روزنامه خراسان
1401/04/04
«سیب توسرخ» بکران یا «عشق قرمز» انگلستان؟
حدود 10سال پیش در انگلیس، نوعی سیب توسرخ تولید شد؛ «Redloves»، سیبی با گوشت و پوست قرمز که گفته می‌شد دراصل بومی قزاقستان است اما به‌دلیل طعم زیادی ترش آن طرفدار چندانی نداشت تا این‌که فردی به‌اسم «مارکوس کوبلت» بعد از 20سال تحقیق و آزمون‌وخطا توانست نوع اصلاح‌شده این سیب را در انگلیس تولید کند. بعد از آن اروپای مرکزی، استرالیا و چین موفق شدند مجوز تولید آن را کسب کنند و گویا در جمهوری‌آذربایجان، هلند و آفریقای جنوبی هم پیدا میشود. این سیب منحصربه‌فرد حالا به میوه‌ای محبوب تبدیل شده‌است که هم در ظرف میوه پیدایش میشود و هم در ظرف سالاد، هم در انواع کیک و دسر به‌کار می‌رود، هم در نوشیدنی‌ها. آنتی‌اکسیدان (ضدسرطان طبیعی) بالایی دارد، طعم آن ملس و ظاهرش ویژه است و با قیمت بالا در دنیا به‌فروش می‌رسد. به‌نظر می‌رسد این میوه نادر و کمیاب از ایران به سایر نقاط دنیا سفر کرده یا دست‌کم همزمان با آن‌ها کشت می‌شده‌است؛ شاهدش باغ‌های سیب‌توسرخ یا «ترشو» در روستاهای سمنان و آذربایجان است. روستای «بکران» واقع در شهرستان «میامی» استان سمنان یکی از معدود پرورش‌دهندگان سیب‌سرخ در ایران است؛ در ادامه با دونفر از اهالی این روستا درباره محصول خاص منطقه‌شان گپ می‌زنیم.ترشوی قدیمی به تازگی معروف شده‌است
«حسین رنجبر»، 44ساله ، معلم، عضو سابق شورا و خبرنگار محلی روستاست. آقای رنجبر می‌گوید با این‌که درخت سیب‌توسرخ از زمان‌های قدیم در روستای‌شان بوده اما تازه چندسالی است که موردتوجه قرار گرفته: «آن‌طور که می‌گویند حدود 100سال پیش درخت سیب‌توسرخ در روستا کاشته می‌شده اما اهالی چندان روی خوشی به آن نشان نمی‌دادند. یادم می‌آید همیشه یک لایه خاک روی این سیب‌ها می‌نشست تا حدود 15سال پیش که عده‌ای ازطرف جهاد کشاورزی به بکران آمدند و گفتند ترشو، سیب خاص و نادری است. آن‌موقع بود که مردم توی خانه‌های‌شان سیب‌توسرخ کاشتند، به درخت‌های ترشوی باغ‌شان رسیدگی کردند، عکس و مجسمه‌ای از این درخت در ورودی روستا نصب شد و از شهرهای اطراف، مشتری پیدا کرد.» با این‌حال سیب‌توسرخ همچنان برای خیلی‌های‌مان ناشناخته است و در بازار هم نمی‌بینیمش. چرا؟ آقای رنجبر توضیح می‌دهد: «در روستای ما کلا 70، 80 تا درخت سیب توسرخ بیشتر نیست. از این تعداد شاید حدود 30تا بارده باشد. درست است که در این چندسال استقبال از سیب توسرخ بیشتر شده اما درختی نیست که هرجایی رشد کند. خیلی‌ها دانه آن را کاشتند ولی نگرفت. آن چندتایی هم که به تازگی اضافه شده، بیشتر پاجوش است. درخت‌های موجود هم بار زیادی ندارند؛ هر درخت شاید حدود 10، 15کیلو سیب بدهد، آن هم خیلی ریز و کوچک.» بکران، روستای کوچکی است با 1280 نفر جمعیت که شغل نیمی از آن‌ها کشاورزی است. آیا سرمایه‌گذاری روی این میوه منحصربه‌فرد نمی‌تواند روی اقتصاد روستا تأثیر مثبت بگذارد؟
اهالی روستا دربند بازار نیستند
رنجبر می‌گوید: «عمده محصول بکران، یونجه، جو و گندم است. مدتی است که اهالی به پسته‌کاری هم روی آورده‌اند که درآمد خوبی دارد ولی سیب توسرخ هنوز جای خودش را در روستا باز نکرده‌است. آن‌هایی هم که درخت سیب‌توسرخ دارند، چندان به‌فکر بازار نیستند. در بکران رسم بر این است که صاحبان باغ ها، محصول‌شان را بین خانواده و قوم‌وخویش پخش می‌کنند. ازطرف دیگر خیلی از باغ های روستا به‌دلیل فوت یا مهاجرت صاحبان‌شان، خشک و رها شده‌اند و ترشو هم جزو این درخت‌های رهاشده است.» ویژگی بکران چیست که درخت سیب توسرخ در آن به‌عمل می‌آید؟ رنجبر جواب می‌دهد: «این‌جا تابستان‌ها گرم‌وخشک است و زمستان‌ها، معتدل و بدون یخ‌بندان. ظاهرا ترشو که ما آن را بیشتر توی غذا، به‌جای سیب‌زمینی، استفاده می‌کنیم از این آب‌وهوا خوشش می‌آید.»درخت سیب توسرخ آن‌طور که آقای رنجبر توضیح می‌دهد نه آب زیادی می‌خواهد، نه رسیدگی به آن ازنظر آفت و سم پاشی زحمت بیشتری از درخت‌های دیگر دارد، پس شاید با تبلیغ و آموزش بتواند مثل هم‌نوعش در انگلیس، جای خود را در بازار پیدا کند تا هم مشتریان از منافع غذایی و دارویی‌اش بهره ببرند و هم کشاورزان از کاشت و برداشتش. در ادامه یک کشاورز بکرانی اطلاعات بیشتری درباره این میوه دراختیار ما می‌گذارد.
دانه ترشو را از بکران به انگلیس بردند
«احمد مرادصالحی» 44ساله است و درباره قدمت درخت سیب‌توسرخ مثل آقای رنجبر به شنیده‌هایش از بزرگ‌ترها استناد می‌کند: «پدربزرگ ما 110سالی عمر کرد، حالا 35سال است از دنیا رفته و آن‌طور که برای پدرم تعریف کرده از حدود 17، 18سالگی از درخت سیب توسرخ خبر داشته؛ یعنی می‌توانیم بگوییم این درخت از حدود 130سال پیش در این منطقه بوده‌است. 12-10 سال پیش عده‌ای از انگلستان آمدند و از باغ ما برگ و دانه و چوب ترشو با خودشان بردند. حالا می‌گویند سیب توسرخ مال انگلستان است. خب البته قدیم‌ها این سیب توی روستا خیلی به چشم نمی‌آمد. حتی ممکن بود برای کاشتن درخت‌های دیگری مثل زردآلو تبر به جانش بزنیم و بیندازیمش اما الان که جهانی شده‌است، مردم دورش را می‌گیرند و به درخت‌های خشک‌شده‌اش هم رسیدگی می‌کنند. راستش از وقتی عکس آن را در اینترنت انداختند، تازه مردم یادشان آمده که به این درخت توجه کنند. اگر شما سیب توسرخ را ندیده‌باشید، شاید ندانید که چه میوه خاصی است؛ ریشه درخت قرمز است و میوه‌اش را که گاز می‌زنی از لب‌ولوچه‌ات انگار بزاق خونی می‌چکد. »
سایر اخبار این روزنامه
فرصت ایران برای بریکس
قالیباف : مبارزه با آمریکا راهی جز« کار، کار و کار» ندارد
آغاز تحقیقات درباره پرونده ضارب فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی چناران
«رلیگا»، نجات دهنده قلب ها
هزینه نیروی کار در خودروسازان داخلی، 3 برابر متوسط جهانی!
ایران و بریکس در مسیر جدید
گریز زیانبار از اشتراک داده های ملی
خط ونشان رئیسی برای«مدیران خسته»
خاطره انگیزهای «آی فیلم» کولاک تابستانی همایون و سبقت فردوسی از کریستین اندرسن
« حاج کاظم » جایگزین «طائب» در سازمان اطلاعات سپاه
قطار مذاکرات به حرکت درمی آید؟
مردی گلوی همسرش را برید!
«سیب توسرخ» بکران یا «عشق قرمز» انگلستان؟
