روزنامه جوان
1401/03/22
آجر شدن قوت لایموت انسان‌ها با اپیدمی کشنده زنبور‌ها
عسل تنها محصول حیات زنبور‌ها نیست، بلکه همه محصولات کشاورزی بقایشان را یک جور‌هایی مدیون زنبور‌ها هستند! اما حالا یک اپیدمی به جان زنبور‌های عسل افتاده و زنبور‌های عسل در سراسر جهان گرفتار یک ویروس کشنده شده‌اند که بال‌های آنها را از بین می‌برد. زنبور‌ها یکی از مهم‌ترین عناصر اکوسیستم‌های خشکی هستند و کاهش آنها، صدمات زیادی را به همه موجودات اکوسیستم وارد خواهد کرد. این ویروس در حالی زندگی زنبور‌های عسل را به طور جدی به خطر انداخته‌است که جمعیت زنبور‌های عسل پیش از این نیز به دلیل تخریب زیستگاه‌های آنها، استفاده از آفت‌کش‌ها و تغییرات آب و هوایی به طور قابل‌توجهی کاهش یافته‌بود. بنا بر گزارش مؤسسه زیست‌محیطی «Friends of the Earth» حدود یک‌دهم جمعیت زنبور‌های وحشی در سراسر اروپا در معرض انقراض هستند. در صورت گسترش این اپیدمی زنبوری، ممکن است به واسطه ایجاد خلل در گرده‌افشانی گیاهان، سال آینده با کاهش تولید میوه‌ها و محصولات کشاورزی و تشدید بحران غذا در دنیا مواجه شویم. این آفت تازه هنوز به ایران نرسیده‌است، اما بیم آن می‌رود زنبور‌های ایرانی هم از گزند آن ایمن نمانند. زنبور‌های عسل در سراسر جهان گرفتار یک ویروس کشنده شده‌اند که بال‌های آنها را از بین می‌برد. به گزارش یورونیوز، این ویروس که «تغییر شکل‌دهنده بال» یا به اختصار «DWV» نام دارد، برای اولین‌بار ۴۰سال پیش شناسایی شده‌بود و به گفته دانشمندان گونه جدیدی از آن (که در سال ۲۰۰۱ در هلند ظاهر شده) بار دیگر رو به افزایش است. این ویروس عمدتاً توسط نوعی کنه که «Varroa Destructor» نام دارد، به زنبور‌های عسل منتقل میشود و به گفته پروفسور رابرت پکستون، جانورشناس دانشگاه مارتین لوتر آلمان «این کنه‌ها نه‌تن‌ها ویروس را به زنبور‌های عسل منتقل می‌کنند، بلکه بافت‌های بدن زنبور‌ها را نیز می‌خورند. در صورت گسترش بیشتر این آفت نگرانی‌ها درباره اکوسیستم‌های طبیعی و گرده افشانی گیاهان جدی‌تر میشود. این آفت هنوز به ایران نرسیده‌است.خطرناک‌تر شدن آفت زنبور‌ها با جهش
ویروس یا آفت‌کشنده زنبور‌ها هم مانند کرونا پدیده تازه‌ای نیست، اما جهش‌های ژنتیکی نسل‌های جدید آن را خطرناک‌تر کرده‌است.
پژوهشگران با تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به این ویروس طی ۲۰سال گذشته، پی به جهش آن برده‌اند و می‌گویند که گونه جهش‌یافته به سرعت در حال گسترش است و در حال حاضر کلنی‌های زنبور عسل را «در سراسر جهان» تهدید می‌کند.
تنها خشکی بزرگی که تا کنون این ویروس در آن شناسایی نشده، استرالیا است و به نظر پژوهشگران دلیل آن نیز احتمالاً عدم گسترش کنه «واروآ» در آن کشور است.
با وجود این، پروفسور رابرت پکستون ویروس «تغییر شکل‌دهنده بال» را بزرگ‌ترین خطر می‌داند در میان تمام خطراتی که این گرده‌افشان‌های مهم را تهدید می‌کند و با اتکا به یافته‌هایش که پس از ارزیابی حدود ۳ هزار مجموعه داده درباره زنبور‌های عسل حاصل‌شده می‌گوید که گونه جدید این ویروس، زنبور‌ها را سریع‌تر می‌کشد و راحت‌تر منتقل میشود.
تبعات آفت زنبور‌ها بر قوت لایموت ما
اسماعیل کهرم، کارشناس محیط‌زیست درباره این ویروس یا آفت تازه در گفتگو با «جوان» در پاسخ به این سؤال که آیا ممکن است این ویروس رسوخ‌کرده در بین زنبور‌های عسل در سیستم گرده‌افشانی گیاهان و تولید میوه و محصولات کشاورزی اختلال ایجاد کند، تأکید می‌کند: «کاملاً؛ یک گستردگی عظیمی دارد که نه‌تن‌ها در قتل‌عام زنبور‌های عسل دخالت دارد، بلکه همانطور که اشاره داشتید در حوزه گرده‌افشانی در مورد انواع و اقسام میوه‌هایی که ما می‌خوریم، از خرما تا زردآلو، سیب و حتی گندم و قوت لایموت ما تأثیر می‌گذارد.»
به گفته کهرم این ویروس در واقع یک آفت است که به شکل یک عدسی خیلی کوچک روی پشت زنبور می‌نشیند و از زنبور به زنبور منتقل میشود. پشت زنبور به اندازه یک سوم ناخن انگشت کوچک ماست، اما این آفت چند پا دارد که با آنها به پشت زنبور می‌چسبد و محتویات بدن حیوان را می‌خورد. بنابراین اگر به کندو دقت کنید با جسم مرده تعداد زیادی زنبور مرده مواجه خواهید شد که اگر به پشت آنها دقت کنید یک عدسکی به پشت آنها چسبیده است.»
آفت زنبور‌ها به ایران نرسیده
آیا این آفت به ایران هم رسیده‌است؟ کهرم در پاسخ به این سؤال «جوان» می‌گوید: «خوشبختانه این ویروس هنوز به ایران نرسیده‌است.» وی در عین حال می‌گوید «شاید هم نمی‌خواهند ما بدانیم! چراکه زنبوردار‌ها تمام زندگی‌شان بستگی به این دارد و اول مسائل مربوط به مقابله با آن را کشف می‌کنند و بعد اطلاع می‌دهند.»
این کارشناس محیط‌زیست با اشاره به خصوصیت جهت‌یابی بسیار دقیق زنبور‌ها از گل به کندو و برعکس می‌افزاید: «زنبور‌ها همیشه یادشان می‌ماند کندو کجاست. مدت‌هاست که ما متوجه شده‌ایم که امواج موبایل روی حس جهت‌یابی زنبور‌ها تأثیر منفی دارد و این‌ها مسیر کندو را گم می‌کنند و به کندو نمی‌رسند. زمانی که زنبور به کندو باز می‌گردد، مقداری از گرده گل‌ها به سر و شاخک‌هایش چسبیده و در حرکاتی جهت گل‌هایی را که پیدا کرده است به سایر زنبور‌ها نشان می‌دهد. پس این‌ها نقش بسیار مهمی در غذای خودشان، عسل، پل رویال دارند و در کنار آن اکوسیستم طبیعی ما هم تأثیر بسیار تعیین‌کننده‌ای دارند و اگر این آفت گسترش یابد، ما با چالش جدی مواجه خواهیم شد.
بازماندن انواع گیاهان نیازمند گرده‌افشانی از تولید مثل
به گفته کهرم در صورت گسترش این آفت انواع و اقسام گیاهانی که نیاز به گرده‌افشانی دارند، از تولید مثل باز می‌مانند. به طور نمونه خرما گیاهی است که اگر گرده‌افشانی‌اش به صورت دستی صورت نگیرد، تولید‌مثلی انجام نمی‌دهد و می‌میرد.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا فقط زنبور گرده‌افشانی می‌کند و سایر حشرات در این زمینه نقشی ندارند؟ پاسخ می‌دهد: «چرا حشرات دیگر هم در گرده‌افشانی نقش دارند، اما انسان سال‌هاست زنبور را از نزدیک مورد مطالعه قرار داده و کندو‌های زنبور عسل را در خانه و باغ خود گذاشته و متوجه رفتار گرده افشانی این حشره شده است و گرنه سایر حشرات هم این نقش را دارند و در کار گرده‌افشانی دخالت دارند.»
چه راه‌هایی برای محافظت از زنبور‌های عسل وجود دارد؟
این کارشناس معتقد است این عدسک‌ها حتماً یک دشمن بیولوژیک دارند، مثلاً کرمی که آنها را بخورد و استفاده از این دشمنان بیولوژیکی نسبت به استفاده از هر گونه سمی برتری دارد.
کهرم در پاسخ به این سؤال که پس ما با یک جهش ژنتیکی در زنبور‌ها مواجه نیستیم، می‌گوید: «خیر، این یک آفت است و تغییر ژنتیکی نیست.» به گفته وی زنبور‌ها در مقابل پدیده‌های ژنتیکی بسیار مصون و حفاظت‌شده هستند و ژن‌های مقاومی دارند که در برابر تغییرات ژنتیک بسیار مقاوم است.
به گفته پروفسور رابرت پکستون هم مهم‌ترین عامل جلوگیری از ابتلای زنبور‌ها به کنه «واروآ»، توجه به بهداشت کندوهاست.
به این ترتیب نه‌تن‌ها از کلنی زنبور‌ها در کندو‌های پرورشی می‌توان محافظت کرد، بلکه از آلوده‌شدن زنبور‌های وحشی که هیچ‌کس از آنها مراقبت نمی‌کند، نیز می‌توان جلوگیری کرد.
سایر اخبار این روزنامه
ایران و ونزوئلا تفاهمنامه راهبردی ۲۰ ساله امضا کردند
جلوگیری از گسل اختلاف شیعه و سنی در حج
ضعف تحلیل یا آدرس غلط؟
بی‌اخلاقی یک اصلاح‌طلب به نام اخلاق دعایی
پاسخ به پرسش‌های مردم درباره سرقت صندوق‌ها
زخم عمیق یک میلیون بازمانده از تحصیل بر پیکر عدالت آموزشی
آجر شدن قوت لایموت انسان‌ها با اپیدمی کشنده زنبور‌ها
زمزمه بازگشت به مذاکره از اوج تنش
دیپلماسی ترور در اجلاس قاره امریکا
صهیونیست‌ها در جهنم آتش‌سوزی‌های دنباله‌دار
با پیوستن به امام در نجف پل‌های پشت سرمان را خراب کردیم!
روایت یاران به نوعی جهاد تبیین است
تغییر ناباورانه نرخ لبنیات از تولید تا مصرف!
میوه فروشی‌ها حالا باغ تفرج‌اند و بس!
تخصص گرایی در پلیس اقتدار انتظامی را بیشتر می‌کند
شما صعود کنید، معاف شوید
