خاک خوری شهر آفتاب

حمیده امینی‌فرد/  نمایشگاه کتاب تهران دیروز پس از دو سال تعطیلی (به علت کرونا)، سرانجام با کاهش قابل توجه آمار فوتی‌ها و مبتلایان به کرونا به روی مردم گشوده شد. اما بر خلاف آنچه پیش از این وعده داده شده بود، این مصلای تهران بود که یکبار دیگر، بار سنگین ناکارآمدی نمایشگاه شهر آفتاب را به دوش کشید. با وجود آنکه شورای شهر تهران مصوب کرده بود تا همه نمایشگاه‌های پر مخاطب و بزرگ به نمایشگاه شهر آفتاب در جنوب تهران منتقل شود، اما آماده نبودن زیر ساخت‌ها و نگرانی از تکرار دوباره اتفاقاتی که در سال‌های قبل در این نمایشگاه رخ داده بود، وزارت ارشاد و مدیریت شهری را مجاب کرد تا نمایشگاه کتاب امسال هم پس از دو سال وقفه در فضای مصلای تهران برگزار شود؛ تصمیمی که البته با توجه به عدم آمادگی شهر آفتاب برای استقبال ازمخاطبان، منطقی به نظر می‌رسید، اما باعث نشد تا مشکلات ترافیکی و نبود پارکینگ مناسب که در زمان برگزاری سایر نمایشگاه‌ها، بازدیدکنندگان و اهالی اطراف مصلی را با چالش‌های جدی مواجه می‌کرد، باعث نگرانی نشود به طوری که اغلب بازدیدکنندگان در روز اول اذعان می‌کردند که برای پیدا کردن جای پارک و استفاده از مترو در ساعات پیک ترافیک دچار دردسر شده و با صرف زمان زیاد برای حل این مشکل، فرصت و حوصله بازدید را از دست داده‌اند. این انتقادات و گلایه‌ها البته درشرایطی مطرح می‌شود که پلیس تهران، در این روزها همه توان خود را بکار گرفته تا عبور و مرور و تردد در این نقطه به راحت‌ترین شکل ممکن انجام شود، حتی متروی تهران هم با اعزام قطارهای فوق‌العاده به شکل مستقل تلاش کرده تا مخاطبان به جای استفاده از خودروی شخصی به حمل‌ونقل عمومی پناه ببرند. با وجود این، اما تصویر روز اول برگزاری نمایشگاه در یکی از مرکزی‌ترین نقاط تهران نشان داد که مخاطبان و غرفه‌داران برای بازدید به زحمت افتاده‌اند و البته نگرانی از شلوغی روزهای پنجشنبه و جمعه که قطعاً پر مخاطب‌تر خواهد بود، بسیاری را برای بازدید حضوری دچار شک و دودلی کرده است. بویژه آنکه حالا نمایشگاه مجازی کتاب فرصت خرید آنلاین به مخاطبان داده است. با این توصیف باید پرسید که چرا همچنان برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب که در زمان خود یکی از گران‌ترین سازه‌های شهر تهران لقب گرفت با چالش مواجه است؟ پاسخ روشن است. در یک طرف ماجرا مدیریت شهری قرار دارد که تلاش می‌کند تا نمایشگاه‌ها به شهر آفتاب منتقل شود، در آن طرف اما این بازدید کنندگان و مخاطبان هستند که آن را محل مناسبی برای برگزاری نمی‌دانند! همین کش و قوس‌ها موجب شده تا اصل مسأله که برگزاری نمایشگاه در محلی غیر از مرکز شهر با وجود ترافیک سنگین و نبود جای پارک است، به حاشیه رفته و معضل تنها «نام محل برگزاری» باشد! درحالی که اساساً جانمایی شهر آفتاب 6 سال قبل هم محل مناقشه بود. نمایشگاهی که در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی و شهرداری محمد باقر قالیباف در 14 اردیبهشت 95 با سرو صدای زیاد به روی مردم بازگشایی شد، اما هنوز مدت زمانی نگذشته بود که نمایشگاه کتاب سی‌ام با مشکلاتی نظیر آبگرفتگی سالن ناشران خارجی و کودک و نوجوان مواجه و موجب شد تا زودترازآنچه فکر می‌شد از تیررس تبلیغات مدیران شهری خارج شود. درحالی که دسترسی به مترو و فراهم کردن پارکینگ‌ها نقطه قوت آن محسوب می‌شد، اما مسافت زیاد و نبود دسترسی‌های دیگر موجب  شد تا با اقبال مخاطبان مواجه نشود. این معضل البته تنها به نمایشگاه بین‌المللی کتاب ختم نمی‌شود. اهالی سئول و عبوری‌های چمران بخوبی به خاطر دارند که چه مصائبی را برای برگزار شدن یک نمایشگاه در این منطقه متحمل شده‌اند. ممنوعیت برگزاری در سئول هم البته مصوبه تیرماه سال 83 شورای دوم را دارد. اما آیا از این تاریخ به بعد هیچ نمایشگاهی در این محل برگزار نشده است؟!
جالب اینکه پلیس راهور تهران بارها اعلام کرده است که مسئولیت ساماندهی ترافیک شهر بر عهده آنها و شهرداری تهران گذاشته شده، اما تصمیم‌گیری درباره برگزاری نمایشگاه‌های پرمخاطب بدون اطلاع این دو دستگاه انجام می‌شود‍! ناصر امانی، عضو شورای شهر ششم در گفت‌و‌گو با «ایران» بر این نکته دست می‌گذارد و می‌گوید:« ما در شورا مصوبه داریم و شهرداری را ملزم کرده بودیم تا از امسال نمایشگاه‌های پر مخاطب در مرکز شهر تهران برگزار نشود، اما مسئولان وزارت ارشاد بعد از بازدید از نمایشگاه به این نتیجه رسیدند که شهر آفتاب آمادگی برگزاری نمایشگاه کتاب امسال را ندارد چراکه هنوز زیرساخت‌هایش آماده نیست. درحالی که ما هم پیش‌بینی ترافیک و پارکینگ مصلی را کرده بودیم اما چاره‌ای نبود. از طرفی هم می‌گوییم نباید ازاین موضوع عقب نشینی کرد چون زیرساخت‌های زیادی در شهر آفتاب از قبل فراهم شده که با پول مردم خریداری شده است و نباید آنها را بدون استفاده کنار گذاشت.»
فضای نمایشگاهی در اغلب شهرهای بزرگ دنیا با ویژگی‌هایی در نظر گرفته می‌شود که در صدر آنها دسترسی است. مثلاً مسیرهای دسترسی به مجتمع‌ نمایشگاهی هانوفر آلمان که شهرت جهانی دارد، از طریق قطارهای زیرزمینی، قطارهای روی زمینی، تراموا و اتوبوس است. علاوه‌بر این فضای پارکینگ روباز و سربسته نیز وجود دارد و البته هتلی که در همان نزدیکی برای میهمانان خارجی پیش‌بینی شده است و یا مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی شانگهای چین که دارای خط مترویی است که در بخش زیرین این نمایشگاه ساخته شده است و البته خطوط اتوبوس این نمایشگاه هم در مقایسه با سایر خطوط، سرعت بیشتری دارند. شما اگر این فضا را با شهر آفتاب مقایسه کنید بخوبی متوجه تفاوت‌های آن می‌شوید! تفاوت‌هایی که موجب شده تا برگزاری و انتقال نمایشگاه‌ها به این نقطه در وهله اول با اعتراض اهالی و سپس بازدید‌کنندگان مواجه شود. نمایشگاه امسال کتاب را که فاکتور بگیریم با کمرنگ شدن ویروس کرونا از این پس باید در انتظار برگزاری نمایشگاه‌های بزرگ دیگر باشیم، بنابراین نباید هرچه زودتر برای این معضل چاره‌اندیشی کنیم؟!