روزنامه خراسان
1401/04/09
بیانیه اجلاس ششم؛تثبیت امنیت در خزر
اجلاس هفتم سران خزر در تهران برگزار می شود گروه سیاسی-ششمین دور اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر شامل ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان، عصر دیروز به میزبانی عشق آباد پایتخت ترکمنستان برگزار شد.تاکنون پنج اجلاس در سطح سران پنج کشور ساحلی برای تعیین رژیم حقوقی دریای‌خزر برگزار شده است. عشق‌آباد میزبان نخستین نشست بود و حالا بعد از ۲۰سال دوباره نشست سران به همین شهر بازگشته است. بیانیه پایانی اجلاس ترکمنستان به نظر می‌رسد این‌بار ترکمنستان به محل قرابت دیدگاه همسایگان در زمینه توسعه مناسبات اقتصادی و گسترش زیرساخت‌های ترانزیتی تبدیل شده‌است. در بیانیه پایانی نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر در عشق آباد آمده است: اجلاس آینده خزر در ایران برگزار می شود. همچنین برخی دیگر از بندهای توافق عبارت است از: - تضمین امنیت و ثبات در منطقه- تضمین تعادل پایدار تسلیحات کشورهای این حوزه، توسعه نظامی در حد کفایت معقول، با در نظر گرفتن منافع همه کشورهای خزر، بدون آسیب رساندن به امنیت یکدیگر- رعایت اقدامات توافق شده در حوزه فعالیت های نظامی، قابل پیش بینی و شفاف- عدم حضور نیروهای مسلح کشورهای دیگر در دریای خزر- عدم در اختیار گذاشتن قلمروی ساحلی یک کشور به کشور ثالث برای عملیات نظامی علیه یک کشور دیگر در این حوزه و ...پنج کشور حاشیه دریای خزر با استناد به اصول و موازین منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل، اصل حُسن همجواری و تفاهم متقابل میان کشورهای ساحلی و تأکید بر استفاده از دریای خزر برای اهداف صلح جویانه و مدیریت بخردانه منابع آن، در روز 12 ماه اوت 2018 میلادی (21 مرداد 1397) بر سر متنی تحت عنوان «کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر» به توافق رسیدند.در حقیقت، از زمان امضای کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر چهار سال سپری شده است. در این زمینه اگرچه کشورهای ساحلی یک گام مهم برداشته‌اند، اما موضوعات بسیار مهمی نظیر «تعیین مناطق آبی» و «تحدید حدود بستر و زیر بستر» دریای خزر همچنان نیاز به مصوبات جدید دارد. انتظار می رود در نشست آینده سران خزر در تهران این مصوبه ها نیز نهایی شوند. به هر حال باید گفت، بر اساس کنوانسیون های بین المللی، مصوبات کشورهای ساحلی پس از تصویب در مجالس هر کشور، لازم الاجرا تلقی خواهد شد. بدیهی است که کشورهای مستقل در حاشیه دریای خزر به منظور استفاده صلح آمیز از این پهنه آبی بدون حضور بیگانگان در دریای خزر، تلاش مضاعفی به کار خواهند گرفت.سران کشورها در سخنرانی های خود در این اجلاس به ویژه بر توسعه تجارت میان کشورها و تکمیل کنوانسیون رژیم حقوقی خزر تاکید کردند. کنوانسیون ناتمام خزر تاکنون و بر اساس سیاست اعلامی مقامات ایران و روسیه، سیاست دو کشور با تاکید بر حفظ امنیت این دریا توسط پنج کشور ساحلی برنامه ریزی شده است و انتظار می رود این سیاست همچنان در دستور کار تهران و مسکو قرار داشته باشد.در زمینه مصوبات کشورهای ساحلی خزر، برخی نکات مهم و حائز اهمیت وجود دارد. به عنوان مثال، برخی از تصمیمات اتخاذ شده به ویژه در زمینه مسائل زیست محیطی و حفظ اکوسیستم و گونه های جانوری و نباتی در این گستره آبی، تاکنون اجرایی نشده اند. در مقابل، بسیاری از توافق نامه های مربوط به مسائل استخراج نفت و گاز و بهره برداری از حمل و نقل و ارتباطات دریایی در دریای خزر، اجرایی شده است. با وجود آن که اهمیت مسائل زیست محیطی دریای خزر به عنوان اولویت های اصلی در دستور کار قرار گرفته است، اسناد مربوط به حفظ اکوسیستم دریای خزر، تاکنون اجرایی نشد. این روند نامطلوب نشان می دهد که برخی از کشورهای ساحلی خزر، برای صرف هزینه جهت حفظ محیط زیست خزر تمایلی از خود نشان نمی دهند.در عین حال، به رغم تصمیمات اتخاذ شده در پنجمین نشست طرف‌های متعاهد کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر در عشق آباد در سال 2014 میلادی، سران کشورهای ساحلی تاکنون درباره استقرار دبیرخانه کنوانسیون زیست محیطی در تهران، موضع گیری خاصی به عمل نیاورده اند. این روند نشان می دهد که برخی از کشورهای ساحلی، بهره برداری از منابع انرژی دریای خزر و فروش منابع هیدروکربوری را به جای توجه به مسائل زیست محیطی در اولویت قرار داده اند. بدیهی است که با این روند، محیط زیست دریای خزر نیز مانند دیگر دریاهای مرده از جمله دریاچه آرال، سرنوشتی جز نابودی نخواهد داشت. در یک جمع‌بندی کلی باید گفت، با توجه به رایزنی های چهار سال گذشته در سطوح کارشناسان، شورای وزیران امور خارجه، وزیران حمل و نقل و روسای محیط زیست خزر، انتظار می رود سران کشورهای ساحلی در نشست آینده شان در تهران به بسیاری از ابهامات موجود در زمینه مسائل زیست محیطی و تحدید حدود مرزی پاسخ اصلی و منطقی ارائه دهند. از این منظر، سفر آیت‌ا... سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران به عشق آباد پایتخت ترکمنستان اهمیت دوچندان می یابد، چراکه افزون بر پیگیری نکات باقی مانده در قالب کنوانسیون حقوقی دریای خزر، گردهمایی کشورهای ساحلی دریای خزر می تواند به عنوان پیشرانی برای پیگیری سیاست همسایگی و رویکرد متوازن در سیاست خارجی ایران عمل کند.رئیس جمهور کشورمان نیز در این اجلاس دریای خزر را دریای همکاری دانست و اظهار کرد: همکاری‌های کشورهای ساحلی خزر به ویژه با توجه به تحولات بین المللی اهمیت فزاینده‌ای یافته است و این تعامل نه تنها موجب رونق اقتصادی و افزایش رفاه ملت‌های ما میشود، بلکه به تقویت صلح و ثبات منطقه‌ای و حل مسائل حوزه خزر صرفا از طریق کشورهای ساحلی می‌انجامد. رئیسی همچنین از اعلام آمادگی کشورمان برای برگزاری هفتمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر خبر داد. دیدارهای جداگانه روسای جمهور آیت‌ا... رئیسی در حاشیه این اجلاس و در دیدار «سردار بردی محمداف»، رئیس جمهور ترکمنستان با بیان این که روابط تهران و عشق‌آباد بر پایه توسعه روابط همسایگی و بر اساس اعتماد متقابل و همکاری‌های گسترده به سرعت در حال گسترش است، افزود: اجرایی شدن تفاهم‌نامه‌ها و اسناد همکاری که در سفر اخیر جناب عالی به تهران به امضای دو کشور رسید، ارتقای سطح و گسترش همکاری‌های دو کشور را تسریع خواهد کرد. رئیسی خاطر نشان کرد: تسهیل صدور روادید تجار و افزایش سفر بازرگانان دو کشور زمینه گسترش و افزایش بیش از پیش روابط تجاری دوجانبه را فراهم می‌کند. همچنین با توجه به درخواست اخیر جمهوری آذربایجان، جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد که ظرفیت سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان را از مسیر کشورمان افزایش دهد. رئیس جمهور با روسای جمهور روسیه و آذربایجان نیز در حاشیه اجلاس کشورهای ساحلی خزر دیدار و گفت وگو کرد. رئیس‌جمهور خطاب به الهام علی‌اف نیز گفت : حضور رژیم صهیونیستی در منطقه تنش‌زا بوده و به هیچ وجه به نفع امنیت منطقه نیست، امنیت در منطقه صرفا با همکاری کشورهای منطقه و همسایگان خزر محقق میشود.
سایر اخبار این روزنامه
اصلاح حقوق بازنشستگان از دولت انکار، از مجلس اصرار
بزن به سینه و سر در عزای ابن رضا(ع)
تا ۱۴۰۴، دانش آموختگان جراحی قلب استان کمتر از انگشتان یک دست!
بختک خاموشی بر سر صنایع
اعتراف باند مخوف «ارواح» به 200 فقره سرقت
حکم دیوان؛ مبنای ایدئولوژیکی یا مبنای حقوق اساسی؟
فرصت مهم ایران برای سهم خزر
دردهای قطع نخاع در 25 سالگی پیرم کرد
ترس و دلهره «زالاوا» در دل مخاطب
سیگنال های متناقض از دوحه
10 دقیقه بین 2 نماز برای احیای زبان فارسی
دولت در جست وجوی املاکش
بیانیه اجلاس ششم؛تثبیت امنیت در خزر
