روزنامه وطن امروز
1401/03/09
نقشه راه بایدن برای عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی
ثمانه اکوان: خبرگزاری «سی‌ان‌ان» اخیرا خبر داده است دستیاران بایدن در حال تلاش برای ترتیب دادن ملاقات او با محمد بن‌سلمان در ماه آینده هستند. این دیدار در شرایطی قرار است انجام شود که دموکرات‌ها اصولا علاقه‌ای از خود برای دیدار با ولیعهد سعودی نشان نداده و او را به عنوان رهبر دوفاکتوی عربستان به رسمیت نمی‌شناختند. با این حال جنگ اوکراین و ضرورت همراهی و همکاری عربستان با آمریکا در ثابت نگه داشتن قیمت نفت، ایجاب می‌کند ایالات‌‌متحده بار دیگر خود را به عربستان نزدیک و تلاش کند پادشاه آینده این کشور را به خود نزدیک سازد. اتفاق جالبی که بعد از سفر بایدن به شرق آسیا رخ داد، بازگشت او به ایالات‌‌متحده بدون سفر به سرزمین‌های اشغالی یا عربستان بود؛ سفرهایی که پیش‌بینی می‌شد بعد از نخستین دیدار بایدن از حوزه شرق آسیا انجام شود. اختلافات موجود بین دموکرات‌ها و رژیم سعودی - بویژه شخص بن‌سلمان- باعث شده است این گمانه به وجود آید که قرار نیست به این زودی‌ها روابط ۲ کشور به سمت خوب شدن حرکت کند. با این حال فضای متشنج سیاسی در سرزمین‌های اشغالی و ناتوانی کابینه بنت در اداره امور، آمریکا را به هراس انداخته که درصورتی‌که صهیونیست‌ها نتوانند مواضع سیاسی خود را پایدار سازند، تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی نیز به‌سرعت خنثی شود؛ از همین رو در عین حال که بایدن سفری به عربستان یا سرزمین‌های اشغالی نداشت اما تلاش کرد با فرستادن نماینده ویژه خود به منطقه، راهکاری برای ادامه یافتن قرارداد آبراهام و تجدید حیات این پیمان با عضویت عربستان در آن پیدا کند. دولت بایدن اما برای باز کردن راه دیدار و گفتوگو بین سران ۲ کشور، تصمیم گرفته است به جای اینکه شخصا وارد فاز گفتوگو با بن‌سلمان شود، در ابتدای امر با فرستادن فرستاده ویژه، شرایط برای همکاری‌های بعدی را فراهم سازد و اگر بن‌سلمان حاضر به همکاری با آمریکا در مساله پایین نگه داشتن قیمت نفت شد، در آن هنگام با او دیدار داشته باشد. ۲ مشاور ارشد بایدن به همین منظور راهی عربستان شده‌اند تا درباره احتمال توافق بین عربستان سعودی، مصر و رژیم صهیونیستی برای افزایش تولید نفت و همچنین افزایش روابط سیاسی‌شان به گفتوگو بنشینند. به نظر می‌رسد بایدن تنها به شرطی در سفر خود در اواخر ماه ژوئن سال جاری میلادی به منطقه غرب آسیا با بن‌سلمان دیدار خواهد کرد که این توافق بخوبی پیش رود. بایدن در دوران تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۲۰، وعده داده بود پادشاهی سعودی را به یک کشور مطرود و منزوی تبدیل خواهد کرد. او آن هنگام مشغول نظریه‌پردازی درباره این موضوع بود که ترامپ به دلیل مسائل شخصی و جناحی، اقدامی در برابر کشتن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی به دست عوامل بن‌سلمان انجام نداده است. با این حال گذشت زمان نشان داد احتمالا تبعات جنگ اوکراین و افزایش قیمت حامل‌های انرژی می‌تواند مشکلات و چالش‌های ۲ کشور بر سر قتل خاشقجی را حل کند و این پرونده را به پرونده‌ای قدیمی تبدیل کند که دیگر لازم نیست اقدامی برایش انجام شود! دموکرات‌ها که وعده داده بودند به دلیل دست داشتن ولیعهد سعودی در قتل جمال خاشقجی، هیچ‌گاه پادشاهی او بر عربستان را به رسمیت نشناسند، حالا به دلیل گرانی افسارگسیخته بنزین و نفت در آمریکا به دنبال بهانه‌ای برای بهبود روابط بین ۲ کشور و حتی دیدار بایدن با بن‌سلمان هستند؛ دیداری که می‌تواند نشان‌دهنده حمایت دموکرات‌ها از پادشاهی بن‌سلمان نیز باشد. در هر صورت سه‌شنبه هفته گذشته، «برت مک‌گورک» و «آموس هاچستین»، ۲ هماهنگ‌کننده و مشاور بایدن در امور منطقه غرب آسیا، راهی عربستان سعودی شدند تا گفت‌وگوها برای افزایش میزان تولیدات نفت عربستان و همچنین نزدیک ساختن بیشتر عربستان و مصر به رژیم صهیونیستی را به سرانجام برسانند. به نظر می‌رسد قرار است اتفاقات جدیدی در عرصه روابط عربستان، مصر، رژیم صهیونیستی و آمریکا رخ دهد. یکی از مسائلی که قرار است راجع به آن مذاکرات فشرده‌ای انجام شود، انتقال مالکیت و حاکمیت جزایر تیران و صنافیر از مصر به عربستان با رضایت رژیم صهیونیستی است؛ البته به شرطی که عربستان نیز بپذیرد بعد از انتقال مالکیت این ۲ جزیره، گفت‌وگوها برای عادی‌سازی روابط با صهیونیست‌ها را به انجام برساند. اگر عربستان قبول کند وارد فاز ابتدایی مذاکره با رژیم صهیونیستی شود، بایدن توانسته در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره که دموکرات‌ها در آن شرایط خوبی هم ندارند، پیروزی خوبی در عرصه روابط خارجی برای خود به دست آورد. اگر عربستان شرایط مذکور را بپذیرد و در عین حال بپذیرد میزان تولید نفت خود را برای کاهش قیمت انرژی در کشورهای غربی افزایش دهد، در نهایت بایدن می‌تواند تا برگزاری انتخابات کنگره، قیمت‌های سر به فلک کشیده بنزین در آمریکا را نیز اصلاح کند و این می‌تواند پیروزی بزرگی برای دموکرات‌ها باشد. * چه کسی برای مذاکره به عربستان رفته است؟ رسانه‌های آمریکایی از «برت مک‌گورک» با عنوان لورنس عربستان یاد می‌کنند، کارشناس مسائل منطقه که هم خود آتش‌افروز است و هم بخوبی بلد است آتش‌هایی را که افروخته است خاموش کند! نقشه راه برت مک‌گورک، آرایش سیاسی شرایط و فضای منطقه غرب آسیا به نحوی است که عربستان راهی جز عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی نداشته باشد. او به همراه ویلیام برنز، رئیس سرویس اطلاعات آمریکا از موافقان سرسخت ادامه راه ترامپ در عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی هستند و اعتقاد دارند با این اقدام می‌توانند ایران را در منطقه به حاشیه رانده و در عین حال در موضوع هسته‌ای نیز تهران را با این اقدامات به‌شدت تحت فشار بگذارند. مساله‌ای که هنوز در محاسبات این افراد بخوبی دیده نشده، وضعیت بسیار شکننده کابینه رژیم صهیونیستی و احتمال فروپاشی وضعیت فعلی در سرزمین‌های اشغالی است. آنها در شرایطی به دنبال عادی‌سازی روابط کشورهای منطقه با رژیم صهیونیستی هستند که نمی‌دانند در صورتی که کابینه بنت دچار فروپاشی شود و احتمال روی کار آمدن فردی مانند نتانیاهو افزایش یابد، چطور باید شرایط منطقه را به نفع رویه موجود تغییر دهند. درگیری‌های شخصی نتانیاهو با سران دموکرات، مانع ادامه همکاری‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی میشود و شرایط برای ادامه تغییر ژئوپلیتیک منطقه را با خطر مواجه می‌سازد. یکی دیگر از اشتباهات محاسباتی این گروه، در نظر نگرفتن نقش بسیار حساس برجام در شرایط فعلی منطقه است. دموکرات‌ها با ترتیب اثر دادن به خواسته‌های رژیم صهیونیستی در مسائل منطقه‌ای، سیاست خود در منطقه را به صورت کامل در دستان این رژیم قرار داده‌اند. این در حالی است که رسانه‌های صهیونیستی در چند وقت اخیر به‌شدت از سیاست‌های اشتباه این رژیم در مقابل ایران انتقاد کرده و گفته‌اند سازمان‌های اطلاعاتی و نظامی رژیم با اقدامات دولت صهیونیستی در از بین بردن کامل برجام و درخواست‌های بی‌رویه‌‌اش برای ادامه فشار حداکثری علیه ایران مخالفند. در واقع اعضای کابینه بنت نمی‌دانند در صورتی که دیگر برجامی وجود نداشته باشد، چه اقدام دیگری باید برای حفظ امنیت این رژیم انجام دهند. آنها می‌دانند برای کنترل ایران به برجام نیاز دارند اما از سوی دیگر می‌خواهند ایران از مزایای برجام هیچ بهره‌ای نبرد و این سیاست دوگانه با افزایش فشارها به دولت بایدن و نمایندگان کنگره باعث شده است نتیجه مذاکرات به یک «هیچ» بزرگ ختم شود و شرایط را به سمتی پیش ببرد که گفت‌وگوهای هسته‌ای به بن‌بست و شکست قطعی برسد. در آن صورت امنیت رژیم صهیونیستی از نظر رسانه‌های غربی بشدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد ولی تندروی‌ها مانع نگاه واقع‌بینانه به این مساله میشود. لورنس عربستان، قرار است چینشی تازه برای نیروهای حامی آمریکا در منطقه ایجاد کند اما فشارهای لابی صهیونیستی و مساله انتخابات کنگره، مانع رسیدن او به اهدافش میشود و به احتمال زیاد این نیروی کارکشته کاخ سفید باید بدون هیچ دستاوردی به واشنگتن بازگردد.