روزنامه ایران
1401/04/12
پایان کلنگ‌زنی‌های نمایشی
گروه سیاسی/ «اگر هیچ پروژه جدیدی در کشور شروع نشود، اتمام پروژه‌های عمرانی موجود بین 15 تا 20 سال طول می‌کشد.» این جمله، ترسیمی از وضعیتی به نام «پروژه‌های نیمه تمام در کشور» است که سید صولت مرتضوی، معاون اجرایی رئیس جمهور در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان کرد. از همین جمله می‌توان دریافت که چرا دولت سیزدهم، به جای کلنگ‌زنی پروژه‌های جدید، که می‌تواند تشویق و فریادهای زنده‌باد را هم به دنبال داشته باشد، «نهضت اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام» را به عنوان رویکرد اصلی عمرانی خود انتخاب کرد. «نهضت اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام» چیزی فراتر از یک رویکرد عمرانی است؛ بلکه راهبردی برای پایان دادن به رنج مردم استان‌ها و نقاط مختلف کشور هم هست. امری که بارها رئیس جمهور در سفرهای استانی به آن اشاره کرد. از جمله دوم تیرماه در سفر به خراسان شمالی، آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه برخی مشکلات از جمله وجود تعداد زیادی طرح‌های نیمه تمام در استان‌های مختلف و از جمله این استان مردم را رنج می‌دهد، گفت: «دولت از همین رو در سفرهای استانی نهضت اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام را راه انداخته است. در این دولت دنبال کلنگ زدن یا اینکه پروژه جدیدی را شروع کنیم، نیستیم، بلکه به دنبال آن هستیم تا طرح‌های نیمه تمام که مردم را رنج می‌دهد زودتر به سامان برسد.»چرا نهضت اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام؟
برخی مثال‌ها مشخص می‌کند که وقتی از رنج مردم در پروژه‌های نیمه‌تمام صحبت میشود، دقیقاً مقصود چیست. آیت‌الله رئیسی 28 خردادماه در سفر به شهرستان پیشوا در استان تهران، از مجتمع مسکونی نیمه‌تمام آژینه در حاشیه این شهر دیدن کرد که کار آن با ظرفیت احداث ۱۲۳۲ واحد آغاز شد. اما اکنون ۸۳۲ واحد تکمیل و تحویل متقاضیان شده و ۴۰۰ واحد آن همچنان ناتمام مانده است. در همین سفر رئیس‌جمهور از پروژه نیمه‌تمام بیمارستان ۹۶ تختخوابی پیشوا نیز بازدید کرد که احداث آن از سال ۱۳۸۸ آغاز شده اما با وجود گذشت 13 سال امروز فقط 25 درصد پیشرفت فیزیکی دارد آن هم بیمارستانی که قرار بود پاسخگوی نیازهای بهداشتی و درمانی جمعیت ۱۵۰ هزار نفری شهر پیشوا باشد. این موارد و نمونه‌های دیگری از این دست گویای آن است که چه میزان منابع و سرمایه‌های ملی صرف پروژه‌هایی شده است که حالا نیمه‌تمام مانده‌اند؛ بدون آنکه به نتیجه برسد یا به نیازهای مردم پاسخ گوید. در این صورت هرچند هزینه‌های صرف در این پروژه‌ها و هدررفت آنها مبالغ قابل‌توجهی را شامل میشود اما مهم‌تر از آن به نوعی خلق نارضایتی عمومی است که از دیدن این پروژه‌ها حاصل میشود. به عبارت دیگر مردم این مناطق با دیدن این پروژه‌ها همواره وعده‌های مسئولان را به یاد می‌آورند که قرار بود مشکلی را از آنان حل کنند اما نه تنها مشکل حل نشده است بلکه منابع ملی قابل توجهی نیز صرف آنها شده است. انتخاب راهبردی دولت سیزدهم مبنی بر «نهضت اتمام پروژه‌های نیمه تمام» درحقیقت پاسخی به این معضل ملی و ریشه‌دار است؛ دولتی که به جای توجه به اهداف کوتاه مدت یا جلب رضایت مقطعی شهروندان تأمین منافع بلندمدت ملی آنان و جلوگیری از هدررفت بیشتر منابع را در دستور کار خود قرار داده است.
فقدان آمایش سرزمینی، یک علت نیمه تمام ماندن پروژه‌ها
اما چرا وضعیت پروژه‌های عمرانی در کشور که زمانی برخی دولت‌ها با افتخار کلنگ آن را بر زمین می‌زدند امروز به جایی رسید که امروز از آن با عنوان «پروژه‌های نیمه تمام» یاد میشود؟ سیدصولت مرتضوی، معاون اجرایی رئیس جمهور در پاسخ به این پرسش «ایران»، علت این امر را فقدان آمایش سرزمینی دانست و گفت: در سال‌های گذشته تعداد قابل توجهی پروژه در کشور ما تعریف شده است که در تعریف و اجرای آنها، سیاست‌های آمایش سرزمینی لحاظ نشده است.
وی اضافه کرد: فقدان آمایش سرزمینی باعث تکثر طرح‌های عمرانی در کشور شده است و این تکثر نیز به نوبه خود سبب شد پیشرفت پروژه‌ها با کندی صورت بگیرد، به این دلیل که پروژه‌ها فراوان هستند اما منابع محدود و این منابع محدود باید میان این حجم گسترده پروژه‌ها توزیع شود که به همین دلیل شاهد کندی در اجرای آنها هستیم.
بازه 15 الی20 ساله برای اجرای پروژه‌های عمرانی
معاون اجرایی رئیس جمهور ادامه داد: بر این اساس یعنی به دلیل محدود بودن منابع و تکثر پروژه‌ها برخی از کارشناسان و مدیران معتقدند که اگر بنا باشد به سبک فعلی به پروژه‌های عمرانی اعتبار تزریق شود شاید به یک بازه زمانی 15 و چه بسا 20 ساله نیاز است تا این پروژه‌ها به اتمام برسد.
مرتضوی اضافه کرد: به عبارت دیگر اگر امروز هیچ پروژه کلان یا متوسط جدیدی در کشور شروع نشود و دولت همین طرح‌های عمرانی موجود را مدنظر قرار دهد و منابع خود را نیز به همین صورت فعلی تزریق کنیم بین 15 تا 20 سال زمان خواهد برد تا این طرح‌ها کامل شود.
اولویت‌بندی، رویکرد دولت نسبت به پروژه‌های نیمه‌تمام
معاون اجرایی رئیس جمهور اشاره کرد که در واکنش به چنین اقتضائاتی بود که دولت رویکرد اولویت دادن به این پروژه‌ها را برگزید. مرتضوی گفت: وقتی با این حجم از کار و پروژه نیمه‌تمام مواجه می‌شویم می‌بینیم باید طرح‌ها را براساس اولویت‌بندی انتخاب کنیم و آنها را به اتمام برسانیم. در همین راستا رئیس جمهور فرمودند ما در سفرهای استانی طرح‌های جدیدی را آغاز نکنیم و به جای آغاز طرح‌های جدید، دولت اتمام طرح‌های نیمه تمام را در دستور کار قرار دهد.
وی در تشریح چگونگی اولویت‌بندی این پروژه‌ها نیز گفت: در این ترتیب‌بندی طرح‌هایی که 95 درصد پیشرفت فیزیکی دارند در اولویت اتمام و تأمین منابع قرار می‌گیرند. به همین ترتیب طرح‌های با 70 یا 60 درصد پیشرفت در مرحله بعدی و در نهایت هم پروژه‌های با 50 درصد پیشرفت در دستور کار قرار خواهند گرفت.
حجم عظیم منابع مالی درگیر پروژه‌ها
معاون اجرایی رئیس جمهور در پاسخ به اینکه میزان منابع و سرمایه درگیر در این پروژه‌ها چقدر است، اظهارکرد: واقعاً نمی‌شود ارزیابی دقیقی ارائه کرد؛ به این دلیل که برخی معتقدند منابع و سرمایه‌هایی را که درگیر این پروژه‌ها است باید به قیمت‌های امسال محاسبه کرد که در این صورت عدد قابل توجهی خواهد شد. برخی هم بر این باورند که باید منابع صرف شده در این پروژه‌های نیمه‌تمام را باید به قیمت سال‌های آتی محاسبه کرد که در این صورت هم عدد قابل توجه دیگری را خواهیم داشت.
مرتضوی با اشاره به اینکه این ملاحظات نشان می‌دهد جمع‌بندی درباره میزان سرمایه درگیر در این پروژه‌ها چقدر دشوار است، ادامه داد: به همین دلیل است که دولت سیزدهم، به جای زدن کلنگ پروژه‌های جدید بر این مسأله اهتمام ورزیده که تکلیف این منابع را مشخص کرده و این پروژه‌ها را به پایان برساند.
دولت سیزدهم به دنبال منافع بلندمدت مردم
معاون اجرایی رئیس جمهور در پاسخ به اینکه معمولاً دولت‌ها ترجیح می‌دهند پروژه‌های جدید تعریف کنند تا در کوتاه مدت بتوانند رضایت مردم را جلب کنند، چرا دولت سیزدهم برخلاف رویه دولت‌های قبل عمل کرده است، اظهارکرد: به باور من نباید دنبال این تشویق‌های زودگذر بود بلکه باید منافع بلندمدت مردم را دنبال کرد. مرتضوی اضافه کرد: اصل در هر کاری، تأمین نیازهای مردم و رفع مشکلات آنان است، اما باید این را هم لحاظ کرد که این تشویق‌ها عموماً پشتوانه کارشناسی ندارند، یعنی نباید به بهانه مورد تشویق قرار گرفتن دولت، برای ملت هزینه ایجاد کنیم. این کار مقرون‌به صواب نیست.
معاون اجرایی رئیس جمهور ادامه داد: به همین دلیل آیت‌الله رئیسی بررسی کردند که چه چیزی مطلوب کشور، نظام و مردم است و در واقع چه چیزی در بلندمدت به صواب نزدیک بوده و منافع بلندمدت مردم را تضمین می‌کند و تأکید کردند که همین امر باید در دستور کار دولت قرار بگیرد نه اینکه چیزی دنبال شود که خواسته سیاسی یک جریان، طیف یا گروه سیاسی باشد.
مرتضوی در تشریح دیگر ضرورت تکمیل پروژه‌های نیمه تمام، تصریح کرد: اگر بخواهیم صرفاً میزان عدم‌النفع پروژه‌های نیمه تمام موجود در کشور را محاسبه کنیم، به اعداد قابل توجهی می‌رسیم. عدم‌النفع- یعنی خسارت‌های ناشی از بهره‌برداری نشدن این پروژه‌ها- بسیار زیاد است و خسارت‌ها و فشارهای بسیار سنگینی را به خزانه و سرمایه ملی وارد کرده است.
وی با بیان اینکه دولت بر این باور است که باید این طرح‌ها هرچه زودتر به سرانجام برسد گفت: اساساً عدم‌النفع اجرای پروژه‌ها بسیار جدی و قابل توجه است. مثلاً فرض کنید در گذشته طرحی اجرا شده که باید مقدار مشخصی منابع برای آن صرف می‌شد اما 60 درصد این منابع هزینه شده و بقیه پروژه همچنان باقی مانده است.
معاون اجرایی رئیس جمهور گفت: اینکه فقط این 60 درصد هزینه شده است به این معنی است که اتلاف منافع صورت می‌گیرد. یعنی اگر به جای دو طرح این چنینی فقط یک طرح آغاز می‌شد و به سرانجام می‌رسید و مردم هم از آن استفاده می‌کردند، بیشتر به نفع کشور و مردم و خزانه می‌بود تا اینکه دو طرح آغاز شود و هیچ‌یک به بهره‌برداری نرسد. وی تأکید کرد: به دلیل همین رویکرد بود که امروز می‌بینیم مقدار قابل توجهی منابع، صرف پروژه‌ها شده، اما نیمه‌تمام مانده‌اند و مردم از هیچ بخشی از این هزینه‌هایی که صرف شده است، نفعی نمی‌برند.
سایر اخبار این روزنامه
پایان کلنگ‌زنی‌های نمایشی
مداح: تمایلم به ادامه همکاری کم شده است
اسد: موازنه در منطقه به نفع مقاومت در حال تغییر است
دولت قبل دوسوم سفره کارگران را قیچی کرد
رایزنی مقام‌های تهران و مسکو پس از مذاکرات قطر
هزینه صدور کد رهگیری اجاره 1000 برابر قیمت قانونی
بیدارشدن کرونا از خواب زمستانی
پیشرفت در گرو مبارزه با فساد
طغیان زمین در «سایه‌خوش» نیمه‌شب
حذف ارز ترجیحی عامل افزایش تورم در خرداد
موزه‌ای که دیگر زنده نیست
زردی زاگرس سه ماه مانده به پاییز
تلاش‌های منحصربه‌فرد آقای کارگردان
