رکود تورمی در بازار خودرو
گروه صنعت و تجارت: آمار عملکرد خودروسازان بزرگ طی دو ماهه ابتدایی امسال نشان می‌دهد که ایران‌خودرو و سایپا (و پارس‌خودرو به عنوان زیر مجموعه سایپا) در مجموع قریب به ۱۲۲.۳ هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند؛ از سوی دیگر میزان فروش آن‌ها بالغ بر ۱۳۹ هزار دستگاه ثبت شده است؛ بر این اساس آمار تولید و فروش به‌تدریج بهم نزدیک شده که می‌تواند بیانگر کاهش خودروهای ناقص کف و البته تولید خودروهای بدون کسری باشد. بررسی صورت‌های مالی اعلام شده توسط ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو (به‌عنوان زیر مجموعه سایپا) به سازمان بورس نشان می‌دهد که در مجموع دو ماه نخست سال ۱۴۰۱ میزان تولید خودرو در کشور توسط این خودروسازان ۱۲۲ هزار و ۲۷۶ دستگاه و برای بالغ بر ١٣٩ هزار دستگاه نیز فاکتور مالی ثبت شده است. نزدیک شدن آمار تولید و تجاری‌سازی‌ها نشان می‌دهد که خودروسازان خودروهای ناقص تولیدی پیش از این را تکمیل کرده و بخش قابل توجهی از تولید فعلی خود را کامل و بدون کسری قطعات تولید می‌کنند.
بررسی ها از بازار خودرو در هفته گذشته حاکی از ثبات نسبی قیمت‌ها در اکثر خودروها و البته تداوم رکود در خرید و فروش‌هاست. آنطور که نمایشگاه‌داران اعلام کرده‌اند در هفته گذشته پژو پارس تنها خودرویی بوده که با افزایش چهار تا پنج میلیون تومانی قیمتی همراه شده که دلیل آن نیز عرضه بسیار کم آن عنوان شده است. در این میان خودروی دنا پلاس با افت ۲ تا سه میلیون تومانی مواجه شد. همچنین تارا اتوماتیک نسبت به هفته گذشته کاهش هشت میلیون تومانی نشان می‌دهد. آنطور که رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی تهران گفته؛ در هفته جاری شاهد بودیم برخلاف هفته گذشته که نرخ دلار ثابت بود اما قیمت خودرو افزایش می‌یافت، این هفته با افزایش نرخ ارز، قیمت‌ها ثابت ماند. به‌طوری که فروشندگان نیز حاضر به فروش خودرو نبودند و خریداران نیز کمتر مراجعه می‌کردند و در مجموع رکود حاکم بود. سعید موتمنی در گفتگو با ایرنا گفت: وقتی قیمت دلار در کانالی بالا رفته و برای چند وقت ثابت شود، آن وقت است که افزایش قیمت‌ها آغاز می‌شود. وی افزود: در هفته جاری با وجود افزایش نرخ ارز، حتی قیمت خودروهای وارداتی با افزایش مواجه نشد. این مقام صنفی تاکید کرد: از آنجایی که هنوز هیچ جزئیاتی از دستورالعمل واردات خودرو مشخص نشده، بازار نیز هیچ واکنشی نداشته است.
از طرف دیگر بررسی آخرین وضعیت تولید خودروی ناقص نشان می دهد که اگرچه تولید نسبت به پارسال ۷۱ درصد کاهش یافته اما هنوز وضعیت عرضه خودرو به بازار بهبود نیافته و بین ادعا تا واقعیت فاصله محسوسی وجود دارد. یکی از پدیده‌های منحصر به فرد در صنعت خودروسازی ایران، تولید خودروهای ناقص و انباشت این خودروها در پارکینگ‌ها است؛ موضوعی که از سنوات قبل مورد انتقاد مسئولان مختلف از سازمان بازرسی تا قوه مجریه و مقننه قرار گرفته است. در همین رابطه با توجه به ابعاد ماجرای انباشت خودروهای ناقص، رئیس جمهوری اسفند سال گذشته ۸ فرمان برای صنعت خودروسازی کشور ابلاغ کرد که بند سوم این ابلاغیه اشاره به کاهش تولید خودروهای ناقص و تأمین قطعات مورد نیاز و ترخیص و عرضه فوری خودروهای دپو شده در انبارهای شرکتهای خودروساز به بازار داشت. پس از این ابلاغیه، وزارت صمت اعلام کرد که تولید خودروی ناقص در خودروسازی‌های کشور به حداقل می‌رسد و انباشت خودرو به دلیل نقص در قطعات، دیگر در دستور کار نخواهد بود.
حال بررسی آخرین آمار مربوط به وضعیت تولید خودرو در کشور از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا ۱۸ خرداد ماه، نشان می‌دهد که در این مدت ۱۶۰ هزار و ۶۸۰ دستگاه تولید که از این میزان ۳۹ هزار و ۱۹۸ دستگاه خودرو به صورت ناقص تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که از ۱۷۲ هزار و ۸۹۶ دستگاه، ۱۳۶ هزار و ۷۹۲ دستگاه به صورت ناقص تولید شده بود، کاهش ۷۱ درصدی یافته است. البته به نظر می‌رسد به دلیل تمرکز خودروسازان به تولید خودروهای کامل، تولید خودرو در مجموع نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش یافته است، به گونه‌ای که امسال ۱۶۰ هزار و ۶۸۰ دستگاه خودرو تولید شده در حالیکه سال گذشته ۱۷۲ هزار و ۸۹۶ دستگاه خودرو تولید شده بود که بیانگر کاهش ۷ درصدی است.
بررسی ها نشان می دهد که اگرچه وضعیت تولید خودروهای ناقص به صورت چشم گیری کاهش یافته است اما هنوز تأثیر این فرایند در بازار خودرو برخلاف ادعاها به چشم نمی‌آید زیرا صمتی ها تاکید کرده بودند که با تولید خودروی کامل به دنبال بهبود وضعیت بازار خواهند بود. اما گزارشها از بازار خودرو برخلاف این صحبت‌ها است و آنطور که فعالان بازار می‌گویند میزان عرضه خودرو به بازار بهبود نیافته و بازار تشنه‌تر از قبل مانده است. بنابراین حال که صمت به نوعی در تولید خودروهای ناقص در حال دستیابی به اهداف مدنظر است باید در مورد عرضه خودرو به بازار نیز برنامه مدونی طراحی کند تا همانطور که وعده داده بتواند ماهانه ۱۲۰ هزار دستگاه به بازار تزریق کند تا هم تقاضا را پاسخ دهد و هم سوداگران را از بازار خارج کند. به این ترتیب است که اهداف صمت از کاهش تولید خودروهای ناقص به ثمر خواهد نشست.
در همین ارتباط علی جدی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفتگو با مهر اظهار کرد: طبق آماری که وزیر صمت به ما ارائه داد تا ۱۸ خردادماه تقریباً ۱۶۰ هزار دستگاه خودرو تولید شده که از این میزان ۴۰ هزار دستگاه سهم خودروی ناقص بوده است. وی افزود: وزیر مدعی بود که موجودی پارکینگ‌ها کمتر از ۴۸ هزار دستگاه است و مدعی بود که با مدیریت وضعیت تولید، موجودی پارکینگ‌ها از ۵۰ هزار دستگاه تجاوز نخواهد کرد که این عدد یک عدد معمول و روتین به حساب می‌آید. جدی گفت: منتهی باید توجه شود که طبق برنامه‌ای که وزیر ارائه کرده بود باید حداقل ماهی ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو به بازار عرضه می‌شد اما کل تولید ۱۶۰ هزار دستگاه بوده است که نشان دهنده فاصله معنادار با وعده هاست. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تاکید کرد: مجلس وظیفه دارد که وزیر را ملزم به کنترل بازار خودرو و افزایش عرضه کند حال این افزایش عرضه چه از طرف تولید داخل باشد چه از طرف واردات. وی گفت: طبق آخرین اخبار، آئین نامه واردات خودرو در حال نهایی شدن بوده و به زودی به هیأت دولت ارسال می‌شود. امیدواریم با واردات خودرو به اندازه کافی نیاز بازار تأمین شود.
