روزنامه خراسان
1401/03/19
ایران و آژانس، خیلی دور یا خیلی نزدیک؟
روز گذشته در پاسخ به عدم حسن نیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در برابر اقدامات داوطلبانه ایران در همکاری با این نهاد، سازمان انرژی اتمی کشورمان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد «تصمیم گرفته شد از امروز فعالیت دوربین‌های فراپادمانی دستگاه‌اندازه گیری بر خط سطح غنا (OLEM) و فلومتر آژانس قطع شود»، اما سوالی که در این میان مطرح میشود این است که دوربین فراپادمانی چیست و دوربین‌های اشاره شده ایران چه دوربین‌هایی هستند؟ در واقع جمهوری اسلامی ایران از 26 دی 94 و همزمان با اجرای برجام، با هدف اثبات حسن نیت خود، علاوه بر اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، برخی نظارت‌های فراپادمانی دیگر موسوم به نظارت‌های برجامی را نیز بر برنامه صلح آمیز هسته‌ای خود پذیرفت و نتیجه این شد که از مجموع دوربین‌های نظارتی آژانس موسوم به دوربین‌های آبی، حدود 20 درصد را دوربین‌های فرابرجامی یا همان فراپادمانی تشکیل می‌دادند. آذر 99، قانون راهبردی لغو تحریم‌ها در مجلس شورای اسلامی به تصویب نمایندگان رسید. ماده ۶ این قانون می‌گوید: «دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت اجرا نشدن کامل تعهدات کشورهای متعاهد از جمله کشورهای ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و رفع نشدن کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فراورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، دو ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون در مجلس شورای اسلامی، نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند (پروتکل) الحاقی را متوقف کند». پس از گذشت زمان بندی مدنظر مجلس و نبود اقدام جدی از سوی 1+4 برای رفع تحریم ها، این قانون و از جمله ماده مذکور نیز فعال شد و کشورمان باید همه دوربین‌های فراپادمانی یعنی دوربین‌هایی را که بعد از برجام برای نظارت بیشتر نصب شده بودند، خاموش می‌کرد. تعداد این‌ها 22 عدد بود اما با توافق صورت گرفته میان تهران و وین، قرار شد این دوربین‌ها تا رسیدن به توافق در مذاکرات هسته‌ای روشن بمانند و کار تصویربرداری را انجام دهند اما تصاویر و اطلاعات ضبط شده آن‌ها در اختیار آژانس قرار نگیرد و زمانی اطلاعات به آژانس منتقل شود که توافق نهایی برای رفع تحریم‌ها و احیای برجام صورت گرفته باشد. از آن زمان بیش از یک سال می‌گذرد و مذاکرات هسته‌ای نیز به جایی نرسیده و علاوه بر آن در اقدامی خصمانه و برخلاف حسن نیت نشان داده شده از سوی تهران، قرار است شورای حکام آژانس امروز قطعنامه‌ای را در وین به تصویب برساند که ایران بابت «عدم همکاری اساسی» با آژانس مورد مواخذه قرار گیرد و می‌خواهد فورا و به صورت کامل همکاری داشته باشد. جمهوری اسلامی ایران نیز در پاسخ به این رفتار خلاف روند همکاری‌های صورت گرفته از جمله سه دور گفت وگو میان هیئت‌های کارشناسی و ارائه پاسخ‌های متعدد ایران به سوالات آژانس اعلام کرد، دو عدد از این دوربین‌های فراپادمانی را خاموش می‌کند. طبق اعلام سازمان انرژی اتمی، یکی از این دو دوربین که در نقاط مهم و حساسی هم نصب بودند، دوربین ناظر بر دستگاه سنجش غنای برخط یا OLEM است. دستگاه OLEM در مسیر فرایند غنی سازی اورانیوم قرار می‌گیرد و درصد غنی سازی را در هر لحظه نشان می‌دهد و نبود این دوربین می‌تواند بازرسان آژانس را از این که همیشه و در هر لحظه از بازرسی از میزان غنای اورانیوم مطلع شوند، محروم سازد. دوربین دیگری که از روز گذشته دیگر اقدام به ثبت اطلاعات نمی‌کند، دوربین ناظر بر دستگاه فلومتر است. دستگاه فلومتر در ابتدای روند تولید آب سنگین در محل برج‌های تقطیر مجتمع تولید آب سنگین اراک قرار می‌گیرد و میزان آب معمولی ورودی به چرخه تولید آب سنگین را نشان می‌دهد. ایران همان طور که بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز گفت، موضوعات دیگری نیز در برنامه دارد که در صورت اقدامات تنش زای آینده فعال خواهد کرد اما فعلا قرار ایران افزایش تنش نیست و صرفا متناسب با تصویب قطعنامه که آن نیز لحن محکمی ندارد، خاموش کردن دو دوربین صورت گرفته است. در صورت حرکت آژانس در مسیر کار حرفه‌ای و وظایف قانونی خود و تاثیر نگرفتن از طرف‌های ثالث همچون رژیم صهیونیستی که به دلیل قبول نکردنNPT و داشتن سلاح اتمی به هیچ وجه صلاحیت اعلام نظر یا اعمال نفوذ را ندارد، این امیدواری وجود خواهد داشت تا با رسیدن به یک توافق پایدار و موثر با رفع همه تحریم‌های خلاف برجام، اقدامات جبرانی ایران نیز به عقب برگردند. ایران و آژانس اکنون در برهه مهمی از روابط خود قرار گرفته‌اند. برهه‌ای که اگر آژانس قواعد حرفه‌ای فعالیت و همکاری طرفینی را در آن لحاظ نکند، می‌تواند به نقطه‌ای برای دورتر شدن دو طرف تبدیل شود یا این که با خروج آژانس از کلاف سیاست و تاثیر نپذیرفتن از برخی طرف‌ها همچون اسرائیل، به نقطه‌ای برای ترمیم روابط و شروعی دوباره تبدیل شود.
سایر اخبار این روزنامه
سیدعباس صالحی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات شد
سیل سوالات تریبون محله متوجه شهردار منطقه
صندوق امانات بانک یا گاوصندوق خانه؟
واردات خودرو در دست انداز ارزی
تفسیر نوآورانه آیت‌ا... خامنه‌ای از 4 سوره قرآن کریم
ایران و آژانس، خیلی دور یا خیلی نزدیک؟
شهرهای جهانی صنایع‌دستی ایران
پایان رژه کنکور روی اعصاب
انتقاد صریح از وحدت شکنی
خروج مرگبار از ریل
بهانه نبود اعتبار از آزادراه مشهد - چناران گرفته شد
