توربین ایرانی راه را بر واردات بست

محققان یک شرکت دانش بنیان برای نخستین‌بار موفق به تولید توربین بخار پنج‌مگاواتی شدند. این محصول پرکاربرد در صنایع نفت و گاز دارای قیمتی به مراتب پایین‌تر و با کیفیتی بالاتر از نمونه‌های خارجی است و بر اساس استاندارد API امریکا تولید می‌شود.
استفاده از بخار در بخش‌های مختلف صنایع نفتی اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین دلیل توربین‌های بخار از تجهیزات راهبردی این صنعت محسوب می‌شود. نیروی حاصل از برخورد بخار با پره‌های روتور توربین، باعث چرخش روتور (بخش متحرک توربین) شده‌است که این چرخش موجب روشن شدن تجهیزات دیگری همچون پمپ، کمپرسور، ژنراتور و موتور می‌شوند.
رفع نیاز توربینی تمام صنایع
آن‌طور که پایگاه خبری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعلام کرده‌است، صنایع مختلف کشور سالانه به ۷۰ دستگاه توربین بخار نیاز دارند که تأمین آن هزینه زیادی بر دوش دولت به دلیل واردات تحمیل می‌کند.


در این میان یک شرکت دانش‌بنیان با حمایت معاونت علمی و فناوری موفق شده به ظرفیت تولید سالانه ۸۰ دستگاه توربین بخار با ظرفیت پنج مگاوات دست یابد. این محصول، نیاز صنایعی، چون نفت، گاز، پالایشگاه و پتروشیمی و صنایع تولید مواد غذایی به توربین بخار از واردات را برطرف می‌کند.
این توربین‌ها دارای کاربرد‌های فراوان در صنایع گوناگون به عنوان Driver (راه انداز) در پمپ‌ها و کمپرسور‌های پالایشگاه‌هایی و همچنین به عنوان جایگزین الکتروموتور‌ها در پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و سایت‌های گازی است.
ژنراتور‌ها و کمپرسور‌های واحد‌های صنعتی در صورت قطع یا نوسان برق، صنایع را با مشکلات زیادی مواجه می‌کنند. جایگزین شدن توربین بخار با ژنراتور‌ها این امکان را فراهم می‌کند که نوسانات برقی تأثیری در خاموش شدن واحد نداشته باشد و تولید متوقف نشود.
در پالایشگاه‌ها به منظور ایجاد گرمایش در برج‌های تقطیر از بخار استفاده می‌کنند. همچنین بخار فوق اشباع و اشباع معمولاً در مبدل‌های حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش‌های دیگر پالایشگاه به منظور انجام فرآیند‌های تصفیه و شکستن هیدروکربن‌های متوسط نیز از بخار استفاده می‌شود. در پتروشیمی هم به منظور انجام فرآیند‌های شیمیایی مخصوصاً جهت تهیه انواع مونومر و پلیمر‌ها از بخار استفاده می‌شود. در این صنایع به منظور ایجاد هیدروکربن‌های اشباع اغلب از بخار جهت انجام عملیات استفاده می‌شود.
در صنایع اکتشاف و حفاری نفت هم به منظور ازدیاد برداشت نفت در چاه‌های نفتی بخار به داخل چاه تزریق می‌شود. استفاده از بخار به دو منظور جدا نمودن نفت‌های موجود سنگ‌های نفتی و همچنین به منظور افزایش فشار داخل مخزن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بهره‌بـرداری ازکارخـانـه قنـد تا لوکوموتیو‌سازی
اکنون محققان شرکت دانش‌بنیان «نصب نیروی ایران» موفق به تولید توربین بخار پنج مگاواتی شده‌اند. صنایع نفت و گاز و پتروشیمی با اعمال تحریم‌ها در تأمین قطعات و تجهیزات با مشکلات اساسی مواجه شدند. بر همین اساس و با هدف بومی‌سازی طراحی و ساخت توربین‌های بخار زیر شش مگاوات در این شرکت تعریف و محققان آن ساخت مجموعه کامل توربین بخار را از سال ۱۳۸۸ آغاز کردند. هم اکنون پس از ۱۳ سال با دستیابی به دانش فنی و تکنولوژی به روز دنیا، فرآیند طراحی و ساخت این نوع از توربین‌های بخار به صورت کامل در مجموعه داخلی شرکت انجام می‌شود.
در تارنمای این دانش‌بنیان در این زمینه آمده‌است: توربین‌های بخار زیر شش مگاوات دارای کاربرد‌های فراوانی در صنایع گوناگون از قبیل درایور پمپ، کمپرسور، فن، ژنراتور و به عنوان جایگزین الکتروموتور‌ها در پالایشگاه، پتروشیمی و سایت‌های گازی و صنایع نساجی هستند. همچنین کاربرد آن‌ها در بهینه‌سازی مصرف انرژی، استفاده در سیستم‌های CHP و بازیاب گرما هم هست. از جمله صنایعی که از توانایی محصولات و خدمات شرکت ما بهره‌مند شده‌اند، صنایع نیروگاهی، پتروشیمی، پالایشگاهی، گاز، قند، مس، سیمان، لوکوموتیو و کشتیرانی را می‌توان نام برد.
پیچیدگی بالایی مانند ساخت هواپیما
مدیر عامل این دانش‌بنیان هم در گفتگو با پایگاه خبری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری گفت: این محصول دارای نمونه خارجی است، اما نمونه ایران‌ساخت این تجهیز برای نخستین‌بار در این شرکت دانش‌بنیان تولید شده‌است. مهم‌ترین مزیت رقابتی توربین‌های بخار ایران‌ساخت را می‌توان طراحی در نقطه کار دانست. بنابراین به دلیل قابلیت سفارش‌سازی دارای کارایی بالاتر از مشابه خارجی است.
مرتضی توسلی افزود: محصولات تولیدی شرکت نصب نیروی بر اساس استاندارد API امریکا تولید می‌شود. تاکنون میزان اشتغال این شرکت به صورت مستقیم ۸۰ نفر و غیر مستقیم، ۱۵۰ نفر بود ه‌است. نیاز کشور، بستگی به توسعه در بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی دارد. ولی تخمین سالانه ۷۰ دستگاه است. شرکت نصب نیروی ایران ظرفیت تولید ۸۰ دستگاه سالانه را طراحی کرده‌است.
به گفته وی، ساخت این دستگاه از پیچیدگی بالایی مانند ساخت هواپیما برخوردار است که ما با اتکا به نیروی متخصص فنی و مهندسی خود از دانشگاه‌های امیرکبیر، خواجه نصیر و دانشگاه شریف ساخت آن را محقق کرده‌ایم.
در رقابت با توربین‌های بخار شرکت زیمنس
مدیر عامل این دانش‌بنیان با بیان اینکه در ابتدای تولید این توربین‌ها از طریق مهندسی معکوس اقدام کردیم هم به ایسنا گفت: تاکنون ۱۰۳ دستگاه توربین ساخته شده‌است که به لحاظ کیفیت قابل‌رقابت با نمونه‌های اروپایی و امریکایی است. در صورت ایجاد فضای تولید و اعتماد پتروشیمی‌های کشور به توربین‌های ساخت داخل می‌توانیم سالانه ۱۰۰ دستگاه توربین بخار در دو شیفت کاری تولید کنیم که در رقابت با توربین‌های بخار شرکت زیمنس، هیچ نقصانی نداشته و به فرایند تولید کمک می‌کند.
گفتنی است به دلیل آنکه این محصولات به صورت خاص طراحی و ساخته می‌شوند، قیمت کاملاً بستگی به شرایط پروژه و طراحی و ساخت دارد، اما به طور کلی قیمت این توربین‌ها بسیار پایین‌تر از مشابه خارجی است.