روزنامه آرمان ملی
1401/03/25
خطر مهاجرت به حاشیه شهرها
علی‌اصغر سعیدی جامعهشناسمسکن يکي از مهم‌ترين مسائل در سياستگذاري‌هاي اجتماعي محسوب مي‌شود و ساماندهي آن، از وظايف اصلي دولت به‌شمار مي‌رود. توجه به اين مهم نيز در جامعه باعث کاهش نابرابري اجتماعي خواهد شد. ما نيز معمولا در سياستگذاري اجتماعي، درباره مسکن به اين مهم واقف هستيم که بخش مهمي از هزينه‌هاي خانوار را به‌خود اختصاص مي‌دهد، درحالي‌که به‌طور متوسط بايد 30درصد از هزينه خانوار به مسکن اختصاص داده شود. از سويي مسکن از مواردي محسوب مي‌شود که امنيت خانواده را هدف قرار داده و بر ساير مقولات زندگي اثرگذار خواهد بود. به‌عبارتي؛ با افزايش قيمت مسکن، هزينه‌هاي خوراکي و غيرخوراکي نيز متاثر خواهند شد و خانواده را با مشکلات مختلفي روبه‌رو خواهد کرد. لذا امنيت مسکن در بسياري از کشورها حتي در زمره مهم‌ترين مسائل در کاهش نابرابري اجتماعي قرار مي‌گيرد و پيامدهاي کاهش نابرابري هم بر همگان مشخص است. افزايش نابرابري ممکن است به نوعي تامين امنيت داخلي را مورد هدف خود قرار مي‌دهد. حتي در بعضي از کشورهاي اروپايي، ناامني ناشي از افزايش قيمت اجاره که باعث مي‌شود تعداد زيادي از افراد خانه‌هاي خود را عوض کرده و به مکان ارزان‌تري بروند يا خانه خود را تخليه کنند يا وقتي به سمت حومه حرکت مي‌کنند، از اين نبود امنيت به‌عنوان يکي از ويژگي‌هايي که در حد بي‌خانماني شاخص‌بندي شده، نام برده مي‌شود. به همين دليل سعي مي‌شود در قراردادهاي حقوقي که بين مالک و مستأجر منعقد خواهد شد، هميشه مداخله کنند.در ايران، اين مساله فقط در دوران همه‌گيري کرونا اجرا شد. به اين‌صورت که اگر صاحبخانه هم مي‌خواست کرايه خانه را افزايش داده و حکم تخليه براي مستاجر بگيرد، با حکم دادگاه نمي‌توانست چنين کند. مجموع اين نشانه‌ها نمايانگر اهميت مسکن در کشورهاست و اينکه هر نوع فعل و انفعالي در اين بازار مي‌تواند روي مسائل ديگري اثرگذار باشد. يکي از عوارض نابساماني در بازار مسکن نيز مهاجرت به شهرهاي اطراف و حومه است. مثلا مدتي پيش يکي از همکاران که استاد دانشگاه است در صحبت‌هايش مي‌گفت: به‌علت همين افزايش قيمت‌ها مجبور شده منزل خود را که به درخواست صاحبخانه با افزايش بهاي بيش از 50 درصد که قادر به پرداخت نبوده، تخليه کرده و به حومه تهران و منطقه‌اي نزديک هشتگرد، يعني کردان نقل مکان کند. او که تا پيش از اين، در محله‌اي نزديک به محل کارش و مکاني در طبقه خود ساکن بوده، حالا به مکاني ديگر مهاجرت کرده است. به لحاظ جامعه‌شناختي، ترکيب طبقاتي از نظر سکونت بسيار مهم خواهد بود و بر روحيه 2 گروه اثر گذاشته و باعث بروز پيامدهاي اجتماعي خواهد شد. يکي از اين پيامدها جرم است. يعني وقتي تحرک جمعيت افزايش پيدا کند، خود باعث گسترش جرائم مي‌شود.با توجه به اعلام پي در پي مسئولان و مأموران نيروي انتظامي در سال‌هاي گذشته، يکي از بالاترين نرخ‌هاي تماس با 110، مربوط به اختلافات همسايگان بوده است. بايد به اين نکته توجه کرد که چنين اختلافاتي، ناشي از تحرک اجتماعي و جغرافيايي است. وقتي دائما گروه‌هاي مختلف به سبب افزايش بهاي مسکن يا مشکلاتي از اين دست، براي پيدا کردن کار و محل مناسب زندگي حرکت مي‌کنند و مهاجرت صورت مي‌گيرد و ترکيب جمعيتي به لحاظ اجتماعي تغيير مي‌کند، بايد متناسب با اين تغيير منتظر پيامدهاي مختلف اجتماعي شد. اگر توجه کنيد، در گذشته که شغل‌هاي ثابتي وجود داشت، تحرک اجتماعي کمتري رخ مي‌داد. لذا نزاع همسايگي کمتر بود و شناخت همسايه‌ها نسبت به يکديگر باعث افزايش سرمايه اجتماعي خانواده‌ها و محله‌ها مي‌شد. بنابراين حس محليت که براي دولت در توسعه محلي بسيار ضروري است، با ادامه‌دار شدن اين رويه از بين خواهد رفت. وقتي تحرک جمعيتي رخ مي‌دهد و مهاجرت صورت مي‌گيرد، بايد با مطالعه و دقت بيشتري به اين موضوع نظر کرد. هم‌اکنون با افزايش تحرک اجتماعي که ناشي از افزايش قيمت مسکن است بايد مواظب و متوجه مواجهه با اين مسئله بود و ابعاد اجتماعي آن را بررسي کرد. اما بيش از همه، وقتي ميزان هزينه مسکن در هزينه خانوار افزايش چشمگيري پيدا کند، نابرابري افزايش خواهد يافت. همينطور پيامدهاي اجتماعي که ناشي از غريبگي است، با افزايش درگيري در محله‌هاي جديد و تحرکات جمعيتي سريع به‌وجود آمده و جرم را تشديد خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
ترميــم كــابينه از شــايعه تـا واقعيــت
برجام قابل دسترس است اگرآمریکا به تعهداتش عمل کند
رونق بازار سه قیمتی
ردپـای «نفـوذ» در حوزه‌هـای علمیـه
به نرم زبانانِ بامنطق و تفاهم نیاز داریم
بخش‌های اجرایی برای تقویت منزلت نخبگان بکوشند
آقـای وزيــر! به تعهدات خود عمل كنيد؛ بقيه پيشكش!
گوشت؛ تب كريمه بعد از كرونا
ابـلاغ 15 مسئولیت و تعهد قانونی به خودروسـازان
قطعنامه‌هایی با ارزش صفر
عدم همخوانی وعده‌ها و مسیر پیش‌رو
قدرداني سرلشکر باقري از فراجا
سفر لاوروف به ايران
خطر مهاجرت به حاشیه شهرها
اصلاحات اقتصادی فراتر از اصلاحات اجرایی
