روزنامه وطن امروز
1401/04/07
اختلاف اعضا درباره احیای ناتو
گروه بین‌الملل: در آستانه برگزاری نشست سالانه سیاست‌های سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در اسپانیا، چندین هزار نفر از معترضان سیاست‌های ناتو در مادرید تظاهرات کردند. اجلاس ناتو از امروز 28 ژوئن در مادرید اسپانیا برگزار خواهد شد. همچنین سران کشورهای عضو ناتو نیز در میان تدابیر شدید امنیتی، بین 29 تا 30 ژوئن در مادرید دیدار خواهند کرد. دولت اسپانیا تجمع دیگری را که برای چهارشنبه، نخستین روز نشست سران ناتو برنامه‌ریزی شده بود، به دلایل امنیتی ممنوع کرد. تظاهرات‌کنندگان خواستار انحلال ناتو به رهبری ایالات متحده و بستن پایگاه‌های نظامی تحت کنترل ایالات متحده در اسپانیا شدند. هنگام راهپیمایی در پایتخت اسپانیا، بنرهایی با عبارت «نه به ناتو، نه به جنگ، برای صلح» برپا شد. تظاهرات‌کنندگان مدعی بودند افزایش هزینه‌های دفاعی در اروپا که از سوی ناتو درخواست شده بود، تهدیدی برای صلح است. یکی از معترضان در این باره به رویترز گفت: «من از این تجارت اسلحه و کشتار مردم خسته شده‌ام. راه‌حلی که آنها پیشنهاد می‌کنند سلاح و جنگ بیشتر است و ما همیشه هزینه آن را می‌پردازیم. بنابراین نه ناتو، نه پایگاه [ارتش]! اجازه دهید آمریکایی‌ها بروند و ما را ترک کنند؛ به تنهایی بدون جنگ و با سلاح». رویترز نوشت: مادرید قرار است طی این اجلاس به یک قلعه مجازی تبدیل شود. بیش از 10هزار پلیس و سایر نیروهای امنیتی از نمایندگان حدود 40 کشور که در آن شرکت خواهند کرد محافظت خواهند کرد. در این نشست که در سایه جنگ اوکراین برگزار میشود، انتظار می‌رود درباره موضوعاتی نظیر تقویت ظرفیت‌های نظامی و بازدارندگی ناتو تصمیماتی اتخاذ شود. همچنین بررسی پیشنهاد ملحق شدن فنلاند و سوئد به ناتو که با مخالفت ترکیه روبه‌رو شده نیز احتمالا دستور کار دیگر این نشست خواهد بود. «خوزه مانوئل آلبارس» وزیر خارجه اسپانیا گفت این اجلاس همچنین روی تهدید از سمت جنوب اروپا در آفریقا تمرکز خواهد کرد. * تلاش برای احیای ناتو از مرگ مغزی در میانه اختلافات اعضا «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه پیش از جنگ اوکراین در مصاحبه‌ای با اکونومیست تاکید کرد: «ناتو در وضعیت مرگ مغزی قرار دارد». فرانسه در عملیات سال ۲۰۱۳ - زمانی که نیروی 5 هزار نفره در مالی مستقر کرد - نشان داد این کشور می‌تواند به تنهایی عملیات انجام دهد. این امر بدان معنا بود که فرانسه نه برای تضمین نهایی منافع حیاتی خود و نه برای بهبود عملیاتی نیروهای مسلح خود، نیازی اساسی به ناتو ندارد. از طرفی اما جنگ اوکراین سبب شد پیمان آکوس میان آمریکا، استرالیا و انگلیس که بشدت کام فرانسه را تلخ و گرایش ذهنی واشنگتن مبنی بر وسواس آمریکا به موضوع چین را بر‌ملا کرد، برای مقابله با دشمنی جدی‌تری به نام روسیه، کنار گذاشته شود. «لوئیس سیمون» مدیر موسسه مطالعات الکانو در بروکسل خاطرنشان می‌کند: درست است که جنگ در اوکراین نوعی تولد دوباره برای ناتو بوده و اروپا را دوباره در تیررس سیاست خارجی و دفاعی آمریکا قرار داده است اما من فکر نمی‌کنم این جنگ، عقب‌نشینی اراده آمریکا برای اولویت دادن به آسیا باشد. * دستور کار نشست از قول دبیرکل ناتو ینس استولتنبرگ در گفت‌وگو با فایننشال‌تایمز گفت: اعضای ناتو قرار است در این نشست، با بازنگری طرح‌های قدیمی نبرد، برای ارائه حفاظت بهتر از جبهه شرقی این پیمان، مدلی را که می‌توانست به معنای رها کردن حوزه بالتیک و سپس تلاش برای بازپس‌گیری آن در صورت تهاجم روسیه باشد، کنار بگذارند. وی با بیان اینکه در دکترین جدید ناتو، آمادگی برای دفاع تمام‌عیار از قلمرو سرزمینی اعضا، جایگزین بازدارندگی در مقابل تهاجم میشود، افزود: ما برای دهه‌های متمادی، همسایگان روسیه را از تهدید حفظ کرده‌ایم و در آینده هم همین کار را انجام خواهیم داد. وی درباره موضوع نشست ناتو در مادرید که امروز سه‌شنبه شروع میشود، گفت: راهبرد جدید ناتو این است که نیروها، کشتی‌ها و جنگنده‌های جبهه غربی ناتو یعنی آمریکا، انگلیس و فرانسه متعهد باشند که در نخستین ساعات هرگونه حمله به جبهه شرقی این پیمان، به این حملات پاسخ دهند. مقام ارشد پیمان آتلانتیک شمالی به تهدید اخیر روسیه علیه لیتوانی به خاطر بستن مسیر عبور کالاهای روسی اشاره کرد و گفت: در راهبرد جدید ناتو، مسکو به عنوان نخستین تهدید علیه ما مطرح خواهد بود و ما باید همیشه آماده باشیم. استولتنبرگ از گفت‌وگوی خود با مقامات ارشد استونی، لیتوانی و لتونی و نگرانی این جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی درباره حمله احتمالی روسیه خبر داد و گفت: ناتو آماده استقرار نیروهای بیشتر در این کشورهاست. وی اعلام کرد که این ائتلاف نظامی شمار نیروهای در آمادگی بالا را به ۳۰۰ هزار نفر یا حتی بیشتر افزایش می‌دهد. شمار نیروهای واکنش سریع ناتو در حال حاضر حدود ۴۰ هزار نفر است. ناتو همچنین در اجلاس مادرید، لحن خود نسبت به روسیه را تغییر می‌دهد که در آخرین راهبرد این ائتلاف مربوط به سال ۲۰۱۰، مسکو همچنان به عنوان یک شریک راهبردی توصیف شده است. «جیمی شی» تحلیلگر و متخصص حوزه دفاعی و سخنگوی رسمی سابق ناتو معتقد است: «بحث اصلی در نشست مادرید میان متحدان اروپای شرقی خواهد بود که مایل هستند گردان‌ها را با تیپ‌هایی با سلاح سنگین جایگزین کنند که به طور دائم در قلمرو این کشورها مستقر هستند. متحدانی همچون ایالات متحده و آلمان اما ترجیح می‌دهند به استراتژی فعلی نیروهای چرخشی خود و تقویت نیروها در صورت بروز بحران و درگیری ادامه دهند». * اعضای ناتو به دنبال اقناع ترکیه سران ناتو همچنین به دنبال این هستند که در جریان این نشست از رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه بخواهند وتوی خود را علیه درخواست فنلاند و سوئد برای پیوستن به این ائتلاف نظامی کنار بگذارد. به گزارش رویترز، حمله روسیه به اوکراین جرقه یک تغییر ژئوپلیتیک را رقم زد و کشورهای بی‌طرف فنلاند و سوئد خواستار پیوستن به ناتو شدند. الحاق فنلاند و سوئد به ناتو باعث گسترش این ائتلاف خواهد شد که هدف رئیس‌جمهور روسیه جلوگیری از آن است. با این حال، ترکیه در حال به چالش کشیدن این اتحاد از روی نارضایتی‌اش از آنچه حمایت هلسینکی و استکهلم از شبه‌نظامیان کرد و اعمال تحریم تسلیحاتی علیه آنکارا خواند، است. یک مقام دولتی ترکیه که در مذاکرات بین کشورش با سوئد و فنلاند و استولتنبرگ، دبیرکل ناتو شرکت داشته به رویترز گفت دستیابی به توافق در این اجلاس دشوار است و گفت که سوئد و فنلاند ابتدا باید به نگرانی‌های ترکیه رسیدگی کنند. این مقام مسؤول گفت: جلساتی برگزار شد اما متأسفانه اقداماتی که انتظار داشتیم اتخاذ نمی‌شود. دیپلمات‌ها گفتند سوئد روندی را برای رایزنی‌های مداوم ایجاد کرده است. اما 2 دیپلمات ارشد ناتو گفتند که اختلاف موجود بیشتر از آنکه درباره معیارهای فنی باشد، بر سر سیاست‌هاست. به گزارش خبرگزاری آناتولی، ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه طی مصاحبه‌ای با تلویزیون خبری هابر ترک عنوان داشت: «روز سه‌شنبه، به درخواست ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نشست چهارجانبه‌ای در مادرید با حضور رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه برگزار خواهد شد. حضور ما در این نشست به معنای عقب‌نشینی از موضع‌مان نیست». * بررسی وضعیت چین با حضور سران اقیانوسیه در اجلاس ناتو بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، یک مقام کاخ سفید گفت آمریکا مطمئن است سند استراتژی جدیدی که ناتو در نشست اخیر در مادرید در نظر دارد دربردارنده ادبیاتی «قدرتمند» درباره چین خواهد بود. این مقام با این حال افزود هنوز مذاکراتی بر سر چگونگی اشاره به پکن در جریان است. اسپانیا که پادشاهش قرار است در ضیافت شامی میزبان رهبران ناتو باشد، همچنین قصد دارد بر تمرکز بیشتر ناتو بر جناح جنوبی با هدف رسیدگی به مساله مهاجران و گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه «ساحل» آفریقا تاکید کند. انتظار می‌رود رهبران استرالیا، نیوزیلند، ژاپن و کره‌جنوبی به صورت مقطعی در این اجلاس شرکت کنند و این در راستای استراتژی گسترده‌تر آمریکا برای حضور قاطع‌تر غرب در منطقه هند- اقیانوسیه برای مقابله با چین صورت می‌گیرد.