جاودان در سینما

گروه فرهنگ- زندگی سینمایی عباس کیارستمی پر از افتخار است. با یک بررسی سطحی با ده‌ها جایزه‌ای مواجه می‌شویم که این کارگردان در طول زندگی حرفه‌ای خود در سینما کسب کرده است. علاوه بر این جوایز در بسیاری از لیست‌های معتبر سینما که در دنیا جمع‌آوری می‌شود جایگاهی برجسته داشته است. همه این مسایل باعث کسب اعتبار زیادی برای سینمای ایران شده است که آن را مدیون عباس کیارستمی هستیم. این زندگی پربار باعث می‌شود کیارستمی هرگز نمیرد، او در تاریخ سینما جاودان است. در این گزارش نگاهی می‌اندازیم به جوایز و افتخاراتی که او را به انسانی جاودان تبدیل کرده است.
عباس کیارستمی نخستین فیلم کوتاه خود به نام «نان و کوچه» را در سال 1349 ساخت و به این ترتیب وارد دنیای سینما شد. او اولین فیلم بلند خود به نام «گزارش» را در سال 1356 به تهیه‌کنندگی بهمن فرمان‌آرا ساخت.
«خانه دوست کجاست؟» اولین فیلمی بود که در جشنواره‌های متعدد جهانی دیده شد و این آغاز تبدیل شدن کیارستمی به کارگردانی جهانی بود. این فیلم منتخب منتقدان جشنواره لوکارنو شد و بهترین جایزه جشنواره رم را به دست آورد، علاوه بر اینها پنج جایزه جهانی دیگر دستاورد نخستین فیلم از سه‌گانه زلزله عباس کیارستمی بود.
«کلوزآپ» فیلم بعدی بود که بار دیگر نگاه جهان را به سینمای ایران معطوف کرد. این فیلم در فهرست منتشرشده از سوی جشنواره فیلم بوسان در فهرست 10 فیلم برتر تاریخ آسیا قرار گرفت و جایزه منتقدان جشنواره مونترال را به دست آورد. دومین ساخته کیارستمی علاوه بر اینها چهار جایزه بین‌المللی دیگر را نیز به دست آورده است.


«زندگی و دیگر هیچ» اولین برخورد جشنواره کن با کیارستمی بود. این فیلم برنده جایزه بخش نوعی نگاه در چهل‌وپنجمین جشنواره فیلم کن شد و پس از آن این جشنواره همواره نگاه ویژه‌ای به شخص عباس کیارستمی و آثارش داشته و دارد! این فیلم دومین فیلم از سه‌گانه زلزله عباس کیارستمی است.
سومین فیلم از سه‌گانه زلزله یعنی «زیر درختان زیتون» توانست برای نخستین بار این کارگردان را نامزد جایزه اصلی جشنواره فیلم کن کند، هرچند این جایزه نصیب فیلم نشد اما هوگوی نقره‌ای جشنواره فیلم شیکاگو و جوایز دیگری از سائوپائولو و سنگاپور و... گواه موفقیت این فیلم در جشنواره‌های بین‌المللی است.
در سال 1376 کیارستمی مشهورترین فیلم خود را ساخت. «طعم گیلاس» که جایزه نخل طلای کن را نصیب این کارگردان کرد در جشنواره شهرهای استانبول و بوستون نیز جوایزی را کسب کرد. این اولین بار بود که فیلمی از سینمای ایران برنده جایزه اصلی جشنواره فیلم کن می‌شد.
«باد ما را خواهد برد» فیلم بعدی این کارگردان است که توانست در سال 1997 جزو صد اثر برتر سینمای جهان در دهه گذشته از نگاه برگزارکنندگان جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو شود. این فیلم نامزد شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز هم بود اما نتوانست این جایزه را کسب کند اما در همان سال برنده جایزه هیات داوران این جشنواره شد.
فیلم بعدی کیارستمی «ده» بود که در سال 1380 ساخته شد. طی یک نظرخواهی که توسط فهرست مجله امپایر در سال ۲۰۰۸ از میان 10 هزار سینمارو صورت گرفت، این فیلم در فهرست ۵۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما در رده ۴۴۷ قرار گرفت. کایه‌دو‌سینما نیز این فیلم را جزو ۱۰ فیلم برتر دهه ۲۰۰۰ معرفی کرد.
بعد از «ده»، کیارستمی مدتی فیلم بلند نساخت و بعد از هفت سال فیلم تجربی «شیرین» را در سال 1387 جلوی دوربین برد. دو سال پس از «شیرین» از ایران خارج شد و فیلم «کپی برابر اصل» را با بازی ژولیت بینوش ساخت. این فیلم هشت جایزه معتبر سینمایی را کسب کرد که جایزه سنبله طلایی پنجاه‌و‌پنجمین جشنواره فیلم وایادولید، جایزه بهترین فیلم خارجی‌زبان انجمن منتقدان واشنگتن‌دی‌سی و جایزه آفکا بهترین فیلم انجمن منتقدان فیلم استرالیا از جمله آنهاست. سال‌های دوری کیارستمی از سینما تاثیری در عنایت ویژه کن به این کارگردان نداشت و «کپی برابر اصل» نیز نامزد دریافت نخل طلای کن بود.
آخرین فیلم بلند کیارستمی فیلمی ژاپنی- فرانسوی به نام «مثل یک عاشق» است که در سال 1391 تولید شد. این فیلم آخرین نامزدی کیارستمی در جشنواره کن در سال 2012 بود که نتوانست برنده نخل طلا شود. کیارستمی پنج بار نامزد دریافت نخل طلای کن شده است و تنها یک بار موفق به کسب آن شده است.
کیارستمی در بسیاری از جشنواره‌های فیلم به‌عنوان داور حضور داشته است که می‌توان از جشنواره فیلم کن در سال‌های ۱۹۹۳، ۲۰۰۲، ۲۰۰۵ و ۲۰۱۴ به‌عنوان برجسته‌ترین آنها یاد کرد. همچنین در سال ۲۰۰۵ سرپرست داوران در بخش دوربین طلایی جشنواره فیلم کن بود. او در سال ۱۹۸۵ در جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۹۹۰ در جشنواره فیلم لوکارنو در ۱۹۹۶ در جشنواره فیلم سن‌سباستین، در ۲۰۰۴ در جشنواره فیلم سائوپائولو، در ۲۰۰۷ در جشنواره فیلم کاپالبیو به‌عنوان سرپرست داوران و در سال ۲۰۱۱ در جشنواره فیلم کاستندورف صربستان به داوری پرداخت. او در بسیاری از جشنواره‌های فیلم در سراسر اروپا مانند جشنواره فیلم استوریل پرتغال به‌طور مرتب حضور داشت. او همچنین سرپرستی داوران در بخش فیلم کوتاه جشنواره فیلم کن را در سال ۲۰۱۴ عهده‌دار بوده است.