روزنامه ایران
1401/03/01
حقابه دریاچه ارومیه سهم سدها و کشاورزان
حمیده گودرزیخبرنگار
نحوه مدیریت سؤال برانگیز در رهاسازی آب سدهای حوزه دریاچه ارومیه(چی چست)، باعث شد تا زنگ خطر کاهش 60 تا 70 سانتیمتری سطح تراز آب این دریاچه تا پایان فصل تابستان بار دیگر به صدا درآید. این رخداد ناخوشایند در حالی با سرعت حداکثری در حال روی دادن است که سطح تراز آب دریاچه نسبت به فصل آبگیری سال گذشته، افزایش 25 سانتیمتری داشته است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه سطح تراز آب دریاچه ارومیه در مهر سال 1400 که ابتدای فصل آبگیری است، حدود 65 تا 70 درصد بوده که در مقایسه با فصل آبگیری سال گذشته 12 سانتیمتر افزایش داشته است، می‌گوید: «با وجود اینکه در آبان سال گذشته حداقل‌ترین آبگیری در دریاچه صورت گرفته اما سطح تراز آب آن حدود 25 سانتیمتر افزایش یافته است».
به گفته حجت جباری، «در حال حاضر حجم آب دریاچه حدود 3.11 میلیارد متر مکعب است که سال گذشته در همین زمان این رقم ۵.۲۹ میلیارد متر مکعب بود. همچنین وسعت مساحت عرصه آبی دریاچه نیز حدود 2489 کیلومتر مربع است که نسبت به سال گذشته ۱۰۱۵ کیلومتر مربع از پیکره آبی را از دست داده‌ایم.»
فصل آبگیری از دست می‌رود؟
سرپرست مدیریت و هماهنگی احیای دریاچه ارومیه که کاهش بارندگی‌ها و نبود مدیریت صحیح در آزادسازی بموقع سدهای حوزه دریاچه ارومیه را از دلایل اصلی کاهش سطح تراز آب این دریاچه می‌داند ، می‌افزاید: «فصل آبگیری دریاچه ارومیه از آبان ماه هر سال تا اردیبهشت ماه سال بعدی است و از آنجایی که در این مدت کشاورزی صورت نمی‌گیرد، باید آب رودخانه‌هایی که روی آنها سد بسته شده به سمت دریاچه رهاسازی شود اما در بسیاری موارد به‌دلیل نبود مدیریت صحیح در این راستا و انسداد دریچه‌های آب‌بندها، تنها حدود ۲۰ درصد حقابه دریاچه تأمین میشود. به عبارتی حقابه دریاچه ارومیه حدود ۳.۴ میلیارد متر مکعب است که باید سالانه تا پایان فصل آبگیری وارد دریاچه شود اما متأسفانه تاکنون حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب، یعنی یک پنجم این میزان وارد دریاچه شده است که متأسفانه وضعیت خوبی نیست. البته با توجه به اینکه هم اکنون در فصل کشاورزی قرار داریم امکان دارد تا پایان فصل بهار سطح تراز آب دریاچه در نهایت حدود 10 تا 20 سانتیمتر افزایش یابد. اما با وجود این تا پایان فصل تابستان به قطع 60 تا 70 سانتیمتر آب داخل دریاچه را از دست خواهیم داد.»
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی همچنین با ابراز نگرانی از کاهش سطح تراز آبی دریاچه می‌گوید: «به هرصورت دریاچه نیاز به آب دارد و زمانی که کشاورزان در بالا دست آب را برداشت می‌کنند و وزارت نیرو هم روی رودخانه‌ها و تالاب‌ها سد‌سازی کرده و وزارت کشاورزی هم مجوز برداشت آب برای کشاورزان را صادر می‌کند دیگر کاری از دست ما ساخته نیست.»
میزان ورودی آب به سدها محرمانه شد
کارشناس واحد برنامه‌ریزی دفتر تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز درخصوص آخرین وضعیت دریاچه ارومیه و اقدام‌های صورت گرفته جهت احیا و حفظ آن به «ایران» می‌گوید: «درحال حاضر سطح تراز دریاچه ارومیه تا 10 اردیبهشت حدود 1270متر و 78 سانتیمتر است و برای احیای آن نیز به لحاظ برنامه‌ای یک‌سری پروژه‌های سخت‌افزاری از جمله انتقال آب از سدهای کانی سیب و سیلوه و دو تصفیه خانه فاضلاب در تبریز و ارومیه را در دستور کار داریم که هر چهار پروژه تقریباً تکمیل شده و در آستانه بهره‌برداری قرار دارند.»
به گفته مهندس مصطفی مصطفی‌زاده، سد چپرآباد یکی از مجاری مهم آبگیری سد سیلوه است که در حال تکمیل آبگیری است. در آخرین گزارش به‌دست آمده از وزارت نیرو نیز در حال حاضر حفاری کانال کانی سیب به اتمام رسیده و قرار است مهر سال‌جاری این پروژه به بهره‌برداری برسد. همچنین مدول دوم تصفیه‌خانه فاضلاب تبریز و مدول سوم تصفیه‌خانه فاضلاب ارومیه نیز در مرحله بهره‌برداری است که در صورت تأمین اعتبارات، این دو تصفیه‌خانه به همراه دو پروژه دیگر در سال‌جاری به بهره‌برداری خواهند رسید و آب مورد نیاز دریاچه ارومیه تأمین خواهد شد.
وی همچنین رهاسازی آب سدها را نیز از پروژه‌های مهم نرم‌افزاری برای انتقال آب به سمت دریاچه ارومیه دانسته و در این باره می‌گوید:«از سال گذشته پس از آنکه وزارت نیرو اطلاعات سدها را به بهانه حملات سایبری محرمانه اعلام کرد اطلاع دقیق و به روزی از ورودی و میزان رهاسازی آب سدها به سمت دریاچه و عملکرد آن نداریم. اما تا آنجایی که اطلاع داریم براساس ابلاغیه‌ای که به وزارت نیرو اعلام شده بنا بود تا پایان فروردین حدود 254 میلیون متر مکعب مربع آب از سدهای حوزه به سمت دریاچه ارومیه آزادسازی شود. اما هم‌اکنون اطلاع دقیقی در این باره نداریم و وزارت نیرو هم پاسخی به مکاتبات ما نداده و آنچه مشخص است جهت رهاسازی آب سدها بسیار دیر اقدام شده است. یعنی براساس گزارش‌های سازمان هواشناسی از اول مهر سال گذشته تا پایان فروردین سال‌جاری مقدار بارش‌ها در حوزه آبگیری دریاچه ارومیه حدود 212 میلی متر بود. درحالی که در سال مشابه مهر 99 تا پایان فروردین 1400 حدود 203 میلی متر بوده است. در واقع این آمار نشان دهنده این است که بارش ها در این مدت بهتر از سال قبل بوده و بالطبع آورد سدها هم باید بهتر باشد. از این‌رو حداکثر رهاسازی آبها باید از بهمن ماه انجام می‌شد اما وزارت نیرو با این ادله که آورد سدها خوب نبوده آزادسازی انجام نداده است.»
مصطفی زاده همچنین درخصوص اینکه مقام مسئول جهت پیگیری نحوه عملکرد سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی برای احیای دریاچه ارومیه کیست؟ می‌گوید: «ما به‌عنوان دبیرخانه ملی کارگروه نجات و احیای دریاچه ارومیه گزارش‌هایمان را به معاون اول رئیس‌جمهور اعلام کرده‌ایم و ایشان نیز دستورات لازم را به وزارت نیرو و سایر دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی ابلاغ کرده است. حال آنکه اطلاعی ندارم کدام نهاد مسئول نظارت و پیگیری عملکرد وزارت نیرو و سایر نهادها و سازمان های اجرایی است.»
حقابه دریاچه دور ریخته شد
او با بیان اینکه؛ عدم رهاسازی آب سدها هم برای دریاچه ارومیه مخاطراتی ازجمله خشک شدن دریاچه در آخر فصل تابستان در بر خواهد داشت و هم برای مدیریت سدها مشکل ایجاد خواهد کرد، می‌گوید: «بارز‌ترین نمونه این رخداد سد مهاباد است که براساس گزارش صدا و سیمای این شهرستان مشاهده کردیم که در فروردین سال‌جاری حجم زیادی از آب که در پشت این سد ذخیره شده بود به‌دلیل نبود مدیریت صحیح جهت آزادسازی سر ریز کرده و به بسیاری از باغ‌ها و مزارع اطراف سد آسیب رسانده است. در واقع هم دریاچه ارومیه از این عملکرد بی‌نصیب ماند و هم خسارت زیادی به بخش کشاورزی و مردم وارد شد.» مصطفی‌زاده، همچنین کانون‌های بحرانی گرد و غبار حاشیه دریاچه ارومیه را از دیگر مشکلات کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه دانست.
سایر اخبار این روزنامه
کاظمی: به‌خاطرعشق وعلاقه در ورزش مانده‌ام
میهمانان «ایران»
فساد در خصوصی‌سازی را اصلاح می‌کنیم
عقد قرارداد محرمانه نیم میلیارد یورویی با یک شرکت خارجی
حقوق سربازان 115 درصد افزایش یافت
ضریب جینی به کمترین سطح پس از انقلاب می‌رسد
نفس‌های آخر
حقابه دریاچه ارومیه سهم سدها و کشاورزان
خروج ارز دارو از کشور فاجعه بود
انتقام‌گیری به سبک پوتین
خصوصی‌سازی تغییر ریل می‌دهد
روزنوشت‌هایی از دل معرکه جنگ
تجلیل از خنیاگران موسیقی اقوام ایران
غرفه به غرفه با اهالی کتاب
رئیس جمهور فردا در رأس هیأتی بلندپایه راهی عمان میشود
