روزنامه وطن امروز
1401/03/18
بازار محتاج نفت ایران
گروه اقتصادی: آخرین گزارش اوپک نشان می‌دهد تولید نفت ایران در ماه آوریل با اندکی افزایش نسبت به ماه قبل از آن به 2 میلیون و 564 هزار بشکه در روز و قیمت نفت سنگین ایران به 106.28 دلار در هر بشکه رسیده؛ این در حالی است که در این مدت ایران همچنان با سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی روبه‌رو بوده است. به گزارش «وطن‌امروز»، افزایش بی‌سابقه تقاضای نفت در بازارهای جهانی و عدم عرضه متناسب از طرف کشور‌های نفتی باعث شد تولید نفت جهان که سال ۲۰۲۰ میلادی درست در بحبوحه شیوع کرونا به حدود ۹۱ میلیون بشکه در روز رسیده بود، با افزایش تقاضا به 96.6 میلیون بشکه در روز برسد و رشدی حدود 6.2 درصدی را تجربه کند. تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی 1.98 میلیون بشکه در روز بود. این میزان اکنون به بیش از 2.5 میلیون بشکه افزایش یافته است. پیش از این نیز رئیس‌جمهور اعلام کرده بود تولید و صادرات نفت ایران افزایش داشته و در زمینه صادرات این رشد به ۴۰ درصد می‌رسد. این میزان تولید بعد از بازگشت کامل تحریم‌ها به اقتصاد ایران و خروج یکجانبه آمریکا از برجام، در ۳ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. طبق گزارش برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، میزان مصرف نفت در پالایشگاه‌های داخلی در سال 1400 روزانه 1.715 میلیون بشکه بوده که این رقم در ۲ ماه گذشته تغییری نکرده است. در نتیجه، حاصل تفریق میزان مصرف داخلی نفت از میزان تولید برابر است با رقم صادرات نفت ایران در سال 1401. بدین ترتیب صادرات نفت ایران در سال 1401 حدود 850 هزار بشکه در روز بوده است. البته آمار اوپک، یک آمار برآوردی از میزان تولید نفت ایران است که همواره اعدادی کوچک‌تر یا مساوی تولید واقعی نفت ایران را عنوان می‌کند. به بیان دیگر رقم صادرات نفت ایران بیش از 850 هزار بشکه در روز است. به گفته جواد اوجی، وزیر نفت، میزان صادرات میعانات گازی ایران در طول دولت سیزدهم حدود 200 هزار بشکه در روز بوده است. بدین ترتیب مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران به بیش از یک میلیون بشکه در روز می‌رسد. شایان ذکر است یکی از اهداف دولت سیزدهم از ابتدای روی کار آمدن، خنثی‌سازی تحریم‌ها و تقویت دیپلماسی اقتصادی بوده است. موضوع وابستگی درآمدهای دولت به فروش نفت، مساله‌ای نیست که در کوتاه‌مدت قابل تغییر باشد، بنابراین ضروری بود دولت جهت مقابله با تحریم‌های ایالات‌متحده به سوی صادرات نفت از راه‌های مختلف و غیررسمی برود. بر اساس تخمین شرکت‌های ناظر بر صادرات و واردات نفت، صادرات نفت خام ایران در ماه‌های اخیر با وجود تحریم‌های آمریکا، برای نخستین بار در ۳ سال گذشته به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسیده است. شرکت‌های ناظر اعلام کرده‌اند بیشتر صادرات نفت ایران به مقصد چین انجام میشود. پیش از این دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا درباره واردات نفت از ایران با چین صحبت کرده بود اما شرکت‌های چینی را برای این واردات تحریم نکرده است. پکن از آمریکا خواسته بود تمام تحریم‌های ایران را لغو کند و اعلام کرده بود با این تحریم‌ها مخالف است. * درآمد حاصل از افزایش فروش نفت در کجا صرف شده است؟ افزایش چشمگیر صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم در حالی رقم خورده که درآمدهای نفتی آن نیز به طور کامل وصول میشود و بر خلاف دولت قبل هیچ پولی از محل صادرات نفت ایران بلوکه نشده است. وزیر نفت در برنامه صف اول درباره شیوه وصول درآمدهای نفتی ایران گفت: تمام درآمدهای نفتی در تاریخ مشخص آن وصول شده است. 80 درصد از درآمدهای نفتی را به صورت نقدی دریافت کرده‌ایم و مابقی نیز با دارو و کالاهای اساسی تهاتر شده است. ما بازارهای جدید و مشتریان جدیدی را برای فروش نفت ایران شناسایی کرده‌ایم. حال پرسش این است: اگر صادرات نفت ایران و وصول درآمدهای نفتی در دولت سیزدهم بیش از ۲ برابر شده است، پس چرا این موضوع در افزایش رفاه عمومی و توسعه زیرساخت‌ها دیده نمی‌شود؟ سال 1400 دولت دوازدهم سقف مصارف بودجه را به میزان 124 درصد افزایش داد که در مقایسه با سال‌های گذشته و سال 1401 یک افزایش بی‌سابقه است. این میزان افزایش، صرف پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان دولت شده است به طوری که حدود 75درصد از کل مصارف بودجه به پرداخت حقوق کارمندان دولت اختصاص یافته است. هر چند در دولت سیزدهم مصارف بودجه تنها 9درصد افزایش یافته است اما این مشکل در یک سال قابل حل نیست و دولت همچنان درگیر پرداخت حقوق و دستمزدی است که در سال 1400 بدون پشتوانه مالی به میزان غیرمتعارفی افزایش یافت و خود یکی از عوامل اصلی ایجاد تورم بود. در نتیجه حجم کسری بودجه دولت و مصارف حقوق و دستمزد کارکنان دولت به قدری بالاست که تمام درآمدهای نفتی را می‌بلعد و دیگر سهمی برای ایجاد زیرساخت‌ها و افزایش رفاه عمومی باقی نمی‌ماند. *** آمریکا در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، محتاج نفت ایران است گروه ویتول اعلام کرد با توجه به نزدیک شدن به انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا و لزوم کاهش قیمت بنزین در این کشور، ممکن است آمریکا چشم خود را به روی نفتی که برخلاف تحریم‌ها از ایران صادر میشود ببندد. به گزارش بلومبرگ، «مایک مولر» مدیر امور آسیایی گروه ویتول اعلام کرد آمریکا احتمالا فشار بر تهران را کم می‌کند تا بشکه‌های بیشتری از نفت این کشور به بازار جهانی راه یابد. وی گفت: «با توجه به نزدیک شدن به انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا و لزوم کاهش قیمت بنزین در این کشور، ممکن است آمریکا چشم خود را به روی نفتی که بر خلاف تحریم‌ها از ایران صادر میشود، ببندد». این گزارش زمانی منتشر شد که منابع ناشناس از برداشته شدن تحریم‌های ونزوئلا و مجوز آمریکا به ۲ شرکت اروپایی برای انتقال نفت خام این کشور به اروپا خبر دادند. مولر این اظهارات را در شرایطی بیان کرده که به نظر می‌رسد مذاکرات بین آمریکا و ایران درباره قرارداد جدید هسته‌ای به بن‌بست رسیده است. در این بین، قیمت نفت به رغم توافق اوپک‌پلاس برای افزایش بیشتر تولید همچنان بالاست. نفت خام برنت بیش از 120 دلار و نفت آمریکا بالاتر از 119 دلار در هر بشکه معامله میشود. ایران به رغم این بن‌بست دیپلماتیک، آماده بازگشت به بازارهای جهانی نفت میشود. این کشور تولید و صادرات خود را به اصلی‌ترین بازار آن یعنی چین تقویت کرده است. اگر قرارداد جدید با آمریکا بسته شود، جریان صادرات نفت ایران بین 500 هزار تا یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. با توجه به نزدیک شدن انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در آمریکا، دولت فعلی تمایل زیادی به عقد قرارداد با تهران دارد تا قیمت خرده‌فروشی سوخت و قیمت نفت خام کاهش یابد.
