ساختمان های پرخطر را اعلام عمومی کنید

حمیده امینی فرد
خبرنگار
اواسط تیرماه دو سال قبل بود. ماجرای آتش‌سوزی و انفجار ساختمان مرکز «سینا مهرشمیران» که اتفاق افتاد همه نگاه‌ها به سمت ایمنی ساختمان‌های تهران رفت. برخی‌ها از ترس آنکه اتفاقی مشابه رخ دهد، پایشان را تا مدت‌ها از برخی ساختمان‌هایی که به زعم‌شان نا ایمن بود، بریده بودند، اما به چند هفته نکشیده تمام آن بی‌قراری‌ها و تب و تاب‌ها خوابید. کمی بعد لیستی از ساختمان‌های بسیار پر خطر تهران منتشر شد که نشان می‌داد 129 ساختمان وضعیت بسیار بدی دارند و باید برای آنها فوراً دست به‌کار شد. ساختمان‌هایی که در لیست‌شان هم تجاری بود، هم اداری، هم صنعتی، هم آموزشی و هم بهداشتی. حالا بعد ازگذشت دو سال دوباره با یک ویرانی تلخ، موج نگرانی‌ها بلند شده است. متروپل آبادان البته ماجرایش با سازه‌های قدیمی بسیار خطرناک فرق می‌کند، اما تبعاتش و خشم مردم در اصل یک حرف دارد و آن بحث «ایمنی ساختمان‌ها» در هر کجای کشور است. چراکه حالا ساکنین پایتخت، شمال، جنوب، غرب و شرق حق دارند و باید بدانند چرا با وجود آنکه هر روز باید با نرخ جدیدی از هزینه مسکن (اجاره و خرید) مواجه شوند، کیفیت بعضی ساختمان‌ها چه سازه‌های نو و چه قدیمی همچنان بر همان پاشنه قدیم (بی کیفیت و نا ایمن) می‌چرخد؟! تیرماه سال 99 رئیس سابق شورای شهر پنجم گفته بود که 33 هزار ساختمان نا ایمن در تهران شناسایی شده است، اما فقط 200 ساختمان مسیر ایمن شدن را طی کرده‌اند و بجز آن 3 هزار ساختمانی که در مسیر ایمن شدن قرار دارند، تکلیف 29 هزار ساختمان هم معلوم نیست! همان زمان البته لیست 129 ساختمان بسیار پر خطر هم اعلام شد، با وجود این هم‌اکنون پس از گذشت دو سال از زبان مهدی عباسی، رئیس جدید کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران دوباره همین لیست تکرارمی شود! او به «ایران» می‌گوید: «بیشتر این ساختمان‌ها در منطقه 12 قرار دارند وشامل بافت فرسوده، بازار و مجتمع‌های تجاری می‌شوند و حتی همین ساختمان‌ها هم می‌توانند اولویت‌بندی شده و میزان پر خطر بودنشان با یکدیگر فرق می‌کند.»اما سؤال جدی اینجاست چرا بعد از گذشت دوسال و با وجود تأکید بر اینکه این ساختمان‌ها وضعیت بسیار اسفناکی دارند، هیچ اتفاقی برای ایمن‌سازی آنها صورت نگرفته است؟
عباسی این‌طور پاسخ می‌دهد: «بخشی از این ساختمان‌ها تا 70 درصد و بخشی دیگر بین 20 تا 50 درصد ایمن شده‌اند والبته بعضی ساختمان‌ها نیز هیچ اقدامی انجام نداده‌اند. بنابراین اگر قرار به ارزیابی دوباره باشد ممکن است تعدادی از این لیست خارج شده باشند، اما چون از قبل بسیار پر خطر شناخته و کدگذاری شده‌اند تا پایان عملیات ایمن‌سازی به‌صورت کامل در این لیست می‌مانند.»


چرا لیست ساختمان‌های پر خطر علنی نمی‌شود‍!
این 129 ساختمان کدامند؟ این شاید اصلی‌ترین مطالبه این روزهای مردمی باشد که می‌خواهند و باید بدانند به کدام مرکز خرید یا مرکز بهداشتی بروند یا نه؟ اما آیا این لیست موجود است؟ جواب منفی است. مهدی عباسی البته از مهلت یک ماهه‌ای می‌گوید که در یک برنامه تلویزیونی به شهرداری داده تا لیست را اعلام عمومی کند. ازاین تاریخ فعلاً چند روز بیشتر نگذشته است. جدا از این مهلت رسانه‌ای باید پرسید شهرداری چرا اسامی این ساختمان‌ها را اعلام نمی‌کند؟ این مطالبه در شورای قبل هم چندین مرتبه از زبان شورایی‌ها مطرح شد. آیا این ساختمان‌ها به نهاد یا سازمان خاصی وابسته‌اند؟ اگرچه لیست این ساختمان‌ها حالا تغییر کرده است، اما برخی اسامی همچون راسته بازار تهران، مرکز تجاری بوستان، برج رضا و بازار گل محلاتی نشان می‌دهد که همه این ساختمان‌ها متعلق به یک نهاد خاص نیستند.
پس علت اینکه اسامی اعلام نمی‌شود، چیست؟ مشکلات معیشتی و اقتصادی که به دنبال تعطیلی این مراکز رخ خواهد داد اصلی‌ترین دلیلی است که به‌عنوان کند بودن روند برخورد با نا ایمن‌ها اعلام می‌شود. مهدی عباسی می‌گوید: «این یک تحلیل اشتباه است، نباید به خاطر اقلیت، منافع اکثریت را نادیده گرفت. مردم باید بدانند که کدام ساختمان ایمن است و کدام نیست.» ناصرامانی دیگرعضو شورا هم با طرح این پرسش که چرا نباید لیست این ساختمان‌ها منتشر شود؟ به «ایران» می‌گوید: «به‌عنوان یک عضو شورا اعلام کرده‌ام که باید این لیست عمومی اعلام شود تا مردم بدانند به کجا بروند یا نروند، اما اعلام نمی‌کنند!»
وی با اشاره به بازدید خود از بخشی ازمناطق کم برخوردار تهران، یکی از مسائل مشترک در این محلات را بافت وسیع فرسوده اعلام کرده و می‌گوید: «این بافت بسیارخطرناک است. با توجه به کوچه‌های بسیار باریک وعدم دسترسی ممکن است با کوچک‌ترین آتش‌سوزی یک فاجعه انسانی رخ می دهد. چه برسد به اینکه ساختمانی تخریب شده یا زلزله بیاید.»
تشکیل کارگروهی برای حمایت‌های حقوقی از شهرداری
جعفربندی شربیانی، عضو دیگر شورا هم با بیان اینکه از ابتدای شروع به‌کار شورای ششم دو مأموریت مهم را در حوزه ایمنی ساختمان‌ها دنبال کردیم به«ایران» می‌گوید: «رصد و سروسامان دادن ساختمان‌ها و اعمال قوانین مربوطه برای الزام به ایمن‌سازی و همچنین رعایت قوانین شهرسازی به شکل قاطعانه تا از ساخت ساختمان‌های پرخطر و نا ایمن جلوگیری شود، دو مأموریت ما از ابتدا بوده است. البته شهرداری چه دراین دوره و چه در دوره‌های گذشته تکلیف خود را انجام داده است. وقتی به اتفاقات گذشته هم نگاهی می‌اندازیم متوجه می‌شویم که تذکرات لازم داده شده اما این یک فرایند است که هماهنگی سازمان‌های ذیربط مثل قوه قضائیه و حمایت‌های حقوقی و برخوردهای قاطع را می‌طلبد. در جلسه اخیری که اعضای شورا با رئیس قوه قضائیه داشتند، به این موضوع اشاره کردیم. قرار بر این شد تا به مدد کارگروهی متشکل از برخی معاونان قوه قضائیه و اعضای شورا و کمیسیون‌های مربوطه و شهرداری برای رسیدن به نقطه بهینه برای یافتن یک راهکار مناسب برسیم. چراکه شهرداری نیازمند یکسری حمایت‌های حقوقی و قضایی برای اعمال قوانین جاری مثل حوزه ایمن‌سازی است. البته موضوع اجتماعی بسیار مهم است و باید معیشت مردم را هم در نظر گرفت. بنابراین لازم است حوزه ساماندهی مشاغل قبل از وقوع حادثه تصمیم‌گیری درستی انجام دهد و با تدبیر موضوع مدیریت شود.»
مسأله این است که زمان برای پرداختن به ساختمان‌های بسیار پر خطر حیاتی است. باید لیست نا ایمن‌ها زودتر به روز‌رسانی و روند نظارت تشدید شود. کارشناسان حوزه ساختمان البته معتقدند که از دهه 90 به بعد، وضعیت ساختمان‌های پایتخت از نظر کیفی نسبت به گذشته بهتر شده است و نباید نگاه تک بعدی و سیاه به ساخت و ساز در کلانشهر تهران داشت. با این‌همه همچنان کیفیت ساختمان‌ها در تهران یکی از کلیشه‌ای‌ترین دغدغه‌هایی است که ساکنان این ابرشهر را آزار می‌دهد.