روزنامه ایران
1401/02/22
«پروانه سفید»، بخت سیاه زاگرس
بیتا میرعظیمیخبرنگار
این روزها حکایت حمله آفت سفید برگ‌خوار و جوانه‌خوار به جنگل‌های زاگرس، به تلخ‌ترین قصه این مناطق و آفتی مخرب برای درختان بلوط تبدیل شده است؛ درختانی که ایستاده جان می‌دهند. حاصل این تراژدی نیز مرگ خاموش درختان کهنسال بلوط است که اگر فکری به حال آن نشود، زوال این پوشش گیاهی در یکی از مهم‌ترین ذخیره گاه‌های ژنتیکی جنگلی حتمی است!
«رهام باقرپور» رئیس اداره حفاظت منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد در این خصوص به «ایران» می‌گوید: در منطقه کهگیلویه و بویراحمد، 873 هزار هکتار جنگل وجود دارد، اما متأسفانه در 5 سال گذشته، آفت سفید برگ‌خوار بلوط در شهرستان‌های گرمسیر نظیر باشت، کهگیلویه و بهمئی و همچنین آفت جوانه‌خوار بلوط در شهرستان‌های سردسیری نظیر بویراحمد و دنا شیوع پیدا کرده است، البته طی 2 سال گذشته، شیوع این آفت در جنگل‌های این منطقه شدت پیدا کرده است به گونه‌ای که سال گذشته آفت جوانه‌خوار بلوط، 30 هزار هکتار و آفت برگ‌خوار 12 هزار هکتار از جنگل‌ها را آلوده کرد.
حال «باشت» خوب نیست
به گفته باقرپور، سال گذشته 6هزار و 700 هکتار منطقه آلوده به آفت جوانه‌خوار بلوط و 8 هزار و 500 هکتار آلوده به آفت برگ‌خوار بلوط شده بود که با اعتباری برابر 7 میلیارد تومان با این آفت ها مبارزه شد. در سال‌جاری نیز 350 هزار پایش (150 هزار هکتار برای آفت جوانه‌خوار و 200 هزار هکتار برای آفت برگ‌خوار) در جنگل‌های استان انجام شده و مناطق آلوده به آفت جوانه‌خوار 32 هزار هکتار و آفت برگ‌خوار 20 هزار هکتار تخمین زده شد.
رئیس اداره حفاظت منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، کانون اصلی آلودگی به آفت برگ‌خوار را شهرستان باشت با 90 هزار هکتار جنگل دانسته و می‌گوید: حدود ۱۵۰۰۰ هکتار از مساحت ۹۰ هزار هکتاری این منطقه آلوده شده است. در حال حاضر اعتباری برابر ۵ تا ۲۰ میلیارد برای مبارزه با آفت برگ‌خوار سفید بلوط نیازمند است که قرار است از سوی استاندار کهگیلویه و بویراحمد و سازمان منابع طبیعی کشور اعتبار تخصیص داده شود، البته تمامی مسئولان از جمله مسئولان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، استاندار و حتی نماینده مردم باشت و گچساران در مجلس نسبت به این موضوع حساس بوده و در حال پیگیری هستند.
به گفته این مقام مسئول، یکی از دلایل توسعه این آفت‌ها در جنگل‌های زاگرس عدم تأمین اعتبار برای مبارزه با آن است. همچنین مناطق جنگلی گسترده بوده و برخی از بخش‌های آن صعب‌العبور است. همین امر نیز پایش و مبارزه با این آفت را در جنگل‌های منطقه بسیار سخت کرده است. از طرفی محلول‌های بیولوژیکی، آفت‌ها را صد درصد از بین نبرده و در نتیجه سال بعد شاهد افزایش تصاعدی جمعیت آنها هستیم.
خسارت اندک آفت برگ‌خوار در ایلام
در همین حال «احمدی» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام به «ایران» می‌گوید: آفت برگ‌خوار بلوط معمولاً در اردیبهشت ماه و در مناطق زاگرسی، بخصوص منطقه ایلام و به‌دلیل گسترش زراعت زیراشکوب در جنگل‌های بلوط، طغیان کرده و خسارات زیادی را به بار می‌آورد، اما خسارات معمولاً مقطعی و کوتاه مدت است.
به گفته احمدی، خسارات این آفات در سال‌های پرآبی کم بوده و عملاً در شرایط خشکسالی و عدم نتیجه زراعت زیراشکوب در جنگل‌ها، مانعی برای حضور پیدا نمی‌کند. در سال‌جاری، این آفت خسارت بالایی به جنگل‌های ایلام وارد نکرده و تنها در نقاطی به‌صورت لکه‌های کوچک و در سطوح بسیار کم مشاهده میشود. پیش‌بینی میشود با توجه به خشکسالی و عدم رطوبت کافی در برگ‌ها و کاهش علوفه، سن‌گذاری واقعی این آفت انجام نشده و خسارات جدی به جنگل‌ها وارد نکند، البته این اظهارنظر قطعی نیست و به محض افزایش آسیب‌ها تدابیر لازم برای مقابله با آن انجام خواهد شد.
زوال درختان در استان‌های زاگرسی
«هومان خاکپور» رئیس اداره آموزش ترویج و مشارکت‌های مردمی اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری نیز به «ایران» می‌گوید: از سال 1390 در استان چهارمحال و بختیاری همانند دیگر استان‌های زاگرسی، آثار خشکیدگی و زوال درختان جنگل‌های مشاهده شد، البته در ابتدا برخی از استان‌ها از پذیرش رخداد این پدیده امتناع کردند اما متأسفانه عرصه خشکیدگی به حدی زیاد شد که بیش از یک میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس در 11 استان زاگرسی را درگیر کرد. به گفته این مقام مسئول، در استان چهارمحال و بختیاری یک پیمایش کارشناسی انجام شده و چیزی حدود 45-50 درصد از جنگل‌های استان درگیر پدیده زوال شدند؛ همانند برخی از استان‌ها یکسری اقدامات مبارزه با آفت‌ها انجام شده است.
وی می‌گوید: گون‌زارهای این استان بشدت دچار خشکیدگی است. این در حالی است که 600 هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی گون‌زار بوده و این پدیده، خبر بسیار بد و نگران کننده‌ای برای سیستم اکولوژیکی این منطقه است. متأسفانه طی یک دهه‌ای که با این پدیده مواجه شده‌ایم، علت مشخص و واحدی برای خشکیدگی و زوال اکوسیستم‌های جنگلی و گون‌زارهای این منطقه نیافته‌ایم. همین امر نیز کار مقابله را بسیار سخت کرده است.
خاکپور ادامه می‌دهد: برای مقابله با این وضعیت باید دو برنامه کوتاه مدت و بلند مدت را دنبال کنیم. ما در حال حاضر در برنامه کوتاه مدت، با طغیان و گسترش آفات در اکوسیستم جنگلی مواجه هستیم. آنچه که اکولوژیست‌ها و مدافعان محیط زیست را نگران می‌کند، شیوه مبارزه با آفات با استفاده بی‌رویه از سموم است، البته طی این مدت موفقیت‌های چشمگیری را در استفاده از محلول کم آسیب «بی تی» و حتی سموم در هیچ کدام از استان‌های زاگرسی شاهد نبودیم. در برنامه بلندمدت نیز باید عوامل اصلی فروپاشی اکوسیستم‌های جنگلی و گون‌زارها در زاگرس را شناسایی کنیم تا بتوانیم برای همیشه این ذخیره گاه ژنتیکی منابع طبیعی را نجات دهیم.
آفت برگ‌خوار بلای جان بلوط ها
در همین حال «امید سجادیان» دبیر تشکل نهضت سبز زاگرس نیز به «ایران» می‌گوید: پروانه برگ‌خوار سفید بلوط به‌دلیل پتانسیل بالای تخم گذاری، نشو و نمای سریع، مقاومت بالا و رژیم تک‌خواری(برگ بلوط) مهم‌ترین گونه مهاجم بالفعل در جنگل‌های زاگرس و درختان بلوط بخش‌هایی از شهرستان کهگیلویه و بویراحمد به شمار می‌رود. این در حالی است که جنگل بلوط در تثبیت خاک، تعدیل آب و هوا و حفظ اکوسیستم منطقه اهمیت خاصی داشته و هرگونه آسیبی به آنها سیستم اکولوژیک منطقه را بر هم خواهد زد. وی می‌افزاید: برای مبارزه صحیح با این آفت‌ها، باید عامل طغیان جمعیتی این مهاجمان بالفعل شناسایی شود. شاید در نتیجه افزایش غذا، نابودی شکارچی و تغییر شرایط اقلیمی جمعیت این گونه‌ها تکثیر شده باشد. پس از یافتن علل، راهکار خود به خود پیدا کرده و درختان بلوط از شر این مهاجمان نجات پیدا خواهند کرد.
سایر اخبار این روزنامه
بیشترین ذخایر اسکناس ارزی را در تاریخ بانک مرکزی داریم
سپاه فضایی ایران
در جهان زورگو نسل آینده باید ایستادگی را بیاموزد
امکان برداشت یارانه کمک معیشتی از امروز
ثبت نام یارانه بگیران جدید به زودی آغاز می شود
واردات خودرو آزاد شد
تالار سبز
شهادت «شیرین»
اخلالگران بازار ارز مشغول کارند
خاک خوری شهر آفتاب
«پروانه سفید»، بخت سیاه زاگرس
افزایش حقوق بازنشستگان در فیش حقوقی اردیبهشت
بی‌رغبتی امریکا در بازگشت به برجام به چه معناست؟
سلام ایران
