روزنامه جوان
1401/02/24
ناشر و کتابخوان در نمایشگاه از دوری تا دوستی
امسال با فروکش کردن شیوع ویروس کرونا و بازگشت زندگی مردم و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی به شکل عادی شاهد برگزاری سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب به صورت مجازی و حضوری هستیم. بررسی برخی کاستی‌های حوزه نشر، گرانی کاغذ، دغدغه ناشران و نگاهی به شاخصه‌های این دوره از نمایشگاه کتاب از جمله محور‌های گفت‌وگوی «جوان» با مهدی محمدخانی، مدیر انتشارات روایت فتح است. امسال نمایشگاه کتاب پس از دو سال برگزار شدن به صورت مجازی، مثل سابق به صورت فیزیکی و مجازی برگزار شده، نظرتان در این خصوص چیست؟امسال پس از وقفه سه ساله نمایشگاه کتاب سی و سوم به شکل فیزیکی و حضوری شروع به کار کرده است. به هر حال شروع و وجود نمایشگاه برای ناشران مایه دلگرمی و امیدواری است و از جمله شاخصه‌های این مسئله می‌توان به ارتباط حضوری با مخاطبان، فروش حضوری و اتفاقات دیگری که نمایشگاه حضوری کتاب می‌تواند رقم بزند، اشاره کرد. همزمانی برپایی نمایشگاه حضوری و مجازی رخداد جالب و تجربه تازه‌ای است که امسال برای اولین بار اتفاق می‌افتد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سال گذشته دو نمایشگاه مجازی برگزار کرد که این نمایشگاه‌ها به فاصله تقریبی شش ماه از یکدیگر برگزار شدند، ولی خبری از نمایشگاه حضوری نبود. نمایشگاه امسال و همزمانی برپایی دو شکل فیزیکی و مجازی با وجود اینکه برای ناشران سختی‌هایی دارد (چون برگزاری هر دو شیوه نمایشگاه کار اجرایی مضاعف و زیادی را می‌طلبد ضمن اینکه برای چاپ کتاب‌های مورد نیاز که باید اتفاق بیفتد مستلزم انجام اقدامات مقدماتی و اولیه‌ای هست)، اما به نظرم می‌رسد که این دو شیوه برگزاری می‌تواند مکمل همدیگر باشند. بر اساس آماری که طی چند روز اخیر از نمایشگاه کتاب اعلام شده در حالی که شرایط حضوری هم برای مخاطبان و علاقه‌مندان ایجاد شده ظاهراً خرید و بازدید مجازی نمایشگاه خیلی قابل توجه بوده است.
سال گذشته، چون نمایشگاه حضوری وجود نداشت همه بار فروش متوجه این شیوه و شمایل از نمایشگاه بود، اما امسال این مسئله بین مجازی و حضوری تقسیم شده است. این تقسیم کار در نمایشگاه امسال باعث شده که مراجعه و خرید مجازی بر اساس آمار دو روز اول فروش آثار و بازدید از نمایشگاه نسبت به نمایشگاه‌های مجازی قبلی که وجود داشتند بیشتر باشد و شاهد کاهش خرید و مراجعه شده‌ایم، اما این کاهش خرید به واسطه راه اندازی و ایجاد شرایط برگزاری حضوری نمایشگاه بوده نه کم شدن مخاطبان کتاب و نشر. در واقع شرایط حضوری باعث شکل‌گیری چنین مسئله‌ای شده و جمع بندی و ثمرات این دو شیوه برگزاری نمایشگاه قاعدتاً از یک نمایشگاه مجازی یا یک نمایشگاه صرفاً حضوری بسیار بیشتر است. یعنی فروشی که برای ناشران در نمایشگاه توأمان مجازی وحضوری اتفاق می‌افتد در حالت کلی خیلی بیشتر از هر کدام از شیوه‌های مجازی و حضوری به صورت خاص و ویژه است. به هر حال قشری از مخاطبان ما در شهرستان‌ها حضور دارند و همچنین قشر دیگری هم هستند که کمتر می‌توانند از فضای عمومی برای خرید استفاده بکنند که این عزیزان می‌توانند خریدشان را از بخش مجازی نمایشگاه انجام بدهند و از تخفیفات و تسهیلات در نظر گرفته شده برای آن بخش بهره ببرند. عمده مشکلاتی که فضای نشر با آن مواجه است مربوط به چه بخش یا مسئله‌ای است؟
اصلی‌ترین دغدغه ناشران امروز بحث کاغذ است، حتماً همه ناشران علاقه‌مند هستند حمایت دولت از این بخش مهم فرهنگی اتفاق بیفتد. بحث اصلی ما هم این است که عرضه کتاب مهم‌ترین بحث حوزه فرهنگ است و انتظار ناشران هم این است که اگر دولت و دست اندرکاران به این عرصه بسیار مهم علاقه‌مندند و می‌خواهند که حوزه فرهنگ همچنان پررونق باشد اولین کاری که بایستی اتفاق بیفتد بحث حمایت واقعی و بیشتر در بحث تهیه و تدارک کاغذ است. مسئولان باید تولید کاغذ را در کشور دنبال و سیاست‌های مربوط به آن را اجرایی بکنند، ضمن اینکه وزارت صمت اگر بتواند حضور فعالانه و مسئولانه تری داشته باشد دغدغه ناشران از روی بحث کاغذ برداشته میشود. باید برای افزایش بی رویه قیمت کاغذ در کشور هم فکری بکنند ما سال گذشته شاهد بودیم که قیمت کاغذ تقریباً سه برابر شد که این مسئله قاعدتاً باعث بالا رفتن قیمت پشت جلد کتاب‌ها میشود و با کاهش قیمت ما می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مخاطبان مان کتاب بیشتری را خریداری بکنند که طبیعتاً خرید و رشد مسئله کتاب و کتابخوانی یک نوع سرمایه‌گذاری فرهنگی دولت در بین جامعه است که آثار و مراتب آن در جامعه قابل احصا و ملاحظه خواهد بود. این گرانی چندباره کاغذ در سال گذشته که به آن اشاره کردید و بحث حذف ارز ترجیحی آیا تأثیر سوئی در انتشار آثار و همچنین ریزش مخاطبان آثار انتشاراتی شما داشته است؟
یکی از دلایل کاهش مخاطبان در حوزه فرهنگ بحث اقتصاد است که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم را شکل داده است و همزمانی مسئله بحث حذف ارز ۴۲۰۰ و مسائل پیرامونی آن با برگزاری نمایشگاه برای مخاطب عام ما دغدغه‌هایی درست کرده که روی حضور آن‌ها در نمایشگاه و خرید‌های شان تأثیرات منفی گذاشته است. از طرفی افزایش بی رویه قیمت کاغذ باعث گران‌تر شدن کتاب‌ها شده که این مسائل باعث کاهش و ریزش مخاطبان حوزه فرهنگ و کتاب شده است. این دغدغه همه انتشاراتی هاست. پیشنهاد شما به مسئولان برای کمتر شدن چنین دغدغه‌هایی چیست؟
به نظر من اولین کار این است که یک حمایت مقطعی از این حوزه انجام بشود تا اینکه در میان‌مدت دولت بتواند با سرمایه‌گذاری در بحث تولید کاغذ در کشور فرصت برطرف کردن و حل قطعی معضلات و مشکلات این چنینی را فراهم کند. این باعث میشود که ما مدام منتظر واردات کاغذ‌های خارجی نباشیم و با سرمایه‌گذاری دولت و همراهی و مساعدت انتشاراتی‌ها شاهد سروسامان پیدا کردن این معضل قدیمی باشیم. طبق برخی اخبار تعدادی از انتشاراتی‌های بزرگ اعلام کردند که در این دوره از نمایشگاه کتاب حضور پیدا نمی‌کنند تا فرصت عرضه و معرفی دیگر انتشاراتی‌های کوچک‌تر و کمتر شناخته شده در بین مخاطبان فراهم بشود. نظر شما چیست؟
من از دلایل شرکت نکردن انتشاراتی‌ها و اینکه کدام یک از آن‌ها در این دوره از نمایشگاه کتاب حاضر نشدند اطلاع زیادی ندارم، اما افزایش قیمت کاغذ باعث میشود که ناشران مجبور به افزایش سرمایه‌گذاری برای چاپ و انتشار آثاری که می‌خواهند بازنشر بدهند یا آثار جدید بشوند و این اتفاق از توان بسیاری از ناشران خارج است! چون بایستی بر اساس کتابی که دارند کاغذی مورد نیاز را با قیمت‌های بسیار زیاد تهیه بکنند. خب معلوم است که خیلی از ناشران توان چنین کاری راندارند و قاعدتاً قید حضور در نمایشگاه کتاب حضوری را می‌زنند و اکثراً تمام توان‌شان را برای فعالیت در شمایل مجازی نمایشگاه کتاب متمرکز و مصرف می‌کنند. این است که یکی از دغدغه‌های ناشران همانطور که عرض کردم بحث تهیه کاغذ است و اگر بتوانیم با مساعدت و حمایت نهاد‌هایی مثل نهاد کتابخانه‌ها یا مجموعه‌های دیگری اینگونه مشکلات را برطرف بکنیم اوضاع نشر و کتاب بسیار بهتر از الان خواهد شد و ناشران می‌توانند به حیات و زندگی‌شان ادامه بدهند.
سایر اخبار این روزنامه
ترس و طمع اعراب مقابل صهیونیست‌ها دیگر معنا ندارد
دلالت‌های راهبردی سفر امیر قطر به تهران
بسیج کمک‌کار مردم در شرایط جدید اقتصادی باشد
هجوم راهبردی امریکا و انگلیس به شبه قاره
رد پای صهیونیست‌ها در بازداشت «انریکه مورا»!
«صبح جمعه» با رئیس‌جمهور در میدان مرغ‌فروش‌ها
آزادی واردات بدون محدودیت خودرو
المپیک ناشنوایان، پرچم ایران بالاست
ناشر و کتابخوان در نمایشگاه از دوری تا دوستی
صهیونیست‌ها مجری پروژه‌های سدسازی ترکیه در هژمونی آب هستند
متخصص جنگ‌های نامنظم کوه‌های کردستان را مثل کف دستش می‌شناخت
عزّت و پیشرفت با اعتماد‌به‌نفس ملی و مدیریت جهادی
دو خطای مافیایی تعلیم و تربیت ما
