عادت بیمارگونه داروسازان به ارز ترجیحی

خبر‌های رسیده از گوشه و کنار کشور حاکی از آن است که اوضاع دارویی چندان خوب نیست. دارو هم کم است و هم گران به دست مردم می‌رسد. این در حالی است که هنوز اصلاحات قیمت دارو و انتقال ارز دارو به بیمه‌ها اتفاق نیفتاده و اگر این ماجرا اتفاق بیفتد، احتمال رشد بیشتر قیمت دارو هم هست. پیش‌نیاز‌های این اصلاح قیمت نخست پوشش بیمه‌ای برای همه افراد فاقد بیمه بود که محقق شد و در درجه بعدی، لازم است تمام اقلام دارویی موجود در فهرست دارویی کشور تحت حمایت بیمه در بیایند تا بیماران با چالش کمتری مواجه شوند. با وجود این افزایش قیمت‌ها، باز هم تولید‌کنندگان دارو معتقدند قیمت دارو باید بیشتر افزایش یابد تا این صنعت بتواند روی پا بماند، اما رئیس سازمان غذا و دارو ریشه ماجرا را در عملکرد دولت قبل می‌داند و معتقد است «دولت قبل با آوردن ارز ترجیحی سلامت مردم را به گروگان گرفت.» از نگاه وی کمبود‌های مقطعی و در برخی برهه‌ها از جمله عواقب تخصیص ارز دارو است. در گذشته ارزی را که برای صنعت دارو در نظر گرفتند، هر سال کاهش دادند و با کاهش ارز دولتی، ارز ترجیحی ارز نیمایی جانشین شد و دارو‌هایی که ارز نیمایی گرفتند قیمت آن‌ها بالاتر رفت و برای بیمه‌ها نیز مشکلاتی ایجاد شد و بیمه‌ها قدرت ریالی کافی برای افزایش قیمت نداشتند و باعث شد پرداخت از جیب مردم در آن سال‌ها افزایش پیدا کند و به این نقطه رسیدیم. زمزمه‌های حذف ارز ترجیحی دارو از سال گذشته و در جریان تصویب لایحه بودجه بود که شنید شد. در همان زمان بار‌ها تأکید شد ارز ترجیحی دارو حذف نمی‌شود و تاکنون هم هنوز این اتفاق رخ نداده‌است. با حذف ارزترجیحی دارو، قیمت دارو‌ها از ۲۵ تا ۵۳۰ د رصد رشد خواهد داشت، اما طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی باید قیمت دارو و پرد اخت از جیب مرد‌م به‌اند‌ازه شهریور سال ۱۴۰۰ باشد! طبق قانون این اختیار به دولت داد‌ه شد‌ه که می‌تواند ارز ترجیحی را حذف کند و به مصرف‌کننده نهایی بدهد که اگر این اتفاق بیفتد، بیمه‌ها به عنوان یکی از مراجع و نهاد‌های متولی این کار در نظر گرفته شده‌اند.
حذف مشروط
بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه سیاست دولت این است که ارز ترجیحی همچنان برای دارو اعمال شود، می‌گوید: «اگر قرار باشد ارز ترجیحی دارو حذف شود، باید مابه‌التفاوت در اختیار بیمه‌ها قرار بگیرد.» عین‌اللهی درباره قیمت دارو، اینگونه توضیح می‌دهد: «معتقدم باید به سمتی حرکت کنیم که پرداخت اغلب هزینه دارو توسط مردم صورت نگیرد و با همین نگاه بحث بیمه‌ها را دنبال می‌کنیم.»
وی با بیان اینکه در هیچ جای دنیا این‌طور نیست که مردم به داروخانه‌ها بروند و دارو تهیه کنند، می‌افزاید: «تجویز دارو باید توسط پزشک صورت بگیرد و سیستمی باشدکه عمده هزینه دارو را بپردازد و این سیستم همان بیمه‌ها هستند.»


وزیر بهداشت با تأکید بر اینکه دنبال این هستیم که بیمه‌ها را تقویت کنیم، به بیمه‌شدن سه دهک پایین جامعه یعنی حدود ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر اشاره می‌کند و می‌گوید: «با بودجه ۶ هزار میلیارد تومانی که مجلس در اختیار وزارت بهداشت قرار داده، این سه دهک نیازی به پرداخت حق بیمه ندارند و با درج کد ملی خود می‌توانند از خدمات بیمه سلامت استفاده کنند.»
عین‌اللهی با بیان اینکه به دنبال این هستیم که تسهیلاتی در نظر بگیریم تا همه افراد بیمه شوند، می‌افزاید: «همچنین تصمیم داریم تعداد دارو‌های تحت پوشش بیمه را نیز افزایش دهیم، اما مکمل‌ها، تقویت‌کننده‌ها و برند‌های خارجی نمی‌توانند تحت پوشش بیمه قرار بگیرند. در مورد دارو‌های خارجی تا وقتی که تولید با کیفیت داخلی مورد تأیید وزارت بهداشت وجود دارد، طبیعی است که برند‌های خارجی مورد پوشش قرار نمی‌گیرند؛ مگر برند‌های دارو‌هایی که تولید داخل نداشته باشند. با این تمهیدات ما پرداختی بیماران را کاهش می‌دهیم.»
قطع ارز دارو از سوی بانک مرکزی!
بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو هم در گفتگو با فارس درباره شرایط و ذخیره‌های دارویی اینگونه توضیح داده‌است:
«در شرایط نبود تحریم وضعیت صنعت داروی کشور مناسب بود. با تدابیر اندیشیده‌شده در تحریم و بحران کرونا هم وضعیت دارو با بحران مواجه نشد و خوشبختانه اکنون نیز با تولید اغلب دارو‌ها در کشور با کمبود جدی دارو مواجه نیستیم. در سال ۱۳۹۲ کشور با کمبود ۳۳۰ قلم دارو مواجه بود که ستادی ویژه برای تأمین دارو تشکیل شد و ظرف شش ماه دارو تأمین شد. شرکت‌ها یکبار در سال برای واردات یا تولید دارو برنامه‌ریزی می‌کنند تا قیمت دارو مناسب‌تر باشد.» به گفته وی زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمد ۲ میلیارد دلار ارز به دارو تخصیص داده شده‌بود، در صورتی که باید ۴میلیارد دلار ارز تخصیص داده‌می‌شد، یعنی دولت قبل بودجه سال ۱۴۰۰ را نصف کرده‌بودند، وقتی وزارت بهداشت مستقر شد، متوجه شد که پول دارو هم هزینه شده‌است و به همین دلیل نیمه آبان با کمبود دارویی مواجه شدیم.
رئیس سازمان غذا و دارو تأکید کرد: «وقتی دارو دچار کمبود شود به راحتی جبران نمی‌شود، بلکه مستلزم برنامه‌ریزی و تولید است از همین‌رو حداقل شش ماه طول می‌کشد که کمبود‌ها رفع شود.»
دارایی با بیان اینکه برخی دارو‌ها تنها یک تأمین‌کننده در دنیا دارند و ما باید در نوبت قرار بگیریم، افزود: «بانک مرکزی دو بار در سال گذشته ارز دارو را قطع کرد که همین موضوع باعث می‌شود برنامه‌ریزی برای تأمین دارو با مشکل مواجه شود، دولت‌ها باید به این موضوع توجه ویژه داشته‌باشند و در زمان تغییر دولت مجلس باید بر مسئله تأمین دارو نظارت داشته باشد به دلیل اینکه کمبود دارو مردم را با مشکل مواجه می‌کند.»
گره کور ارز ترجیحی به صنعت داروسازی
از نگاه رئیس سازمان غذا و دارو، دولت قبل با آوردن ارز ترجیحی سلامت مردم را به گروگان گرفت. وی معتقد است: «اختصاص ارز دولتی گره کوری بود که به صنعت داروسازی زده‌شد و باز کردن آن کار آسانی نیست و وقتی صنعت دارو شرطی می‌شود، قطع آن ممکن است مشکلاتی برای بیماران ایجاد کند. پوشش بیمه هم در زمینه دارو به خوبی عمل نمی‌کند، هنوز زیرساخت‌های اختصاص ارز دولتی به بیمه‌ها و و حذف ارز دولتی به صنعت مهیا نشده‌است و اختصاص ارز دارو کماکان ادامه دارد.»
به گفته دارایی ارز دارو قطع نشده‌است، اما وضعیت تخصیص ارز دارو مانند عقربه‌های ساعت است و ارز باید هر لحظه برقرار باشد. برخی افراد که بیماری‌های سخت مبتلا و دچار نقص مادرزادی هستند با تخصیص نیافتن به موقع ارز دچار مشکل می‌شوند.