ملیحه محمودخواه- با گذشت بیش از دو سال و چند ماه از همه‌گیری ویروس کرونا و عوارض و مشکلاتی که این ویروس موذی با خود به همراه آورده، نمایان و معلوم می‌شود که چه بر سر آدم‌هایی که دو سال با آن درگیر شده و جنگیدند، آورده است.

این ویروس سخت و عجیب تاثیرش را روی همه اعضای بدن گذاشته و هیچ عضوی از بدن از دست مشکلاتی که کرونا ایجاد کرده، در امان نمانده است. مشکلات پوستی از عوارضی بود که بسیاری از کسانی که کرونا گرفته و با آن دست به گریبان بودند، آن را تجربه کردند و حالا که کرونا این روزها از اوج جولان‌دادنش کم شده، نشان می‌دهد که چه مشکلات پوستی را ایجاد کرده است.

خیلی از آنهایی که کرونا گرفتند و تب و لرز و سرفه و بدن‌درد داشتند، در کنار این عوارض گاهی مشکلات پوستی‌ای را تجربه کردند که قبل‌ترها با آن مواجه نشده بودند. قرمزی پوست، شروع انواع آلرژی‌ها، خارش‌ها یا لک‌های پوستی از عوارض پوستی بود که پس از کرونا و حتی تزریق واکسن برخی‌ها آن را تجربه کردند.

دکتر زهره تهرانچی، متخصص پوست و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با «شهروند» با تاکید بر اینکه برخی از افرادی که به کووید مبتلاشدند، علایم پوستی در آنها دیده می‌شد، می‌گوید: «دانه‌های قرمز پراکنده سطح پوست، قرمزی و خارش از علایمی بود که برخی از بیمارانی که به‌طور خفیف یا شدید با کووید دست‌وپنجه نرم می‌کردند، آن را تجربه کردند. بعضی‌ها ضایعات پوستی داشتند و در برخی نیز علایمی مانند سرمازدگی در نوک انگشتان دست و پا برایشان ایجاد شده بود که بسته به نوع شدت بیماری گاهی این بثورات پوستی دردناک و گاهی نیز تنها دچار خارش می‌شدند.»

او با تاکید بر اینکه برخی از افراد مبتلا به کرونا به جز علایم پوستی هیچ علایم دیگری نداشتند، ادامه می‌دهد: «گاهی بیمار فقط دچار مشکلات پوستی می‌شد و هیچ کدام از علایم کویید را نداشته، اما وقتی از او آزمایش می‌گرفتیم، آزمایش نشان می‌داد که او دچار کووید شده است.»

به گفته این متخصص پوست حتی بعد از بهبود بیماری، ضایعاتی خارش‌دار که برجسته هستند یا ضایعات تاولی که در افراد جوان و حاد بیماری بیشتر دیده شده،  به وجود می‌آید که می‌تواند تا مدت‌ها فرد را درگیر کند. این ضایعات مانند آبله‌مرغان است و حتی در برخی از افراد آثار آن تا مدت‌ها باقی می‌ماند.

او با تاکید بر اینکه این مشکلات پوستی قابل انتقال نیست و با چند داروی حساسیت برطرف می‌شود، ادامه می‌دهد: «خیلی از افراد ماه‌ها پس از بهبودی بیماری با این مشکلات پوستی دست به گریبان بودند، اینها نشان می‌دهد که کرونا نه‌تنها سیستم گوارش و تنفسی را بلکه تمام بدن را درگیر می‌کند.»

دکتر تهرانچی در ادامه به مقاله‌ای خارجی اشاره کرده و می‌گوید: «با وجودی که  ویروس کرونا عوارض زیادی داشت، اما در مقاله‌ای عنوان شده بود که فردی با لنفوم و انتشار عمومی و متاستاز بعد از ابتلا به کرونا، ۹ ماه بعد ضایعات سرطانی لنفوم بدون شیمی‌درمانی حذف شده بودند که این نشان می‌دهد عکس این ماجرا نیز رخ می‌دهد و ممکن است عوارض برخی بیماری‌ها را نیز از بین برده باشد.»

ریزش مو از جمله مشکلاتی است که تعداد زیادی از بیماران کرونایی با آن درگیر شدند، زیرا بیمار در فاصله زمانی طولانی ممکن بود تب بالا داشته باشد و دچار بیماری بی‌اشتهایی و استرس شود که اینها می‌تواند در ریزش مو تاثیرگذار باشد. این موضوعی است که دکتر تهرانچی به آن اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «اصولا بیمارانی که به این عارضه مبتلا می‌شوند یک ماه پس از بیماری دچار ریزش مو شده و بعد از چند ماه نیز بهبود پیدا می‌کنند. اما ریزش مو نیز از عوارض شایع بیماری بود که هنوز هم با وجود اینکه آمار ابتلا به کووید بسیار کاهش پیدا کرده است باز هم با بیماران زیادی با این مشکل روبه‌رو هستیم که همگی در شرح‌حال خود عنوان می‌کنند که مدتی از ابتلای آنها به کرونا گذشته و بعد از گذشت یک ماه از بهبودی ریزش موی آنها شروع شده است.»

این متخصص تاکید می‌کند که شایع‌ترین بیماری که افراد پس از کرونا با آن روبه‌رو شده‌اند حساسیت‌ها و افزایش آلرژی است، یعنی افراد به دلیل محافظت زیاد از دست‌ها و شست‌وشوی مدام اجناسی که از بیرون خریداری می‌کردند، دچار وسواس شدند و این سبب شده بود که در دست‌های این افراد بیماری حساسیت تماسی ایجاد شود.

تهرانچی به این نکته اشاره می‌کند که پس از واکسن نیز برخی از افراد دچار مشکلات پوستی شده‌اند. قرمزی، خارش و لکه‌های پوستی از عوارضی است که برخی از واکسن‌ها ایجاد کرد. البته در تعداد معدودی از افراد این عوارض ادامه‌دار شده و روند بهبودی به کندی پیش می‌رود، اما در بیشتر افراد این عوارض ادامه‌دار نیست.

این متخصص پوست استفاده از ماسک را دلیل افزایش بیماری آکنه می‌داند و می‌گوید: «ماسک هم مشکلات پوستی را افزایش داده است. ما با بیماران زیادی روبه‌رو هستیم که پس از استفاده از ماسک و تجمع چربی در زیر پوست‌شان دچار آکنه شده‌اند. خشکی پوست نیز از عوارضی بود که این روزها زیاد با آن روبه‌رو هستیم و شواهد نشان می‌دهد که این موضوع از علایم کووید-19 است.»

پروفسور محمدعلی نیلفروش‌زاده،  فوق‌تخصص پوست در گفت‌وگو با «شهروند» تاکید می‌کند که در روزهایی که کرونا جولان می‌داد، در برخی از اورژانس‌های بیمارستانی گزارش‌هایی داشتند که افراد با علایم پوستی مراجعه  می‌کردند و علایم دیگر پس از آن با ضایعات قرمز رنگ و خارش مانند و سپس کهیر اضافه شد. این ضایعات  شبیه آبله مرغان بود و گاهی با خارش و درد همراه بود.

او به این نکته اشاره می‌کند که شدت علایم و عوارضی که در بدن یک فرد کرونایی بروز می‌کرد، براساس قدرت سیستم ایمنی بدن و میزان مراقبت از خود، در بین افراد، متفاوت بود. زیرا اصولا برای درمان پوست ما از داروهایی استفاده می‌کردیم که سیستم ایمنی بدن را پایین می‌آورد و همین موضوع سبب می‌شد فرد مبتلا که همزمان، هم علایم پوستی داشت و هم به کرونا مبتلابود، فرآیند درمان پوستش به تعویق بیفتد تا کاملا پروسه درمانش تکمیل شود.

حتما برای شما عجیب خواهد بود اگر بگوییم که انگشتان دست و پا و همچنین ناخن‌ها نیز درگیر کرونا شده و علایمی در آنها بروز می‌کند که نشان‌دهنده تاثیر کرونا روی پوست و ناخن است. نیلفروش‌زاده به این موضوع تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: «برای مثال در مطالعات اخیر مشخص شده که بعضی از افراد کرونایی بعد از بهبود، خطوط و لکه‌هایی را روی ناخن‌های خود مشاهده‌می‌کنند. البته این عارضه دوام ندارد و در صورتی که به مراقبت از پوست و ناخن خود اهمیت دهید، برطرف می‌شود. اما مشکل زمانی حاد می‌شود که تاثیر کرونا روی پوست بیشتر و بیشتر شود.

او تاکید می‌کند که عفونت کرونایی می‌تواند با التهاب پوست و ایجاد جوش‌های دردناک پوستی همراه باشد. این جوش‌ها عمدتا روی بازو‌ها، ران‌ها، قسمت پشت گردن و همچنین انگشتان پا ظاهر می‌شدند و  زمانی که ویروس به‌شدت در بدن تکثیر پیدا می‌کرد، قطعا به پوست بدن نیز حمله کرده و به همین دلیل است که بثورات پوستی را شاهد خواهید بود.

این فوق‌تخصص پوست به این نکته نیز اشاره می‌کند که کهیر یکی از عوارض کرونا و حتی واکسن به شمار می‌رود که البته در چند ساعت بعد از بروز، به‌صورت خودبه‌خود مهار خواهد شد. اما همین چند ساعت خارش و التهاب پوست، واقعا اذیت‌کننده خواهد بود. البته  گاهی اوقات خارش و کهیر پوستی ناشی از مصرف دارو‌های ضدکرونایی اتفاق می‌افتاد که با تغییر دارو این مشکل برطرف می‌شد.

او می‌گوید که متاسفانه باید بگوییم تقریبا همه بیماران کرونایی از خشکی دور لب در دوران بیماری و دوران نقاهت گلایه می‌کردند.  زمانی این عارضه اتفاق می‌افتد که عفونت در بدن فرد شروع شده و در حال گسترش است. در واقع هر چقدر پوست اطراف لب خشک‌تر می‌شده، نشان می‌داد که عفونت در بدن فرد بیشتر شده است. در این مواقع ما به هشت بیماران توصیه می‌کردیم که آب بیشتری مصرف کنند.

دکتر حمیده مروج، فوق‌تخصص آسیب‌شناسی پوست درخصوص مشکلاتی که کرونا و واکسن برای پوست ایجاد کرده‌اند، به «شهروند» می‌گوید: «پس از کرونا مشکل اگزمای پوستی بین مردم بسیار افزایش پیدا کرد. پسوریازیس و پیکن بلانز به‌شدت زیاد شد، اما پس از کرونا و خصوصا واکسیناسیونی که انجام شد، بیماری‌های خفته پوستی در افرادی که زمینه آن را داشتند، به‌شدت بروز پیدا کرد. بسیاری از بیماری‌های پوستی مانند برخی از سرطان‌های پوستی و اگزماها در افراد به‌صورت خفته وجود داشت که درواقع پس از ابتلا به کرونا یا انجام واکسیناسیون این بیماری‌ها خودشان را نشان دادند. مثلا مراجعان زیادی داشتیم که پس از واکسن یا درگیری با کووید بیماری پسوریازیس در آنها تظاهر می‌کند.»

او با تاکید بر اینکه در حال حاضر با سونامی بیماری‌های پوستی روبه‌رو هستیم، ادامه می‌دهد: «گاهی عکس ماجرا نیز درست است، مثلا داروهایی که در حوزه پوست داده می‌شود نیز می‌تواند روی واکسن تاثیرگذار باشد و اثر آن را کاهش دهد، زیرا برای بسیاری از بیماران مانند پسوریازیس یا بیماری‌های خودایمنی باید داروهایی تجویز شود که میزان مقاومت و ایمنی بدن را کاهش دهد. در واقع استفاده از این داروها می‌تواند اثر واکسن را کاهش دهد.

او به این نکته اشاره می کند که برخی از عوارضی که کرونا ایجادمی‌کند، زیاد شایع نیست، اما در برخی از افراد دیده می‌شود.

به اعتقاد این فوق‌تخصص پوست برخی از عوارض پوستی از بین نمی‌روند و در توضیح آن می‌گوید: «بیمارانی داشتیم که پس از ابتلا به کرونا یا واکسیناسیون دچار اگزمای سراسری و ضایعات خارش‌دار در سراسر بدن شده اند که متاسفانه در برخی از آنها این ضایعات خوب‌شدنی نیست.»

این فوق‌تخصص آسیب‌شناسی پوست با اشاره به اینکه برخی از واکسن‌ها سبب شده است که برخی از افراد دچار آکنه‌های شدید شوند، ادامه می‌دهد: «فرقی نمی‌کند که فرد از چه واکسنی استفاده کرده است. برخی از افراد که به آن حساسیت داشته‌اند این علایم را بروز داده‌اند. این اتفاق حتی در بهترین نوع واکسن‌ها هم رخ داده و مقالات آن در همه دنیا منتشر شده است.

مروج لیکن پلان را یکی از بیماری‌های پرمراجع بعد از کرونا می‌داند و در مورد آن می‌گوید: «در این بیماری سراسر بدن دانه‌های بنفش‌رنگی می‌زند که خارش بسیار شدیدی دارد و درمان آن بسیار به ندرت انجام می‌شود. این بیماری بسیار بد و کشنده است، سراسر بدن فرد تاول می‌زند، گاهی وقت‌ها نیز سبب مرگ فرد می‌شود.»

او درخصوص ریزش مو نیز می‌گوید: «ریزش مو به‌شدت در بیماران اتفاق  افتاد که در توضیح آن باید گفت این ریزش مو از عوارض خود بیماری بود و بعد از واکسن نمونه‌هایی را ندیدم که فرد دچار ریزش مو شده باشد. اما خوشبختانه این بیماری در افرادی که به آن مبتلا شده بودند، بعد از چند ماه متوقف شده است.»

او توضیح می‌دهد که در نوعی از بیماری لیکن پلان فرد مبتلا ریزش سکه‌ای دارد و این نقاط دیگر امکان رویش مو ندارند.

این متخصص پوست به تاثیر واکسن روی تتو اشاره کرده و ادامه می‌دهد: «از آنجا که  واکسن‌ها جیوه دارند، تعداد معدودی افراد پس از واکسن با مشکل روبه‌رو شدند. بیشتر آنهایی که تتوی قهوه‌ای دارند، زیرا رنگ قرمز و مشکی با هم ترکیب می‌شود تا رنگ قهوه‌ای ایجاد شود. در این چند نمونه بیماری افرادی که مدت زمان زیادی از تتوی آنها می‌گذشت و رنگدانه‌های قرمز باقی‌مانده بود در آنها دانه‌های متورمی بعد از تزریق واکسن ایجاد شده بود که برای درمان آن ناچار شدیم در داخل این دانه‌ها کورتون تزریق کنیم.»