روزنامه وطن امروز
1401/04/08
سایه جنگ بر شمال اروپا
گروه بین‌الملل: در پی تشدید تنش‌های اتحادیه اروپایی و لیتوانی از یک سو و روسیه از سوی دیگر بر سر «کالنینگراد»، دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت فدراسیون روسیه گفت: در واکنش به ممنوعیت ترانزیت لیتوانی به کالنینگراد، مسکو می‌تواند اقدامات اقتصادی انجام دهد که باعث شود اکسیژن برای همسایه بالتیکش قطع شود. وی در مصاحبه‌ای گفت: با صراحت می‌گویم که محدودیت ترانزیت بخشی از همان جنگ نیابتی است که غرب علیه روسیه به راه انداخت. طبیعتا فدراسیون روسیه اقدامات تلافی‌جویانه انجام خواهد داد و این اقدامات بسیار سخت خواهد بود. به گفته وی، بخش قابل توجهی از اقدامات تلافی‌جویانه احتمالی ماهیت اقتصادی دارد و می‌تواند اکسیژن را برای همسایگان بالتیک که اقدامات خصمانه انجام داده‌اند قطع کند. در عین حال مدودف تاکید کرد که اتحادیه اروپایی حتی با درک مشکلات احتمالی، بر اقدامات اساسی مانند ممنوعیت ترانزیت پافشاری نکرد. اما لیتوانی در مقابل حامیان آمریکایی تعظیم کرد و یک بار دیگر نگرش روس‌هراسی احمقانه خود را نشان داد. به گفته مدودف، روسیه ممکن است اقدامات نامتقارن را اعمال کند که باعث تشدید درگیری‌ها خواهد شد. لیتوانی اوایل ژوئن امسال ممنوعیت ترانزیت کالا با قطار به و از منطقه کالنینگراد روسیه بین لیتوانی و لهستان را اعلام کرد که سایر مناطق روسیه نمی‌توانند از طریق لیتوانی به آن دسترسی پیدا کنند. به گزارش اسپوتنیک، روسیه پس از موافقت با عدم ایجاد مانع در حمل‌و‌نقل بین کالنینگراد و سایر مناطق روسیه، با خروج جمهوری لیتوانی از اتحاد جماهیر شوروی برای عضویت در اتحادیه اروپایی موافقت کرد. از سوی دیگر ماریس گولبیس، وزیر کشور سابق لتونی با اشاره به افزایش تنش‌ها بر سر کالنینگراد گفت: محدودیت ترانزیت به منطقه کالنینگراد نخستین گام اروپا و ناتو برای قطع ارتباط کالنینگراد با روسیه است. من فکر می‌کنم اروپا کاملا درک می‌کند که چه می‌کند. لیتوانیایی‌ها همه چیز را حتی بهتر می‌فهمیدند. من فکر می‌کنم یک سیگنال واضح به روس‌ها ارسال شده است: اگر خودنمایی کنید، کالنینگراد را خواهیم گرفت. * کالنینگراد و جنگ در شمال اروپا برنامه‌ریزان نظامی ناتو مدت‌هاست نگران منطقه استراتژیک کالنینگراد روسیه هستند؛ بخش کوچکی از خاک روسیه با کمتر از نیم میلیون جمعیت که در بین لهستان و لیتوانی قرار دارد. این منطقه یکی از عناصر ثابت معماری امنیتی منطقه دریای بالتیک بوده است. در طول سال‌های منتهی به جنگ 2022 در اوکراین، اقدامات عمده روسیه برای ارتقای حضور نظامی خود در آنجا نگرانی‌هایی را برانگیخته است. نگرانی‌های غرب از کالنینگراد علاوه بر موقعیت ژئوپلیتیک آن معطوف به استقرار موشک‌های بالستیک اسکندر در این بخش از خاک روسیه است که ممکن است کلاهک‌های هسته‌ای حمل کنند، علاوه بر این پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاع هوایی اس-400 روسیه و سامانه‌های دفاع ساحلی باستیون در این منطقه مستقر شده‌اند. در همین حال، نیروی زمینی با یگان‌های جدید از جمله تانک‌ها و توپخانه‌های بیشتر و بهتر تقویت شد و ناوگان بالتیک در غربی‌ترین شهر روسیه (بالتیسک در کالنینگراد)، هم ارتقا و هم کشتی‌های اضافی دریافت کرد. دلیل اصلی نگرانی ناتو به موقعیت آشکار ۲ کشور شمالی بالتیک مربوط میشود. همان‌طور که در تمرینات جنگی متعدد نشان داده شده است، برای مثال حمله روسیه به استونی می‌تواند سریع باشد و ناتو را با یک عمل انجام شده روبه‌رو کند، اتفاقی که احتمال وقوع جنگ در اسکاندیناوی را تا حد یقین پیش می‌برد. با توجه به اینکه نیروهای ناتو برای عبور از آن منطقه خسارات سنگینی را متحمل می‌شوند، کالنینگراد به عنوان قفل ترسناک روسیه در بالتیک عمل می‌کند. در اصطلاح نظامی، این یک مانع A2/AD (ضد دسترسی/ منع منطقه) است. با افزودن اینکه حمله روسیه به یک یا چند کشور بالتیک احتمالا با حمله روسیه برای تصرف جزیره سوئدی گوتلند که به لحاظ استراتژیک در مرکز دریای بالتیک قرار دارد، مرتبط است، به نظر می‌رسد که این امر اتفاقی کاملا مهیب برای اروپا باشد. البته در این بین توان دفاعی ناتو در اسکاندیناوی نیز موضوعی است که مورد ملاحظه ژنرال‌های روس است. با حضور نیروهای ناتو در زمین فنلاند، نیروهای روسیه به طور خطرناکی در معرض حملات موشکی و توپخانه‌ای قرار می‌گیرند. ضمن اینکه نیروهای هوایی سوئد و فنلاند تجربه کافی در عملیات مشترک دارند و سومین ظرفیت قابل توجه کشورهای اسکاندیناوی دربرابر حملات روسیه نیروی دریایی سوئد است. زیردریایی‌های پیشرفته سوئد این توان را دارند که در برابر نیروی دریایی روسیه مقابله کنند و مین‌گذاری تهاجمی در نزدیکی‌های سنت‌پترزبورگ از جمله پایگاه دریایی روسیه در کرونشتات را بر عهده بگیرند. * چشم‌انداز پایان جنگ از منظر روسیه و اوکراین دیمیتری پسکوف، سخنگوی رسمی کرملین دیروز اعلام کرد مقامات اوکراینی در صورتی که به سربازان خود دستور دهند سلاح‌های خود را زمین بگذارند و موافقت خود را با شروط اعلام شده روسیه در جریان مذاکرات قبلی اعلام کنند، ممکن است تا قبل از آغاز فصل زمستان بتوان وضعیت این کشور را حل‌و‌فصل کرد و به جنگ خاتمه داد. پسکوف این مساله را در تفسیر اظهارات ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین مبنی بر تمایل وی به حل‌و‌فصل اوضاع این کشور قبل از شروع فصل سرما که در نشست سران کشورهای عضو گروه 7 اعلام کرده بود، بیان کرد. سخنگوی کرملین همچنین تاکید کرد: عملیات ویژه برای حفاظت از غیرنظامیان دونباس طبق برنامه در نظر گرفته شده پیش رفته و نیروهای مسلح روسیه در حال دستیابی به اهداف خود هستند. از سوی دیگر «یولیا تیموشنکو» نخست‌وزیر سابق اوکراین با گذشت بیش از 4 ماه از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، هیچ شانسی برای راه‌حل دیپلماتیک و صلح‌آمیز نمی‌بیند. وی در مصاحبه با ان‌تی‌‌وی آلمان گفت: پوتین می‌خواهد تمام اوکراین را نابود کند و تمام مردم اوکراین را بکشد. او گفت کشورش هرگز با راه‌حل پیشنهادی روسیه برای الحاق سرزمین‌های اشغالی و تقریبا انحلال ارتش اوکراین موافقت نخواهد کرد. وی تاکید کرد: تنها یک راه برای ما وجود دارد و آن پیروزی در میدان جنگ است. * سیانان: امید کمرنگ آمریکایی‌ها به بازپس‌گیری زمین در همین حال خبرگزاری «سیانان» به نقل از منابع آمریکایی اعلام کرد: مقامات دولت بایدن در حال از دست دادن این باور هستند که اوکراین می‌تواند تمام سرزمین‌هایی را که در 4 ماه گذشته از جنگ از دست داده، پس بگیرد. مقام‌های آمریکایی به «سیانان» گفتند حتی با وجود برنامه‌ریزی برای ارسال تسلیحات سنگین‌تر و پیشرفته‌تر از سوی آمریکا و متحدانش، مقامات کاخ سفید در حال از دست دادن این باور هستند که اوکراین می‌تواند تمام سرزمین‌هایی را که به روسیه در 4 ماه گذشته از جنگ واگذار کرده، پس بگیرد. به گزارش این شبکه آمریکایی، مشاوران جو بایدن رایزنی‌های داخلی در این باره را که آیا رئیس‌جمهور اوکراین باید تعریف خود از پیروزی را تغییر و با احتمال کوچک شدن غیرقابل برگشت کشورش تطبیق دهد و چگونگی انجام آن، آغاز کرده‌اند. مقامات آمریکایی تاکید کردند این ارزیابی بدبینانه‌تر به این معنی نیست که ایالات‌متحده قصد دارد اوکراین را برای دادن هرگونه امتیاز ارضی رسمی به روسیه به منظور پایان دادن به جنگ تحت فشار قرار دهد. طبق این گزارش، همچنین این امید وجود دارد که نیروهای اوکراینی بتوانند بخش‌های قابل توجهی از خاک خود را در یک حمله متقابل احتمالی در اواخر سال جاری پس بگیرند. یکی از دستیاران کنگره که با مذاکرات آشنا بود به «سیانان» گفت اوکراین کوچک‌تر اجتناب‌ناپذیر نیست و توضیح داد: «اینکه اوکراین می‌تواند این سرزمین‌ها را پس بگیرد تا حد زیادی، اگر نه به طور کامل، بستگی به میزان حمایت ما از آنها دارد». وی افزود اوکراین رسما از ایالات متحده درخواست حداقل ۴۸ سامانه موشکی پرتاب چندگانه کرده اما تا به امروز تنها از پنتاگون قول 8 سامانه داده شده است. بر اساس این گزارش، با این حال، در چند هفته گذشته خوش‌بینی‌ها تغییر کرده، زیرا اوکراین برای دفع پیشروی‌های روسیه در دونباس تلاش کرده و متحمل تلفات سرسام‌آور نیرو شده است که به ۱۰۰ نظامی در روز می‌رسد. نیروهای اوکراینی همچنین تجهیزات و مهمات خود را سریع‌تر از آنچه غرب می‌تواند فراهم کند و آنها را برای سیستم‌های تسلیحاتی جدید و استاندارد ناتو آموزش دهد، از بین می‌برند. *** هشدار وزیر اسبق خارجه آمریکا درباره تبدیل شدن روسیه به متحد چین تأکید کیسینجر بر لزوم تداوم مذاکرات با پوتین «هنری کیسینجر» وزیر پیشین خارجه آمریکا در گفت‌وگویی با هفته‌نامه «اشترن» آلمان نسبت به تشدید تنش بین آمریکا و چین هشدار داد و گفت این بزرگ‌ترین نگرانی او در حال حاضر است. کیسینجر تاکید کرد که به همین دلیل است او همچنان از یافتن راهی برای مذاکره با روسیه پس از پایان جنگ اوکراین حمایت می‌کند. وی در عین حال از اظهارات اخیر خود در اجلاس داووس درباره اوکراین در برابر تفسیرهای نادرست دفاع کرد. هنری کیسینجر در بخشی از این گفت‌وگو از مذاکرات بیشتر با روسیه و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور آن حمایت کرد. او به اشترن گفت: یک روز جنگ تمام خواهد شد و پس از این جنگ، روابط بین اوکراین و روسیه بازتعریف میشود. این درباره اروپا نیز صدق می‌کند. اگر روسیه در نتیجه جنگ تجزیه شود، منجر به هرج‌و‌مرج در آسیای مرکزی و خاورمیانه خواهد شد. کیسینجر در عین حال بر لزوم بستن معاهده صلح با پوتین تاکید کرد. کیسینجر همچنین نسبت به تبدیل شدن روسیه به متحد چین هشدار داد و گفت: بدون روسیه نمی‌توان تاریخ اروپا را از قرن هفدهم مشاهده کرد. او گفت: «استثنای روسیه»، با دیدگاه من از اروپا مطابقت ندارد. این امر روسیه را متحد چین خواهد کرد و باید از این امر جلوگیری کرد. وی افزود: زمانی که این جنگ تمام شود - و یک روز هم خواهد رسید - زمانی که متحدان آتلانتیک به اهداف خود رسیدند و روسیه به اهداف خود نرسید، ناتو باید آنقدر قوی باشد که بتواند رابطه جدیدی بین روسیه و اروپا پیدا کند، مانند اروپا پس از جنگ‌های ناپلئونی. یک چنین راه‌حلی با تاریخ اروپا مطابقت دارد. وی افزود چین نگرانی بسیار بزرگ‌تر او است. پکن و واشنگتن ابرقدرت‌هایی هستند که قادر به نابودی بشریت هستند و هر سال به افزایش این ظرفیت خود ادامه می‌دهند. در حال حاضر لفاظی‌هایی از یک جنگ سرد وجود دارد. وی ادامه داد: ما ۲ وظیفه داریم: اول اینکه از نظر استراتژیک قوی باشیم و تحت سلطه دولت دیگری قرار نگیریم و دوم اینکه روابط را طوری شکل دهیم که مانند اروپایی‌ها در قبل از جنگ جهانی اول، زمانی که آنها در خواب راه افتادند و نمی‌دانستند چگونه از آن خارج شوند، دچار بحران نشویم. اگر امروز این اتفاق می‌افتد، ما باید مراقب باشیم که تمدن خود را نابود نکنیم. وزیر پیشین خارجه آمریکا در رابطه با اوکراین، از اظهارات خود در مجمع جهانی اقتصاد در داووس که خواستار راه‌حلی از طریق مذاکره شد، دفاع کرد. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از این موضوع بشدت انتقاد کرده بود. کیسینجر گفت: اوکراینی‌ها تاکنون قهرمان بوده‌اند و نقش بزرگی در دفاع از آزادی خود دارند اما سایر کشورها منافع تاریخی و فعلی خود را دارند و لزومی ندارد با اوکراین یکسان باشند. این جوهر سیاست است. وی در عین حال اشاره کرد از اظهارات او سوء‌تعبیر شده است. وی در اظهارات خود به مرز اوکراین قبل از سال 2014 اشاره کرد و گفت: من نگفتم اوکراین باید کریمه را رها کند. وی افزود: روسیه نباید از این تهاجم، هیچ‌گونه دستاورد و منفعت ارضی به دست آورد. وی گفت: اما اینکه این چگونه به دست می‌آید، یک سوال باز است. اوکراین ایده‌های روشنی در این باره خواهد داشت اما رهبران دیگر ناگزیر وضعیت را از دیدگاه خود ارزیابی خواهند کرد. امیدوارم همه این ارزیابی‌ها با هم سازگار باشند. این پیرمرد 99 ساله بر لزوم یک برنامه جدید کمک‌رسانی گسترده به اوکراین نیز تاکید کرد و گفت: پس از جنگ، یک طرح بازسازی برای اوکراین ویران شده ضروری است. من امیدوارم کشورهای اتحاد آتلانتیک در این زمینه با یکدیگر همکاری کنند. وی افزود: در این راستا ما به یک طرح مارشال نیاز داریم.