لبنان در پیچ تاریخی انتخاب

موفقیت حزب‌الله در انتخابات پارلمانی امروز دور از دسترس نیست

بنفشه غلامی/ لبنان، کشور قبایل، احزاب و گروه‌های مختلف، امروز یکی از مهم‌ترین رأی‌گیری‌های انتخاباتی خود را برای تعیین نمایندگان جدید پارلمانی و به تبع آن دولت جدید این کشور آغاز می‌کند. این انتخابات در شرایطی برگزار می‌شود که اقتصاد بزرگترین دغدغه مردم این کشور است. اقتصادی که بحران آن در دو سال اخیر کمربندهای مردم این کشور را روز به روز محکم‌تر از قبل کرده و علاوه برآن آنها را با مشکلات فراوانی مثل کمبود سوخت و... روبه‌رو کرده است. درد مردم در این انتخابات مشخص است. اما راهکارهای رفع آن در دست احزابی است که بعضاً با هم دچار اختلاف نظرهایی هستند. کلیدی‌ترین احزاب این انتخابات 9 حزب و جریان هستند که هر چند قالب ظاهری آنها سه جریان شیعی، سنی و مسیحی است اما می‌توان آنها را در قالب دو طیف حامی و رقیب حزب‌الله قرار داد.
احزاب شیعی


حزب‌الله لبنان را که قدرتمندترین جناح لبنان است می‌توان مدعی‌ترین و پرشانس‌ترین جریان انتخابات امروز دانست. به گزارش «رویترز»، این جنبش در کنار فعالیت‌های سیاسی، دارای فعالیت‌های نظامی گسترده هم هست و آنچه سال 2006 جنوب لبنان را از تجاوزگری اسرائیل نجات داد، همین بازوی نظامی حزب‌الله بود. قدرت سیاسی حزب‌الله به‌طور مشخص از سال 2018 که همراه با متحدانش دارای اکثریت پارلمانی شد، افزایش چشمگیری یافته است. جنبش امل نیز که همچون حزب‌الله یک جریان شیعی است، دارای محبوبیت بسیاری است. نبیه بری، رهبر این حزب که رئیس پارلمان لبنان هم هست، از قدرتمندترین چهره‌های لبنان از زمان جنگ‌های داخلی این کشور در فاصله سال‌های 1975 تا 1990 است. حزب‌الله و امل، با توجه به دیدگاه‌های مشترکی که دارند، تقریباً تمامی آرای شیعیان را جذب خود کرده‌اند. موفقیت این دو حزب که دارای روابط خارجی خوبی با ایران هستند، می‌تواند ترسناک‌ترین نتیجه این انتخابات برای تل‌آویو باشد.
احزاب اهل سنت
برجسته‌ترین حزب سنی لبنان، حزب المستقبل است که توسط «رفیق حریری» بنیان نهاده شد و پس از او «سعد حریری» ریاست حزب را در دست گرفت که بعد از استعفایی که داشت، دیگر علاقه‌ای به نخست‌وزیری ندارد و برادرش «بهاء حریری» تمایل خود را به این پست نشان داده است. «نجیب میقاتی»، نخست‌وزیر کنونی لبنان نیز که از سرمایه‌گذاران و میلیاردرهای جناح سنی است، بنا ندارد دیگر بار نامزد احراز پست نخست‌وزیری شود. این در حالی است که برخی از اعضای حزب المستقبل از آن خارج شده‌اند تا بتوانند بر این کرسی بنشینند. با این حال حزب‌الله بین احزاب سنی نیز طرفدارانی دارد که می‌توانند بیش از آنکه از سنی‌ها حمایت کنند، طرف حزب‌الله را در جریان انتخابات و ائتلاف‌های پس از آن بگیرند. یکی از این احزاب جنبش «احباش» است که روابط تاریخی با دمشق دارد.
احزاب مسیحی
در بین احزاب مسیحی نیز حزب جریان آزاد ملی که «میشل عون»، رئیس جمهوری لبنان برآمده از آن است و رهبری آن را داشته، پرنفوذترین حزب است. این حزب نیز متحد حزب‌الله لبنان محسوب می‌شود. «جبران باسیل» رهبر کنونی این حزب است. با این حال برخی معتقدند ممکن است این حزب به دلیل نقشی که در دولت قبل و بروز بحران اقتصادی داشته، نتواند آرای لازم را کسب کند. حزب نیروهای لبنانی به رهبری «سمیر جعجع» نیز از دیگر احزاب مسیحی پرنفوذ است. این حزب در نقطه مقابل حزب‌الله است. این موضع را حزب سوسیالیست مترقی به رهبری «ولید جنبلاط» نیز دارد. برعکس این دو حزب، حزب المرده است که «سلیمان فرنجیه»، از مسیحیان مارونی آن را رهبری می‌کند. این حزب نیز حامی حزب‌الله است. حزب کتائب به رهبری «سامی جمیل» که او نیز مسیحی مارونی است، موضعی مشابه کتائب دارد. با توجه به اختلاف نظرهای گسترده‌ای که بین احزاب مسیحی وجود دارد، انتظار می‌رود این احزاب امروز رقابت سختی با یکدیگر داشته باشند. بویژه که در دوره تبلیغات انتخاباتی نیز شاهد حملات بی‌امان «سمیر جعجع» که خواهان به دست گرفتن فراکسیون بزرگ پارلمانی مارونی‌ها است، به «میشل عون» و «جبران باسیل» بوده‌ایم. این در حالی است که حزب کتائب نیز قصد دارد از این اختلافات استفاده کرده و خود را به عنوان حزبی که می‌تواند عامل نجات مسیحیان مارونی باشد، مطرح کند.
موقعیت برتر حزب‌الله
نگاهی به احزاب لبنانی و تفکرات آنها نشان می‌دهد، این احزاب و جریان‌ها در واقع به دو جریان حامیان حزب‌الله و مخالفان آن تقسیم شده‌اند. اما همان طور که «ابراهیم الجوهری» تحلیلگر سیاسی لبنان که زمانی مشاور «سعد حریری» در زمان نخست‌وزیری‌اش بوده است نیز در مصاحبه‌ای گفته است، حزب‌الله همین الان نیز چه به‌طور مستقیم و چه به‌واسطه متحدان خود، دو سوم پارلمان لبنان را در اختیار دارد. بنابراین پیروزی و موفقیت این حزب چندان دور از دسترس نیست. این برای حزب‌الله دستاوردی بسیار بزرگ خواهد بود. زیرا با وجود همه هجمه‌ای که تل‌آویو و واشنگتن علیه آن به راه انداختند و در یک‌سال اخیر تلاش خود را بر تروریستی اعلام کردنش قرار دادند، حزب‌الله توانسته جایگاه منحصر به فردی در جامعه لبنان برای خود ایجاد کند و چه به‌لحاظ نظامی و چه به‌لحاظ سیاسی صاحب قدرتی بسیار در لبنان شود. برخی کارشناسان قدرت سلاح مقاومت را حتی بیش از قدرت ارتش لبنان توصیف کرده‌اند. این در حالی است که حزب ‌الله با فعالیت‌های عمرانی مختلف، رضایت مردم را نیز با ساخت بیمارستان‌ها و مدارس جلب کرده است. همین موقعیت برتر حزب‌الله باعث می‌شود، این انتخابات یکی از مهم‌ترین انتخاباتی که تاکنون در لبنان برگزار شده است، تلقی شود. زیرا موفقیت حزب‌الله به معنای پیروزی یکی از قطب‌های مقاومت در خاورمیانه و به تبع آن آغاز دردسری عظیم برای تل آویو است.
با این حال تردیدی نیست که چه حزب‌الله و چه هر حزب دیگری در انتخابات امروز پیروز شود، راه دشواری را در پیش خواهد داشت. این چیزی است که مردم لبنان نیز می‌دانند. یکی از آنها «مارک الخوری» 27 ساله است که به «العربیه» گفته است: «امیدوار نیستم اوضاع در کوتاه‌مدت تغییر کند. زیرا همه می‌دانند که اصلاح قانون اساسی، زمان زیادی می‌برد، همان‌طور که تغییر فرهنگ و ذهنیت کشور نیازمند زمان است. اما تنها کاری که اکنون از دست مردم بر می‌آید، رأی دادن است.»