روزنامه ابتکار
1401/02/26
عقلانیت و تغییرات اثربخش
محمد علی نویدی- به گواهی تاریخ، تجربه و استدلال برهانی و مشاهدات عینی ایجاد تغییرات و تحولات در سطح و ساحت زندگی انسان و جوامع بشری امری لازم و ضروری و قطعی است، چرا که زندگانی آدمی به مرور زمان و پدیداری مسائل و موضوعات جدید و ابتر شدن مقولات کهنه و قدیم و ظهور معضلات پیچیده، نیازمند بازسازی و نوسازی است تا اثرهای سازنده و تازه تولید شوند و تا چرخ زندگی را بچرخانند و حیات بشر را با طراوت و تازگی استمرار بخشند و پیش برانند.اما زندگی انسان، محل آزمون و خطا و ایجاد تغییرات ناگهانی و آشوبناک نیست. زیرا، عرصه زندگی انسان، قلمرو ظهور نفس و خود و هستی و اثر آدمی است،یعنی آدمیت آدم. میدان حیات و زندگانی در نسبت با تغییرات ناگهانی، محل زندگی و مرگ است. زندگی، انسان است و انسان زندگی. بنابراین، فردیت، شخصیت و خودیت و حیثیت آدمی با زندگی آبرومند ارتباط و اتصال دارد.
خصلت و خاصیت زندگی بشری چنین است که با تدریج و قاعده و آهستگی سازگار و سازوار است. انسان موجود منعطف و خوی گیر می باشد و به مرور زمان به تغییرات عادت می کند، لیکن، واسطه بین این عادت و آن تغییرات ناگهانی، عقلانیت و خردمندی و اعتدال است. تجربه زیست جهانی نیز این مطلب و موضوع را اثبات عملی کرده است. فرهنگ و تمدن بشری که حاصل تفکر و تلاش جمعی است بر اساس همین عقلانیت اثربخش و نافع تاسیس و ترقی و ترویج شده است.
بنابراین معقولیت با مطلوبیت یا عقلانیت با خیریت و اثربخشی تناسب و تعادل دارد. تغییرات مطلوب و سودمند « favorable variation» با جسم و جان و جهان زندگی آدمیان مناسب و مساعد است به همین دلیل جوامع بشری از چنین تغییراتی اقبال و استقبال می کنند. اما، تغییرات غیر عقلانی و غیر علمی و ناگهانی و آشوب ناک با طبع بشری ناسازگار و ناملایم می باشد، بنابراین، طبع آدمی چنین تغییراتی را نمی پذیرد. به تعبیر دیگر، طبع انسان و ظرفیت و شرایط زندگی وی با تغییرات غیر طبیعی و نامتوازن تحت فشار قرار می‌گیرد و دچار تزاحم و تعارض می شود و شیرازه زندگی از هم می‌پاشد.
عقلانیت و اعتدال سبب تولید اثرهای سازنده می شود و همین اثرها بر روی هم انباشته می شوند و امتیازهای زندگی انسانی محسوب می شوند. یعنی، رفتار عقلانی موجب رفتار علمی و فرزانگی زندگانی می گردد. نکته دقیق و ظریف این است که: نگرش، منش و کنش انسان در زندگی با هم ربط وثیق و پیوند عمیق و لاینفک دارند. عقلانیت رشته اتصال این سه مرحله و سه سطح از چرخ زندگی است« کتاب نقد پژوهی و نقد اثربخش»
حکمت زندگی با برهان عقلی و تجربه نافع عملی ارتباط دارد. یعنی، حکمت زندگی با عقلانیت استحکام و اتقان پیدا می کند و همین عقلانیت موجب وحدت ملی، همبستگی اجتماعی و بالندگی کشور می شود. تغییرات در تمام حوزه ها: اقتصاد، سیاست، اجتماع، علم، هنر و ادبیات و فرهنگ و رسانه‌ها و توزیع آگاهی و نظایر آن، اگر مبتنی بر عقلانیت و اندیشه باشد، سبب بالندگی و شکوفایی و پیشرفت می گردد و اگر بر مبنای دلبخواهی و باری بهر جهت و بدون حکمت و برهان و دیدگاه علمی باشد، موجب تباهی و توقف زندگی می شود.
آینده و آبادانی جامعه و کشور و زندگی با نوع و چگونگی و میزان عقلانیت و خرد جمعی، بستگی تام و تمام دارد. «تفکراثربخش» می تواند در این برهه و سایر روزگاران و دوران سخت و صعب زندگی و مردم به یاری ما بیاید و به آینده و زندگی امید بخشد و بن بست ها را بگشاید. « تفکراثربخش » هم به حکمت و تفکر توجه دارد و هم به کاربرد و کاربست نافع آن. آبادی ایران و زندگی مردمان با تفکراثربخش و تلاش اثر مند امکان پذیر است. خردمندان جامعه می توانند با تفکراثربخش گره های زندگی و جامعه را بگشایند.
سایر اخبار این روزنامه
نظرها درباره اقدام دولت برای اصلاح یارانه‌ها یا جراحی اقتصادی متفاوت است
عجله دولت یا یک ضرورت؟
رئیس جمهورخ دستور داد
واریز رایانه برای همه مشمولان
سیف الرضا شهابی
پایان تلخِ شیرین
« ابتکار» وضعیت بازار ارزهای دیجیتال را بررسی می‌کند
برزخ رمزارزها
گزارشی از فناوری کلیدی موتورهای سلمان و رافع
رفع گلوگاه پرتاب ماهواره با موتورهای فضایی سوخت جامد
کشتی نشستگانیم!
عقلانیت و تغییرات اثربخش
