روزنامه وطن امروز
1401/04/01
خداحافظ ذاکر زائرها
گروه فرهنگ و هنر: استاد محمدعلی کریمخانی، مداح پیشکسوت و خواننده آثار آیینی که طی سال‌های اخیر با اجرای قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» در میان مردم شناخته شد، شامگاه سی‌ام خردادماه در 72 سالگی دار فانی را وداع گفت. به گزارش «وطن‌امروز»، چند وقتی است هر ماجرایی بهانه‌ای میشود برای ذکر و یاد امام رئوف. در فضای رسانه‌ای، عرض ارادت به ولایت عشق، ولایت امام هشتم، انگار از سالروز ولادت این امام همام و کمی پیش‌ترش به خاطر برخی حرمت‌شکنی‌ها، جانی تازه گرفته و حالا هر حادثه‌ای بهانه‌ای برای یادآوری محبت و عشق به ایشان است. همین چند روز پیش عاشقی از عاشقان امام هشتم، چند هزار کیلومتر آنطرف‌تر در فیلادلفیا در حالی بدرود حیات گفت که در ایران، بسیاری از مردم تازه داشتند او را می‌شناختند؛ احمد مهدوی‌دامغانی. آن هم به واسطه محبت خالصانه‌ای که نسبت به امام رضا داشت و عاقبت بنا شد به مشهد بیاید و در حرم ایشان به خاک سپرده شود. و حالا خبر رحلت یکی از مادحین و ذاکران امام رضا، یعنی محمدعلی کریمخانی در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفته است. حلقه وصل این در صدر نشستن‌ها و نامی شدن‌ها هم مشخص است؛ باز امام رضا و محبتی که از رأفت او در دل ایرانیان و شیعیان و بسیاری از مسلمانان نهفته است. کمتر کسی از ایرانیان هست که صدای مرحوم کریمخانی و نغمه خوش «آمدم ای شاه پناهم بده» را نشنیده باشد. یا آن نوای دیگری که در محرم‌ها، اوج می‌گیرد و دل‌ها را به یاد امام حسین داغدار می‌کند: «مستان همه افتاده و ساقی نمانده». حالا محمدعلی کریمخانی میهمان امام رئوف است و در جوار رحمت حق. از او صدایی در این عالم مانده که چون به زلف محبت دوست گره خورده، ماندگارتر از صداها و نغمه‌های دیگر است که گفته‌اند: خرم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد! در طبیعت این عالم است که هر که دل به زلف یار گره زند، ماندنی است و نام جاوید می‌یابد. و اگر خدا بخواهد قصه محمدعلی کریمخانی اینچنین است. محمدعلی کریمخانی متولد سال ۱۳۲۹ در نرجه استان قزوین، مداح و خواننده مذهبی ایرانی بود. او با خواندن قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده / خط امانی ز گناهم بده» برای امام رضا(ع) با آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد شناخته شد. محمدعلی کریمخانی از کودکی خواندن آواز در مجالس مذهبی را آغاز کرد و بعد از اینکه متوجه توانایی‌های خود شد، پیش از جوانی به تهران مراجعه کرد. محمد اصفهانی (خواننده) درباره او گفته است: «از سال ۶۴ با محمدعلی کریمخانی آشنا شدم و سال‌های بعد نیز که در رادیو با آقای صبحدل همکاری می‌کردم این دغدغه را داشتم که ایشان را فریاد بزنم، چرا که احساس می‌کردم صدای کریمخانی شناخته نشده است». همایون شجریان قطعه «من کجا، باران کجا» از آلبوم «ایران من» خود را که بر اساس نحوه خواندن مرحوم کریمخانی تهیه شده، به او تقدیم کرده است. آلبوم «ساقی» به آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد نیز یکی از آثار ماندگار مرحوم کریمخانی است که در رثای حضرت سیدالشهدا منتشر شده و منجر به تولید و پخش آثاری شد که بشدت مورد استقبال مردم قرار گرفت. از آثار مشهور وی می‌توان به نجوای عاشورایی «حسین آرام جانم، حسین روح و روانم» اشاره کرد. درباره این اثر توضیح اینکه مجید مجیدی، کارگردان شناخته شده سینمای ایران این اثر را در حسینیه کربلایی‌های گلوبندک به صورت تصویری ضبط و منتشر کرد تا مخاطبان و دوستداران اهل‌بیت، اثر نابی دیگر از مرحوم کریمخانی را ببینند و بشنوند. در مطلبی که فارس درباره ویژگی اثر «آمدم ای شاه پناهم بده» نوشته، آمده است: «مرحوم کریمخانی علاوه بر مکتبی که از دل آن برون آمده بود، در ابتدای دهه 60 با مساعدت آقای صبحدل به رادیو راه یافت و این همکاری و کار حرفه‌ای اجرا در استودیو بتدریج منجر به خلق اثری ماندگار به نام «آمدم ای شاه پناهم بده» شد. اثری با موسیقی خوب و استاندارد «آریا عظیمی‌نژاد» که با بهره از آرتیکولاسیون و فضاسازی‌هایی هارمونیک توانست هر چه بیشتر جلوه درخشان خوانش و اجرای مرحوم کریمخانی را درخشان‌تر کند. عظیمی‌نژاد در این اثر که در آواز دشتی از متعلقات دستگاه شور اجرا شده، تنظیمی فیوژن (تلفیقی) ارائه داده که در آن پد‌ها و استرینگ سکشن‌ها به صورت بستری بر پایه نت‌های تونیک و رنگ‌آمیزی خطوط هارمونیک کنترپوئنتیک است و همچنین بهره از ساز سه‌تار ایرانی که در آن حتی به نت‌های عَرَضی مایه دشتی اشاره می‌کند، تاکیدی است بر اصالت نغمگی این اثر ایرانی و همه این ترکیبات در نهایت باعث میشود صدای مرحوم کریمخانی آنجا که می‌گوید «آمدم ای شاه پناهم بده» به غایت جلوه‌گری و دلربایی کند. مرحوم حبیب‌الله چایچیان متخلص به حسان، شاعر و مرثیه‌سرای اهل بیت(ع) شعر این اثر ماندگار را سروده تا مثلث اثری جاودان را تکمیل کرده باشد». مرحوم محمدعلی کریمخانی آذرماه 92 در بخشی از آیین نکوداشت خود گفته بود: طی سال‌های اخیر که غیر از مداحی، افتخار حضور در تهیه و تولید آثار موسیقایی مذهبی را داشتم، مفتخر به تولید اثر موسیقایی «قطعه‌ای از بهشت» (آمدم، ای شاه پناهم بده) با شعری از استاد حبیب‌الله چایچیان (حسان)، اجرای قطعه‌ای در حسینیه کربلایی‌ها با همکاری نزار القطری و صادق آهنگران و آلبوم «ساقی سرمست» به آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد شدم که برای من دارای ارزش‌های فراوانی هستند. وی با اشاره به روند تولید آلبوم «ساقی سرمست» تصریح کرد: من برای تولید این آلبوم زحمت بسیار فراوانی کشیدم. ضمن اینکه باور دارم در طول ضبط این کار آریا عظیمی‌نژاد زحمات شبانه‌روزی زیادی برای اینکه بتوانم با معیارهای مدنظر موسیقی کاری را بخوانم، متحمل شد به طوری که یادم می‌آید برای تولید یک قطعه بیش از ۲۰ روز در استودیو بودم. البته امیدوارم تمام این زحمات مورد قبول ارباب ما حضرت سیدالشهدا قرار بگیرد». وزیر ارشاد در پیام تسلیت به مناسبت درگذشت استاد کریمخانی آورده است: «استاد محمدعلی کریمخانی، نواگر نغمه‌های ولایی و عاشق و شیفته سالار شهیدان بود و هنر والا و صدای پرطنین خود را وقف حضرات معصومین کرد تا در روز واپسین دستگیر او باشند و در اعلی علیین پناهش دهند و چه سعادتی از این بالاتر که مردم چهره و صدای او را با امام رضا(ع) می‌شناختند و با قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» اشک می‌ریختند و حاجت خویش را به امام مهربان عرضه می‌کردند». آریا عظیمی‌نژاد، آهنگساز و سازنده موسیقی قطعه ماندگار «آمدم ای شاه پناهم بده» ساعاتی پس از انتشار خبر درگذشت محمدعلی کریمخانی، مداح و پیرغلام اهل بیت(ع) متنی را در قالب یک دلنوشته منتشر کرد. در متن آریا عظیمی‌نژاد آمده است: «سکوت می‌کنم... انگار حنجره‌ام ازکار افتاده... انگار صدایم را از دست داده‌ام. استاد کریمخانی به اربابش پیوست. آمده. آمده، ای شاه پناهش بده».