محیط‌زیست توان مقابله با «مافیای آشغال» را ندارد

انباشت ۶۰ ساله زباله در جنگل‌های شمال کشور، کار را به جایی رسانده که هر هفته در سازمان محیط‌زیست به خاطر آن جلسه برگزار می‌شود و البته نتیجه عملی‌ای هم ندارد! رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست دیروز در این‌باره هشدار داد که پسماند در جنگل‌های شمال تمام منابع آب و خاک آن را از بین برده‌است. به گفته معاون رئیس‌جمهور هنوز بر سر مالکیت پسماند دعواست و با وجود مافیا پشت این پول کثیف، اجازه ساماندهی در این زمینه داده نمی‌شود. بیش از نیم قرن است که زباله‌های شمال کشور میهمان ناخوانده جنگل‌های هیرکانی هستند. بارش باران هم باعث افزایش تولید شیرابه‌های سمی خطرناک و در نتیجه نابودی گونه‌های بی‌نظیر تنوع زیستی می‌شود. بررسی‌های گروه محیط‌زیست دانشگاه نوشیروانی بابل نشان می‌دهد که یک سوم سایت‌های دفن زباله‌های شمال در جنگل‌ها قرار دارد.
احداث تصفیه خانه ناقص
ترکیب انواع پسماند‌های شهری، صنعتی و بیمارستانی در جنگل‌های شمال و بعضاً با ارتفاع ۹۰ متری از سطح زمین، امکان جابه‌جایی و انتقال آن برای طراحی یک محل جدید دفن زباله را بسیار سخت کرده‌است. از آنجایی که زباله‌ها به صورت روباز، بدون عملیات خاک‌پوشی، فشرده‌سازی و جمع‌آوری گاز‌های خروجی در جنگل تخلیه شده‌اند، هم آب را آلوده و هم به خاک نفوذ کرده‌اند.
یک نمونه از خسارت‌های زباله در شمال مربوط به شیرابه‌های سایت جمع‌آوری زباله در جنگل‌های سراوان است. این شیرابه‌ها با سرعت ۵تا ۲۰ لیتر بر ثانیه وارد رودخانه سفیدرود، سپس زرجوب و در نهایت راهی تالاب بین‌المللی انزلی می‌شود. جنگل‌های سراوان در گیلان از مراکز مهم انباشت زباله در شمال است. این مرکز زباله شهر‌های رشت، صومعه‌سرا، آستانه اشرفیه و فومن را پوشش می‌دهد و روزانه ۸۰۰ تا ۱۰۰ تن زباله به آنجا انتقال داده می‌شود. احداث تصفیه خانه شیرابه سراوان در دولت قبل انجام شد، اما ظرفیت این تصفیه خانه سه لیتر در ثانیه است و جوابگو نیست، چراکه باید به ۶ لیتر در ثانیه ارتقا پیدا کند. در شرایط عادی ۱۸۰۰ تن و در ایام تعطیلات و حضور مسافران در گیلان، حدود ۲ هزارو ۵۰۰ تن زباله تولید می‌شود. کمپوست فقط برای ۳ درصد از حجم کل زباله‌ها


وضعیت پسماند در جنگل‌های مازندران هم وخیم است. فقط در منطقه جنگلی «انجیلسی» بابل‌کنار هم روزانه حدود ۲۵۰ الی ۲۸۰ تن زباله از شهر‌های بابل، زرگرشهر، گتاب، امیرکلا، گلوگاه و روستا‌های مجاور جمع‌آوری و دفع می‌شوند. عملیات کمپوست روزانه هم فقط به میزان ۳ درصد از حجم کل زباله‌ها صورت می‌گیرد!
به علت قرارگرفتن محل دپو زباله در دل جنگل، پرندگان بیشماری از این محل تغذیه می‌کنند و افزایش تولید مثل این پرندگان به علت تغذیه از زباله‌ها باعث بروز نوعی آفت برای سایر پرندگان و حیواناتی است که شکارچی آن‌ها هستند. پرندگان زباله‌ها را از محل دپوی زباله، روی درخت‌ها یا در حیاط خانه‌ها و باغات برداشته و از آن‌ها تغذیه می‌کنند. این قضیه باعث بروز مشکلاتی برای ساکنان اطراف محل دپو زباله و همچنین خشک‌شدن بسیاری از درختان شده‌اند.
از سوی دیگر شیرابه‌ها به عنوان آلوده‌ترین سیال دنیا از محل دپو بدون انجام عملیات تصفیه خارج‌شده و به سمت جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی پایین دست می‌رود. از آنجا هم به رودخانه بابل‌رود و سپس به دریا راه پیدا می‌کند. اهالی روستا‌های پایین دست منطقه جنگلی انجیلسی به ایسنا گفته‌اند بیماری‌های سرطانی در روستا‌های نزدیک جنگل پس از تأسیس دپوی زباله، شیوع فراوانی داشته‌است. وجود مافیا پشت این پول کثیف
در همین رابطه روز گذشته رئیس سازمان حفاظت‌محیط زیست خبر داد که هنوز بر سر مالکیت پسماند دعوا است و با وجود مافیا پشت این پول کثیف اجازه کار در این زمینه داده نمی‌شود.
علی سلاجقه گفت: از ۶۰ سال قبل پسماند در جنگل‌های سراوان جمع‌شده و هر روز هم به میزان آن افزوده می‌شود که همین امر تمام منابع آب و خاک را از بین برده است، اما هنوز بر سر مالکیت پسماند دعوا است و با وجود مافیا پشت این پول کثیف اجازه کار در این زمینه داده نمی‌شود.
معاون رئیس‌جمهور افزود: یک برنامه چهار ساله برای پسماند شمال کشور در نظر گرفته شده‌است و اکنون برای رفع مشکل کوه پسماند سراوان رشت هر هفته در سازمان جلسه برگزار می‌شود. در مشهد زباله اسنپی است و در هر ساعتی با یک تماس زباله‌ها تحویل کارخانه بازیافت و در نهایت تبدیل به محصول می‌شود، بنابراین در نظر داریم این شیوه را در کشور اجرا کنیم.
صاحب شریفی اسدی، عضو شورای شهر شیرگاه و نماینده مازندران در شورای عالی استان‌ها هم اخیراً در خصوص مافیای پسماند به ایرنا گفت: در موضوع دفع مناسب زباله‌ها با مافیای قدرتی در شهر‌ها و شهرداری‌ها مواجه هستیم که در حوزه پسماند فعال هستند و مانع تصمیم‌گیری درست برای تعیین‌تکلیف زباله‌ها می‌شوند. زباله در برخی شهر‌ها منبع درآمد برخی افراد خاص است و این افراد سودجو با ارتباطات خاصی که دارند، عامل بازدارنده در مدیریت صحیح زباله در استان‌های شمالی کشور به شمار می‌روند. خلأ قانونی و تعلل محیط‌زیست
یک کارشناس و فعال محیط‌زیست هم در این خصوص به پایگاه خبری فردا گفت: قانون مدیریت پسماند، مالکیت زباله‌ها را خرد کرده و به این ترتیب هر شهری مالک زباله‌های خودش شده‌است، در این شرایط وقتی می‌خواهیم کارخانه زباله‌سوزی احداث کنیم که بهره‌وری اقتصادی برای کشور داشته باشد، باید ظرفیت هزار تن زباله داشته‌باشد، اما در این میان شهری وجود ندارد که هزار تن زباله تولید کند. به همین دلیل باید چند شهر با هم یک زباله‌سوز داشته باشند، اما هیچ شهری حاضر نیست زباله‌هایش را به شهر دیگر بدهد.
سهیل اولادزاد افزود: از محل تفکیک زباله‌ها درآمد کلانی برای شهر‌ها وجود دارد که البته این شکل تفکیک به صورت غیر‌قانونی و غیربهداشتی است. این سود کلان و مافیای پسماند به وجود آمده، اجازه نمی‌دهد برای وضعیت نامناسب پسماند در مازندران کاری شود.
گفتنی است هم اکنون از مالکیت پسماند این استنباط وجود دارد که زباله در مالکیت شهروند است و می‌تواند آن را بفروشد، اما، چون این زباله بازیافت می‌شود، مدیر اجرایی آن شهرداری‌ها است. محیط‌زیست هم ناظر بر این روند است و حداقل کاری که می‌تواند انجام دهد حل کردن خلأ قانونی کارخانه زباله‌سوزی و گرفتن حکم جلب خاطیان این ماجراست.