روزنامه ابتکار
1401/04/01
انسان و طبیعت در میدان جنگ
حمید بابلی موخر*- نیمه دوم قرن نوزدهم سیطره دیدگاه حاکمیت مطلق طبیعت بر انسان و ناتوانی انسان در مقابله با مخاطرات محیطی بود که منجر به شکل گیری پارادایم جبر محیطی شد.ریشه این تفکر که با پارادایم داروین گره خورده بود بهانه ای شد بر استیلای استعمار بر ممالک جهان سوم با این استدلال که این کشورها توانایی رام کردن طبیعت را ندارند و لذا کشورهای اروپایی که از این قدرت برخورداند لازم است که دست به کار شوند و طبیعت یاغی را به کنترل خود در بیاورند. حتی در بعضی از موارد جامعه انسانی آفریقا عضوی از همین طبیعت وحشی تلقی می‌شد که لازم است رام شود. تحلیل و تفسیر بیشتر این موضوع بحث دیگری است که این نوشتار به دنبال آن نیست.
در نیمه اول قرن بیستم دیدگاه امکان گرایی جایگزین پارادایم جبر گرایی و جبر محیطی شد. در قرن بیستم جامعه انسانی با استفاده از ابزار و تکنولوژی توانست تا حدود زیادی بر طبیعت چیره شود. امکان گرایی اعتقاد راسخی بر توانایی انسان و تسلط او بر طبیعت داشت.
اما بعد از یک قرن دست کاری‌های انسان بر محیط طبیعی، طبیعت با اقتدار به جنگ با انسان برخاسته است. امروز مدیر زمین شناسی استان اصفهان اعتراف کرد که ما به جنگ طبیعت رفته ایم و طبیعت با ما قهر کرده و اینجوری به ما سیلی زده است (اشاره به پدیده فرونشست در اصفهان). جهان در قرن حاضر با بحران های زیست محیطی متعدد دست و پنجه نرم می کند و به نظر می رسد که جبر محیطی و غلبه طبیعت بر انسان و به عبارتی جنگ تمام عیار طبیعت با انسان به مرحله حساسی رسیده که در حال حاضر پیروز میدان طبیعت است. این طبیعت امروز تسلیحات خطرناکی را در دست دارد که گاها انسان تکنولوژیست و تکنوکرات‌ها را یارای مقابله با آن نیست. مهمات طبیعت امروز عبارت است خشکسالی، طوفان های گرد و خاک، سونامی های اقیانوسی عظیم ناشی از ذوب شدن یخ های قطبی و بالا آمدن آب دریاها، باران‌های سیل آسا، دمای بالای ۵۰ درجه و بطور کلی تغییرات اقلیمی و ...
اما موضوع تاسف‌بار اینکه این انسان است که با رفتار خود چنین تسلیحات خطرناکی را در اختیار طبیعت قرار داده است.
راه کارهای خروج از این جنگ ویرانگر سازگاری انسان با طبیعت است. اجتماعات انسانی که رفتار و شیوه زندگی خود را با رفتار طبیعت هماهنگ کردند توانسته‌اند به جای جنگ با طبیعت شیوه مسالمت‌آمیز را در پیش بگیرند، در نتیجه تلفاتی در دو طرف جبهه در این میدان وجود ندارد. اما در مقابل گروهی که رفتار و اعمالشان بدون توجه به آستانه های طبیعت می باشد، باید منتظر واکنش سخت محیط طبیعی باشند.
* دکترای جغرافیای طبیعی
سایر اخبار این روزنامه
تمایل تهران و واشنگتن برای احیای برجام
« ابتکار» انحلال پارلمان و انتخابات زودهنگام در اسرائیل را بررسی می‌کند
جنگ قدرت تندروها
رهبر انقلاب در دیدار دست‌اندرکاران کنگره ملی شهدای عشایر:
تضعیف خوش‌بینی به آینده کشور از جمله مولفه‌های جنگ نرم علیه ملت است
کیکاوس پورایوبی
نمایش بزهکاری‌های نهفته
جنگ و تبعات آثار آن در زندگی مردم جهان
انسان و طبیعت در میدان جنگ
نماینده دادستان مطرح کرد
افشای اطلاعات موشکی ایران از سوی جمشید شارمهد
