روزنامه خراسان
1401/03/30
تهران، کانون رایزنی های منطقه ای
هادی محمدی – پس از سفر روسای جمهور تاجیکستان و ترکمنستان ، روز گذشته آیت ا... سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان در مجموعه سعد آباد تهران از قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان استقبال رسمی انجام داد تا گام دیگری از سیاست نگاه به شرق و تقویت روابط با همسایگان به ویژه آسیای میانه را برداشته باشد . ایران و قزاقستان در این سفر یک روزه 9 سند همکاری از جمله یک سند همکاری طولانی مدت 20 ساله امضا کردند و رئیس جمهور ترکمنستان از رئیس جمهور ایران برای حضور در اجلاس همکاری های آسیایی( سیکا) دعوت کرد که مهرماه امسال در شهر نورسلطان پایتخت قزاقستان برگزار می شود . همچنین دو کشور توافق کردند برای 14 روز لغو روادید برای سفر شهروندان ایرانی و قزاق داشته باشند. خط ترانزیت ریلی قزاقستان به ترکیه از مسیر ایران نیز افتتاح شد.به گزارش خراسان ، رئیسی در نشست خبری مشترک خود با رئیس جمهور قزاقستان با اشاره به امضای 9 یادداشت تفاهم و سند همکاری میان دو کشور اظهار کرد: امضای این اسناد نشان اراده دو کشور برای توسعه روابط و مناسبات خود است. روابط تجاری دو کشور در ماه‌های اخیر 50 درصد رشد داشته و حتما سطح این روابط می‌تواند بیشتر افزایش یابد. سطح تعاملات دو کشور را می‌توانیم در گام اول تا سه میلیارد دلار قرار دهیم.وی افزود: ما معتقدیم علاوه بر روابط دو جانبه روابط منطقه ای میان ایران و قزاقستان و دیگرکشورهای منطقه هم باید گسترش یابد. از جمله همکاری های دو کشور در سازمان‌های منطقه‌ای مثل پیمان همکاری شانگهای و اتحادیه اوراسیا.رئیسی تاکید کرد: برای جمهوری اسلامی ایران همکاری با همسایگان در دریای خزر دارای اولویت است.قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان نیز در نشست خبری مشترک با رئیسی، اظهار کرد: اکنون ارتباط ما در حوزه دیپلماتیک مراحل پیشرفت را طی می‌کند و آقای رئیسی سهم زیادی در آن دارند. در این مدت همکاری و دوستی ما محکم تر شده و در زمینه فرهنگی نیز رونق پیدا کرده است؛ در چارچوب ساختارهای منطقه و بین المللی نیز همکاری های خوبی داریم.رئیس جمهور قزاقستان با بیان این که ایران یک مرکز تمدن باستانی و یک شریک مهم در جهان اسلام است، افزود: ایران و قزاقستان در کنار دریای خزر دوست یکدیگر هستند.«قطار» روابط در ایستگاه تهران
تنها ساعاتی پیش از ورود قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهوری قزاقستان به تهران، قطار توسعه همکاری های دو کشور وارد ایستگاه راه آهن تهران شد تا همزمان شدن این دو رویداد، نمادی از افق روشن مناسبات تهران-نورسلطان باشد.قطار باری حامل محموله کانتینری گوگرد مسیر ریلی قزاقستان، ترکمنستان، ایران، ترکیه؛ مسیری که می توان از آن به عنوان ریل طلایی اتصال چین به اروپا نیز نام برد، صبح شنبه از ترکمنستان وارد ایستگاه راه آهن اینچه برون در استان گلستان شد و عصر همان روز نیز سوت آن در تهران به صدا درآمد. این مسیر ریلی ظرفیت آن را دارد که در آینده، اصلی ترین خط اتصال چین -اروپا باشد.نخستین قطار کریدور جدید ریلی KITI (قزاقستان-ترکمنستان-ایران-ترکیه) حامل ۲۴ دستگاه واگن لبه کوتاه حامل ۴۸ کانتینر ۲۰ فوتی گوگرد به مقصد ترکیه و سپس اروپاست.یکی از نکات مهم اجرایی شدن ترانزیت کالا در مسیر ریلی قزاقستان، ترکمنستان، ایران و ترکیه این است که بخشی از کالاها و بارهای کریدور- چین - روسیه - اروپا ، به مسیری مناسب تر یعنی مسیر چین - قزاقستان - ترکمنستان – ایران – ترکیه و سپس اروپا هدایت می شود که این امر می تواند برای ایران یک دستاورد بزرگ و فرصتی طلایی در زمینه ترانزیت کالا باشد.چین و اروپا به دلیل مبادلات و همکاری های تجاری روزافزون، نیازمند افزایش مسیرهای امن برای تبادل کالا هستند و ایران یکی از حلقه های طلایی اتصال چین به عنوان بزرگ ترین صادر کننده کالا در جهان به کشورهای اروپایی و بالعکس خواهد بود. .حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل غرب آسیا در ارزیابی خود از سفر رئیس جمهوری قزاقستان به تهران به ایرنا گفت:با توجه به جنگ روسیه و اوکراین و احتمال طولانی شدن این جنگ پیش‌بینی میشود که کشورهای آسیای میانه در آینده نزدیک، برای یافتن بازار قابل اتکا و بهره‌گیری از توانمندی‌های بازرگانی ایران، به سمت تشکیل یک اتحادیه مشابه اتحادیه اروپا به سمت ایران متمایل شوند که این امر می‌تواند ظرفیت‌های نهفته همه کشورهای آسیای میانه را شکوفا کند.هانی‌زاده یادآور شد: از این رو تهران طی یک ماه گذشته به کانون رایزنی‌های منطقه‌ای تبدیل شده که این رایزنی‌ها می‌تواند آینده روشنی برای ایران و کشورهای آسیای میانه در حوزه همکاری‌های سیاسی و اقتصادی به دور از دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای، رقم بزند.
رهبر انقلاب در دیدار رئیس جمهور قزاقستان:
آمریکایی‌ها و غربی‌ها درصدد گسترش دایره نفوذ خود در شرق هستند
رهبر انقلاب در دیدار رئیس جمهور قزاقستان با تاکید بر رصد و بررسی دقیق مسائل خاطرنشان کردند: باید مراقب بود زیرا آمریکایی‌ها و غربی‌ها همواره درصدد گسترش دایره نفوذ خود در مناطق مختلف از جمله در شرق و غرب آسیا و ضربه زدن به استقلال و اقتدار کشورها هستند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت ا... خامنه ای، رهبر انقلاب اسلامی عصر روز یک شنبه در دیدار آقای «قاسم ژومارت توکایف» رئیس‌جمهور قزاقستان و هیئت همراه، با اشاره به پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی میان ایران و قزاقستان، بر لزوم گسترش بیش از پیش همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های مختلف به‌ویژه همکاری‌های منطقه‌ای تأکید کردند. حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای، هماهنگی در زمینه مسائل سیاسی و اقتصادی را برای گسترش روابط ضروری خواندند و با تأکید بر لزوم فعال شدن کمیسیون مشترک خاطرنشان کردند: دو طرف باید برای پیگیری توافق‌ها و اجرایی شدن آن ها تلاش مضاعفی انجام دهند. رهبر انقلاب اسلامی، گسترش همکاری‌های فرهنگی ایران و قزاقستان را نیز مهم دانستند و افزودند: فارابی به‌عنوان یک فیلسوف و دانشمند اسلامی که اصالت قزاقستانی دارد و در ایران هزار سال درباره آثار او تحقیق و مطالعه شده است، می‌تواند مبنای همکاری‌های فرهنگی و تشکیل یک کمیته مشترک علمی میان دو کشور شود. حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای همچنین در خصوص مسائل مربوط به اوکراین گفتند: در قضیه اوکراین مشکل اصلی این است که غربی‌ها درصدد توسعه ناتو هستند و هر جا که بتوانند برای گسترش نفوذ خود تأمل نخواهند کرد. ایشان خاطرنشان کردند: باید مسائل را با دقت رصد و بررسی کرد و مراقب بود زیرا آمریکایی‌ها و غربی‌ها همواره درصدد گسترش دایره نفوذ خود در مناطق مختلف از جمله در شرق و غرب آسیا و ضربه زدن به استقلال و اقتدار کشورها هستند. در این دیدار که رئیس‌جمهور کشورمان نیز حضور داشت، آقای قاسم ژومارت توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان گفت: مذاکرات بسیار خوبی با جناب آقای رئیسی داشتیم و اسنادی که به امضای دو طرف رسید، می تواند زمینه‌ساز گسترش بیش از پیش روابط دو کشور باشد. رئیس‌جمهور قزاقستان، اشتراکات تاریخی و فرهنگی ایران و قزاقستان را عمیق خواند و با استقبال از پیشنهاد رهبر انقلاب برای تشکیل کمیته علمی در زمینه فارابی، دیدگاه های خود را درباره مسائل منطقه و شرایط اوکراین بیان و توضیحاتی درباره شرایط کشورش بعد از تلاش ناکام برای کودتا در دی سال گذشته، ارائه کرد. ایران چهار راه ترانزیت منطقه در روزهای اخیر شاهد احیای سابقه تاریخی خود به‌عنوان مرکز ترانزیت منطقه با استفاده از راهگذرهای عبوری از کشورمان برای حمل کالا به کشورهای دیگر بوده ایم، چه راهگذرهایی داریم و اهمیت آن‌ها چیست؟ رعیت نواز- در سال‌های اخیر از موقعیت ژئو استراتژیک کشور در بخش ترانزیت و حمل‌و نقل کالا کمتر بهره‌برداری شده است و بعضی از کشورها با احداث مسیرهای موازی مانند راهگذر ابریشم جدید سعی در دور زدن مسیر تاریخی ترانزیتی ایران داشتند اما در دولت سیزدهم توسعه دیپلماسی اقتصادی با کشورهای همسایه یکی از اولویت‌ها قرار گرفت که ترافیک دیپلماتیک این روزها خود گواه این ماجراست. در همین چند روز اخیر هم شاهد احیا و بهره برداری از راهگذرهای عبوری از کشورمان بوده ایم که نمونه آن استفاده از راهگذر شمال – جنوب و عبور اولین محموله ترانزیت چندوجهی از روسیه به هند است که از بندر سالیانکا در روسیه حرکت کرده و وارد بندرانزلی و از آن جا به بندرعباس منتقل شود و با کشتی به بندر ناواشیوای هند که مقصد نهایی است، انتقال پیدا کند. جدا از این محموله روز گذشته هم اولین قطار ترانزیتی از قزاقستان که به تهران رسیده بود به سمت اروپا حرکت کرد تا شروعی جدید برای راهگذر ترانزیتی جدید ریلی موسوم به KITI باشد. این اتفاق‌ها نشان داد کشورمان به سمت احیای سابقه تاریخی خود به‌عنوان مرکز ترانزیت منطقه حرکت می‌کند. در ادامه به بررسی راهگذرهای عبوری از کشورمان پرداخته ایم که می‌تواند سالانه میلیاردها دلار سود بابت جابه جایی کالا نصیب کشور کند.
راهگذرهای عبوری از ایران
اصولاً راهگذر به راهرو یا دالانی گفته میشود که برای حمل‌ونقل مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، در هر راهگذری می‌توان از شیوه‌های مختلف حمل‌ونقل (ریلی، جاده‌ای و دریایی) آبراه‌ها و خطوط انتقال انرژی، نفت و گاز استفاده کرد. با این حال به گزارش وزارت راه و شهرسازی 5 راهگذر اصلی در کشورمان وجود دارد که به آن پرداخته ایم.
1 راهگذر شمال – جنوب در شهریور ماه ۱۳۷۹ توسط سه کشور ایران، روسیه و هند به منظور بهبود مناسبات تجاری و گسترش همکاری‌های حمل‌ونقلی بین اعضا تشکیل شد و با پذیرش ۱۱ عضو جدید از جمله: آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان به کار خود ادامه داد. این راهگذر به منظور افزایش دسترسی طرف‌های متعهد به بازارهای جهانی، از طریق تسهیلات حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای، دریایی، رودخانه‌ای و هوایی اقیانوس هند و خلیج‌فارس را از طریق ایران به دریای خزر و سپس، از طریق روسیه به سن پترزبورگ و اروپا متصل می‌کند.
2راهگذر شرق- غرب که همان جاده باستانی ابریشم است می‌تواند در مبادلات کالایی کشورهای چین و آسیای مرکزی در شرق و شمال شرقی از طریق ایران به کشورهای حوزه قفقاز، آسیای غربی و حوزه دریای مدیترانه نقش‌آفرینی کند. این مسیر ایرانی راهگذر شرق – غرب از مرزهای شمال شرقی ایران شامل: دوغارون، سرخس، باجگیران، لطف آباد، اینچه برون و. .. به مرزهای خروجی غربی و شمال غربی شامل جلفا، بازرگان، سرو، رازی، تمرچین، باشماق، خسروی و برعکس است. این مسیر دارای دسترسی ریلی در محور سرخس – رازی به طول 2008 کیلومتر است.
3 راهگذر جنوبی آسیا با شروع از آسیای جنوب شرقی و گذر از شبه قاره هند از طریق میرجاوه در مرز جنوب شرقی ایران وارد قلمرو کشور شده و در نهایت از طریق مرزهای شمال غربی شامل بازرگان، رازی و خسروی در مرز کشورهای ترکیه و عراق از قلمرو ایران خارج شده و به سمت حوزه‌های اروپا و دریای مدیترانه امتداد می‌یابد. طول این مسیر در محور میرجاوه – رازی 2496 کیلومتر است.
4 راهگذر تراسیکا در اردیبهشت سال 1372 در نشست وزیران حمل و نقل و تجارت هشت کشور عضو (پنج کشور جمهوری آسیای میانه و سه جمهوری قفقاز) در بروکسل ارائه شد که طی آن یک راهگذر حمل و نقل از طریق دریای سیاه – جمهوری قفقاز – دریای خزر و آسیای میانه، میان اروپا و آسیای میانه تعریف شد. تراسیکا به عنوان مسیری که کمترین هزینه و زمان را برای اتصال جمهوری‌های آسیای میانه به بازارهای جهانی و بنادر اروپایی دارد، معرفی شد. اعضای این راهگذر عبارتند از: آذربایجان، ایران، ارمنستان، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، بلغارستان، مولداوی، رومانی، ترکیه و اوکراین.
5راهگذر آلتید هم یکی دیگر از راهگذرهای بین‌المللی است که در سال ۱۹۹۲ به منظور تسهیل حمل و نقل زمینی توسط کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوسیه تأسیس شد. راهگذر آلتید شامل سه کریدور شمالی، مرکزی و جنوبی است و مرز شمالی ایران و ترکمنستان و مناطق حاشیه دریای خزر و بندر ترکمن را شامل میشود.
اهمیت راهگذرهای ترانزیتی کشورمان
وجود راهگذرهای متعدد شرقی- غربی سبب شده است تا ایران برای جذب سهم کالای ترانزیتی از این راهگذر‌ها با دیگر کشورها رقابت داشته باشد. این در حالی است که مزیت اصلی ایران در راهگذر شمال- جنوب نسبت به دیگر راهگذرهای عبوری از خاک ایران بیشتر است؛ چرا که برای شاخه شرقی این راهگذر مسیر رقیبی وجود ندارد و در شاخه غربی نیز زمان و هزینه عبور کالا از خاک ایران نسبت به مسیرهای موازی (مسیر دریایی کانال سوئز) ۳۰ تا ۴۰ درصد ارزان‌تر است، اما شکوفایی ظرفیت‌های ترانزیتی کشومان اهمیت‌هایی دارد که میشود به استحکام ساختار اقتصادی با تنوع و افزایش منابع درآمدی کشور، کاهش وابستگی اقتصادی به فروش نفت، اشتغال‌آفرینی و ارتقای شبکه زیرساختی حمل‌ونقل اشاره کرد همچنین با گره زدن منافع سایر کشورها به یکدیگر هزینه تحریم‌های اقتصادی برای تحریم‌کنندگان افزایش می‌یابد و عملا راهی برای مقابله با تحریم‌ها به حساب می‌آید.
پیش بینی درآمد 20 میلیارد دلاری از ترانزیت
پیش از این هم در 22 خرداد که از راهگذر شمال – جنوب در همین صفحه نوشته بودیم از ظرفیت ایران در ترانزیت کالا نوشته ایم، با این حال ظرفیت ایران در میزان عبور بار از کشور بیش از ۲۰ میلیون تن است، این در حالی است که مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری در گفت‌و‌گو با ایرنا میزان ترانزیت جاده‌ای در سال گذشته کشورمان را 9.3 میلیون تن اعلام کرده که نسبت به سال قبل افزایش دو برابری داشته است. جواد هدایتی معتقد است با توجه به جنگ اوکراین و تحریم‌هایی که روسیه دارد امسال بیش از 10 میلیون تن بار روسیه از مسیر راهگذر شمال – جنوب جا به جا خواهد شد که اگر این پیش‌بینی محقق شود، ترانزیت کشور به 20 میلیون تن در سال می‌رسد. رستم قاسمی، وزیر راه هم اعلام کرده است که ترانزیت 20میلیون تن بار، درآمد 20میلیارد دلاری برای کشور در پی خواهد داشت. در ضمن به گفته هدایتی، هر 100 تن بار 10 شغل مستقیم و حدود 50شغل غیرمستقیم ایجاد می‌کند بنابراین افزایش ترانزیت علاوه بر رشد درآمدهای ارزی مزایای زیادی برای بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد داشت. البته این اتفاق در صورتی محقق میشود که زیرساخت‌های ترانزیتی از جمله حمل بار از دریا به ریل و جاده فراهم شود. در بخش جاده‌ای هم اکنون 400کامیون در روز در این مسیر تردد دارد که به گفته هدایتی باید به هزار کامیون برسد، از سوی دیگر در بخش ریلی نیاز به لکوموتیو و ارتقای خطوط ریلی شمالی کشور داریم که در این بخش مشکلاتی وجود دارد.
سایر اخبار این روزنامه
ترافیک طرح ها برای مهار اجاره بها
حدیث دلدادگی یک بانوی ژاپنی به ایران و انقلاب
حجره فیروزه‌تراشی یک آسمان روی زمین!
وعده جدید به معترضان یارانه ها
گلایه کشاورزان از تبعات قطعی برق کشاورزی
چرا «آسیای میانه »؟
تهران، کانون رایزنی های منطقه ای
وعده ای علیه ساختمان حریم شکن
طبابت پرحاشیه طبیب و زوج رونالدو-مسی در پاریس
بانی قطعنامه، مشتاق مذاکره!
حقوق بازنشستگان در دو راهی دولت و دیوان عدالت
خودرو، فاطمی امین را زیر می گیرد؟
رمزگشایی ازجعبه سیاه «قتل های عنکبوتی»
