سونامی دیابت در دوران پساکرونا
ملیحه محمودخواه- کرونا سیر نزولی خودش را طی می‌کند و کاهش آمار ابتلا در ایران این امید را در دل‌ها زنده می‌کند که به جشن پایان کرونا نزدیک می‌شویم. اما این همه آن چیزی نیست که در ظاهر مشخص است، زیرا با وجود آنکه کرونا تمام زورهای آخرش را می‌زند، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که باید منتظر سونامی دیابت در پساکرونا باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر از هر 10 نفر یک نفر به دیابت نوع دو مبتلاست، اما تحقیقات سازمان‌های جهانی نشان می‌دهد تا 20 سال آینده این آمار دستخوش تغییر قرار می‌گیرد و از هر هشت نفر یک نفر به دیابت دچار خواهد بود.
اسدالله رجب، رئیس انجمن دیابت بر این باور است که نزدیک به 8درصد مرگ‌ومیرها در کشور به دیابت مربوط است و در واقع بیش از 12درصد از بزرگسالان با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و کرونا نیز در این میان بی‌تاثیر نبوده و در ازایش این آمار نقش موثری ایفا می‌کند.
رجب به «شهروندآنلاین» اینگونه توضیح می‌دهد که هزینه سالانه دیابت، حدود ۶۷۳میلیارد دلار برآورد می‌شود، یعنی ۱۲درصد بودجه ملی بهداشت صرف درمان دیابت و عوارض آن می‌شود.
او عواملی مانند ژنتیک، غذای ناسالم، عدم تحرک و همه‌گیری کرونا را از عوامل اصلی ابتلا به کرونا می‌داند و در توضیح آن می‌گوید: «همه‌گیری بیماری کرونا طی دو سال اخیر مشکلات جسمی و روانی بسیاری را برای مردم به وجود آورد که زمینه‌ساز ابتلا به دیابت در دوران پساکروناست.»
افزایش دیابت در دوران کرونا
این روزها با آمار بالای کرونا روبه‌رو هستیم، این موضوعی است که رئیس انجمن دیابت ایران به آن اشاره می‌کند و در توضیح آن می‌گوید: «تعدادی از افرادی که پیش از این به کرونا مبتلا شده بودند علایم دیابت نوع دو را پیدا کرده‌اند و آزمایش‌ها نشان می‌دهد که آنها به این بیماری مبتلا شده‌اند. این در حالی است که هیچ سابقه قبلی یا علایم ابتلا به آن را تا پیش از ابتلا به کرونا نداشته‌اند. او تاکید می‌کند که افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند، 40 برابر بیشتر از افرادی که کرونا نداشته‌اند، به این بیماری مبتلا می‌شوند و این نشان می‌دهد که سونامی دیابت پساکرونا در راه است.»
این پزشک به این نکته اشاره می‌کند که ویروس کرونا بیشتر ویروس تنفسی است، ولی دیابت بیماری خاموشی بوده که آسیب‌های زیادی به اعضای بدن وارد می‌کند و در واقع می‌توانیم بگوییم که این ویروس عوارض پنهانی داشته است که کم‌کم خودش را نمودار می‌کند.
عوارضی مشابه با کرونا
بیشتر آنهایی که کرونا را تجربه کردند دچار خستگی، خواب‌آلودگی و سستی بدن شدند که اینها از علایم اولیه ابتلا به دیابت نیز به شمار می‌رود. اما رجب اعتقاد دارد که بسیاری از افرادی که بیماری‌شان بهبود پیدا کرده است، هنوز هم با این علایم دست به گریبان هستند و تعدادی از آنها پس از آنکه آزمایش داده‌اند، متوجه شده‌اند که به دیابت مبتلا شده‌اند که این موضوع باید مورد توجه اساسی قرار گیرد.
این متخصص غدد تصریح می‌کند: «کرونا به‌طور مستقیم باعث تخریب سلول‌هایی می‌شود که انسولین تولید می‌کنند و می‌تواند سیستم ایمنی را فعال کند. این سیستم علیه سلول‌های خودی وارد عمل می‌شود که اصطلاحا به آن بیماری خودایمنی می‌گویند و از این طریق باعث تخریب سلول‌هایی می‌شود که انسولین تولید می‌کنند و این می‌تواند عاملی برای ابتلا به کرونا باشد.»
استرس عاملی برای دیابت
از استرس ناشی از کرونا در این دو سال نیز نمی‌توان به‌راحتی گذشت، زیرا به اعتقاد رئیس انجمن دیابت استرس می‌تواند هورمون‌هایی در بدن ایجاد کند که انسولین خون را کاهش‌می‌دهد و انسولینی که نقشش کاهش قندخون است، تاثیر خودش را از دست می‌دهد و قندخون افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل است که پزشکان توصیه می‌کنند استرس افراد باید به‌شدت کنترل شود.
افزایش 4 برابری کرونا در 20 سال
دکتر محمدرضا احمدی که سال‌ها بر موضوع دیابت تحقیقات انجام داده، معتقد است که به دلیل نوع تغذیه و فعالیت‌های بدنی میزان دیابت در کشور در 20 سال گذشته چهار برابر شده است و آمار بیماران دیابتی نیز در دوران کرونا افزایش چشمگیری داشته که نشان می‌دهد خود کرونا بر ابتلا و افزایش این بیماری تاثیرگذار بوده است.
احمدی به این موضوع اشاره می‌کند که چاقی و اضافه وزن، عوامل محیطی، نداشتن تحرک و تغذیه سالم از جمله عواملی است که سبب بروز دیابت می‌شود. امسال و سال گذشته به دلیل محدودیت‌های کرونایی و قرنطینه‌های طولانی‌مدت بسیاری از افراد تحرک خود را کاهش دادند. از سوی دیگر ماندن در خانه سبب شد میزان خوراک افراد نیز تا حدودی افزایش پیدا کند. اینها در کنار هم آمار چاقی را در کشور افزایش داد و در نتیجه آمار دیابت بالاتر رفت و انتظار می‌رود که این آمار در ماه‌های آینده بیش از این نیز بالاتر برود و به یک سونامی تبدیل شود.
این پزشک بر این باور است که در این دو سال کرونا میزان استرس مردم به‌شدت بالا بود و مردم از پیک‌های پشت‌سر هم به‌شدت نگران بودند. این در حالی است که استرس یکی از عوامل اصلی ابتلا به دیابت نوع دو است و در واقع این موضوع به مرور زمان همه اجزای بدن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و سبب افزایش میزان قند خون در بدن می‌شود.
دیابت یک بیماری خاموش
او معتقد است که دیابت یک بیماری خاموش است که به مرور همه اجزای بدن را درگیر کرده و می‌تواند به کلیه‌ها، قلب، سیستم گوارش و حتی ریه‌ها آسیب وارد کند، به همین دلیل نباید از کنار آن به سادگی گذشت.
احمدی بر این باور است که افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند و هنوز هم آثاری مانند بی‌حالی و سردردهای گاه و بیگاه یا خستگی‌های مفرط دارند، باید بلافاصله آزمایش دهند. اگر با رعایت تغذیه و کم کردن وزن خود بین 4 تا 6 هفته علایم‌شان بهبود پیدا نکرد، باید مصرف داروهای انسولین را آغاز کنند تا این بیماری گسترش پیدا نکند و متوقف شود.
او می‌گوید با وجود آنکه کرونا بسیار کاهش پیدا کرده و ویروس ضعیف شده است، باید به این نکته توجه کرد که هنوز کرونا به‌طور کامل از بین نرفته و باید تلاش کرد با رعایت پروتکل‌ها از ابتلا به آن و مشکلاتی که می‌تواند ایجاد کند، جلوگیری شود.
