری می‌شود.»

کیانی به «شهروندآنلاین» می‌گوید شانس این بوده جهش اُمیکرون در جهت کاهش سرعت و قدرت بیماری بوده، بنابراین باعث ایمنی جمعی شده است. «تعدادی از مراجعان حال حاضر قبلا به اُمیکرون مبتلا بودند و در حال حاضر دچار مشکلات ریه هستند. اُمیکرون خیلی جدی گرفته نشد. اگر سویه جدید را جدی نگیریم و پروتکل‌ها را رعایت نکنیم، نمی‌دانیم با چه شرایطی روبه‌رو خواهیم شد.»