دلیل اصلی ریزش متروپول/ اسناد و مدارک چه می گوید؟
ملیحه محمودخواه-شهروند آنلاین؛ متروپل فرو ریخت. آمار کشته‌ها به مرز 29 نفر رسید. 38 نفر هم هنوز مفقود هستند و خبری از آنها نیست. این آمار به جز کارگرانی است که می‌گویند در پارکینگ ساختمان مشغول به کار بوده‌اند. از زمان فروریختن ساختمان بحث‌های زیادی پیرامون علت فروریزش این ساختمان به میان آمده است و فیلم‌ها و عکس‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد پیش از این بارها و بارها به بحث ناایمن‌بودن ساختمان و استفاده از سازه‌های غیراستاندارد اشاره شده بود. اما نه‌تنها توجهی به آن نشد بلکه بسیاری از این هشدارها در پشت‌پرده فساد گسترده این برج‌سازی‌ها پنهان ماند.
به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان حوزه ساختمان بر این باورند که این ماجرا یک حادثه نبوده است، زیرا براساس تعریف، حادثه به اتفاقی اطلاق می‌شود که از حیطه کنترل خارج است، در حالی که در متروپل تخلف یا همکاری با فرد متخلف صورت گرفته است.
آنها بر این باورند که اگر در این ساختمان برخی اتفاقات کنار هم قرار می‌گرفت و کنترل بر ساختمان بیشتر انجام می‌شد، شاهد چنین اتفاق تلخی نبودیم.
وقتی یک ساختمان ساخته می‌شود
مهندسی ساختمان قانون مشخص دارد. نظام مهندسی، کنترل ساختمان و مقرارت ملی ساختمان را بر عهده دارد و آیین‌نامه اجرایی برای ساختمان در نظر می‌گیرند که مدت‌ها پیش به تصویب رسیده است.
در حال حاضر مقرارت ملی ساختمان داریم که با جزئیات تمام موارد را ذکر کرده است و در واقع باید گفت فصل‌الخطاب را قانون در این حوزه مشخص کرده است. برای ساخت یک ساختمان در حالت عادی سرمایه‌گذار وجود دارد که مالک اصلی ساختمان به حساب می‌آید.
طراح ساختمان و مجری برای ساخت یک ملک دخیل هستند که در واقع سازنده ساختمان محسوب‌می‌شوند و درنهایت یک ناظر در این حوزه فعالیت می‌کند که این ناظر وظیفه دارد نحوه درست اجرای نقشه را بررسی‌کند.
طبق قانون باید هم محاسب، هم مجری و هم ناظر مهندس دارای صلاحیت پروانه اشتغال به کار مهندسی باشند. طبق قانون هیچ کس جز مهندسی که صلاحیت دارد، نباید بر اجرای نقشه‌های ساختمان نظارت داشته باشد و از سوی دیگر هیچ ساختمانی نباید بدون حضور این سه رکن اقدام به ساخت کنند.
متروپل و باگ‌هایی که وجود داشتصابر پیر برناش، پژوهشگر دکترای سازه در گفت‌وگو با «شهروندآنلاین» درباره مشکلاتی که این ساختمان داشت، می‌گوید: «در متروپل مالک تخلف‌های گسترده‌ای در حیطه ساخت داشت.»
او توضیح می‌دهد: «اسناد و مدارک نشان می‌دهد که متروپل بدون اطلاع نظام مهندسی و مهندس ناظر شروع به کار کرده و بندهای مختلف مقررات ملی ساختمان و قانون نظام مهندسی در این ساختمان نقض شده است.»
او در ادامه به همراهی شهرداری آبادان با تخلفات گسترده این مالک اشاره می‌کند و می‌گوید: «شهرداری آبادان در مغایرت با قانون تعارض منافع خودش در این تخلف شریک است. در این پروژه و طبق قانون تعارض منافع شهرداری نباید هم در جایگاه صدور پروانه باشد، هم جایگاه مالک و شریک پروژه.»
تخلفات شهرداری در متروپلبه اعتقاد پیر برناش شهرداری با مغایرت با مقررات ملی ساختمان تخلف زیادی داشته و به گزارش‌های مکرر مهندس ناظر خوزستان هم بی‌توجهی کرده، همچنین اجازه افزایش بنا و تعداد طبقات را به مالک داده و عملیات اجرایی ساختمان را متوقف نکرده است. این در حالی است که ساختمان اشتباهات محاسباتی زیادی داشته است.
عضو نظام مهندسی استان تهران توضیح می‌دهد که بر اساس مدارک مستدل نظام مهندسی نامه‌های زیادی را به استانداری و فرمانداری آبادان ارسال کرده و بارها به این موضوع اشاره شده که این پروژه بدون اجازه نظام مهندسی کار کرده و تذکرات فنی و اجرایی را به استانداری و فرمانداری اعلام کرده است. اما با این وجود، به هیچ کدام از این هشدارهای نظام مهندسی توجهی نشده است.
او به ماده 35 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان اشاره کرده و می‌گوید: «براساس این ماده اداره کل راه‌وشهرسازی استان‌ها وظیفه نظارت عالیه بر اجرای دقیق مقررات ملی ساختمان را بر عهده دارد. این یکی از وظایف نهاد حاکمیتی است که در این پروژه رعایت نشده است.»
کارگران غیرمجاز
پیر برناش به موضوع صدور جواز ساخت پروژه اشاره کرده و ادامه می‌دهد: «طبق قانون مالک باید مهندس مجری را که صلاحیت لازم را دارد، قبل از صدور جواز ساخت به شهرداری معرفی کند. اما این پروژه بدون حضور سازنده ذی‌صلاح آغاز به کار کرده که مغایر با قانون 30 و 32 نظام مهندسی کنترل ساختمان است.»
او با تاکید بر اینکه فصل 4 قانون کار سرفصل حفاظت فنی بهداشت و بازرسی کار توسط اداره کل راه‌وشهرسازی استان رعایت نشده است، خاطرنشان می‌کند: «تمامی پیمانکاران، تکنسین‌ها و کارگران به‌صورت غیرمجاز در این پروژه فعالیت می‌کردند چراکه قانون کار دستور داده همه پیمانکاران و نیروهای انسانی باید گواهینامه حرفه‌ای مربوطه را داشته باشند که این موضوع در این پروژه رعایت نشده است.»
عضو نظام صنفی مهندسی استان تهران به این نکته اشاره می‌کند که قبل از صدور جواز کار توسط شهرسازی، مهندس طراح نقشه‌های نهایی پروژه را مهر و امضا می‌کرد و پروژه براساس نقشه اجرایی تایید و اجرایی می‌شد. اما در متروپل نقشه‌های در حال پیاده‌سازی با نقشه‌های مورد تایید تفاوت اساسی داشته است. به عنوان مثال تعداد زیادی ستون از نقشه اولیه حذف و دهانه پیل‌ها عریض شده و سایر موارد که نشان می‌دهد در بسیاری از موارد نقشه‌ها تغییر کرده است.
این در حالی است که شهرداری باید سایر مراجع صدور پروانه ساخت با اعلام کتبی اداره راه‌وشهرسازی یا سازمان نظام مهندسی ساختمان یا مهندس ناظر درخصوص تخلف ساختمانی در اسرع وقت دستور اصلاح عملیات را صادر و تا زمان رفع تخلف از ادامه کار جلوگیری می‌کرد که این اتفاق رخ نداده است.
پیر برناش ادامه می‌دهد: «ناظر پروژه با وجود همه تلاش‌ها و پیگیری‌هایش وظیفه داشت که با پیگیری‌های بیشتر و تکرار بالاتر، تخلفات گسترده پروژه را به نهادهای مختلف اعلام کند که این اتفاق نه‌تنها رخ نداد، بلکه راه تخلفات بعدی نیز در این پروژه باز شد.»
او به نقش معاونت مسکن و ساختمان نیز اشاره کرد و گفت: «این معاونت باید با نظارت کافی به عملکرد راه‌وشهرسازی خوزستان موضوع عدول از وظایف محوله را در اسرع وقت پیگیری می‌کرد.»
نظام مهندسی وظیفه‌اش را انجام داده بوداو بر این باور است که سازمان نظام مهندسی یک قدم بالاتر از وظایف خود عمل کرد، به همه نمایندگان نامه زد و موضوع تخلف را هشدار دارد، اما نمایندگان با چشم‌پوشی بر اطلاعات، مکاتبات و تذکرات نظام مهندسی یکی از مهم‌ترین وظایفش را که جایگاه وکیل شهروندان در رعایت حقوق عامه است، به درستی انجام نداده است. جالب این است که یکی از این نمایندگان مجلس چشمش را بر همه تخلفات بست و در صحن علنی مجلس به نظام مهندسی ایراد گرفت.
او پیشنهاد داد که برای جلوگیری از وقوع چنین حادثه‌هایی در کشور بهتر است کمیته‌ای دائمی با هدف شناسایی، توقف، عملیات اجرایی و اصلاح و مقاوم‌سازی پروژه‌های پرخطر در حال ساخت، همچنین ایمن‌سازی ساختمان‌های پرخطر در حال بهره‌برداری تشکیل شود.
او بر این باور است که حادثه تلخ متروپل آبادان زنگ‌خطر را برای شهرهای مختلف با ساخت‌و‌سازهای متنوع و گاه بدون مجوزهای قانونی رقم زده. این روزهای پس از حادثه باید از بیان مباحث احساسی و غیرتخصصی دور شویم و اجازه دهیم کارشناسان متخصص صنعت ساختمان با بررسی همه‌جانبه ابعاد حادثه دلایل بروز چنین فاجعه‌ای را معین و معرفی کنند.
//انتهای پیام
