بیدارشدن کرونا از خواب زمستانی

 پیش‌بینی‌ها درست از آب در آمد. در کمتر از یک هفته پس از هشدار روزنامه ایران مبنی بر افزایش سه برابری تعداد موارد سرپایی بیماران کرونایی؛ دیروز نیز وزارت بهداشت در آخرین گزارش مربوط به هفته‌ای که گذشت (از شنبه چهارم تیر ماه تا جمعه دهم تیر ماه 1401) اعلام کرد که تعداد تست‌های مثبت کرونا و موارد بستری در کشور خیز برداشته و موارد بستری و سرپایی ناشی از کووید19 در همین مدت سه برابر شده است.
​​​​​​​فریبا خان احمدی

 پیش‌بینی‌ها درست از آب در آمد، در کمتر از یک هفته پس از هشدار روزنامه ایران مبنی بر افزایش سه برابری تعداد موارد سرپایی بیماران کرونایی، دیروز نیز وزارت بهداشت در آخرین گزارش مربوط به هفته‌ای که گذشت (از شنبه چهارم تیر ماه تا جمعه دهم تیر ماه 1401) اعلام کرد که تعداد تست‌های مثبت کرونا و موارد بستری در کشور خیز برداشته و موارد بستری و سرپایی ناشی از کووید19 در همین مدت سه برابر شده است. نگاهی به آمارهای افزایش شاخص موارد سرپایی و بستری کرونا در کشور نشان می‌دهد، روند افزایش موارد ابتلا به کرونا از اواخر خرداد شروع شده است. بر این اساس «ایران» نیز در تاریخ 4 تیرماه در گزارشی با عنوان «خیز ملایم کرونا» از افزایش سه برابری مبتلایان جدید به بیماری خبر داده بود. هر چند که در خرداد ماه، سه روز بدون فوتی کرونا گزارش شد و این روند در دهه اول تیر هم ادامه داشت و دو روز متوالی تعداد موارد مرگ و میر به صفر رسید و در 24 ساعت گذشته نیز روز بدون فوتی کرونا ثبت شد، اما نشانه‌های واضح از افزایش ابتلا و بستری از روز سوم تیر ماه آشکار بود؛ به‌طوری‌که 3 تیرماه موارد ابتلای روزانه به 232 بیمار رسید و به‌طور میانگین در دو روز گذشته نیز از مرز 300 بیمار جدید عبور کرد. موارد بستری هم همین روند را طی کرد و از وضعیت باثبات بیماری که در خرداد ماه شاهد بودیم خارج شد و عددها از 30 مورد بستری جدید با افزایش نزدیک به سه برابر به سه رقمی شدن نزدیک شد. روند افزایشی ابتلا در استان‌های کشور هم محسوس است؛ به‌طوری‌که آخرین گزارش‌های منتشر شده از سوی معاونت بهداشت از خیز ویروس در پنج استان کشور خبر می‌دهد. طبق اعلام این وزارتخانه همچنین در هفته اول تیر ماه، کاهش یا ایستایی موارد مثبت متوفی در هفته اخیر در ۳۰ استان کشور گزارش شده است. پیش‌بینی‌های قبلی با توجه به وضعیت شیوع زیرشاخه‌های واریانت اُمیکرون در امریکا و اروپا و نیز کشورهای همسایه حکایت از این داشت که ایران هم مانند این کشورها با افزایش موارد ابتلا روبه‌رو خواهد شد. دکتر علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروش‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به «ایران» می‌گوید: در امریکا و اروپا و کشورهای اطراف ما از جمله امارات با خیز سنگین بیماری روبه‌رو هستیم، بیماری در واکسن‌نزده‌ها مسأله‌ای جدی است و کسانی که دوزهای بوستر واکسن‌شان را تزریق نکرده‌اند گرفتار خواهند شد. ما به این افراد هشدار می‌دهیم با توجه به گردش زیرشاخه‌های واریانت اُمیکرون در کشور زودتر دوزهای بوستر را تزریق کنند. همچنین مردم باید تلقی اشتباهی که بیماری تمام شده را کنار گذاشته و استفاده از ماسک را جدی بگیرند.


در آخرین گزارش معاونت بهداشت میزان استفاده از ماسک در کشور به مرز 40 درصد رسیده است. در همین حال اگرچه بنا به تصمیم ستاد علمی کرونا استفاده از ماسک در مکان‌های باز برداشته شده است اما طبق پیش‌بینی برخی متخصص‌ها نه تنها در فضای باز، بلکه در فضاهای سربسته نیز توجهی به استفاده از ماسک ندارند. در کنار دردسرآفرین بودن کنار گذاشتن ماسک‌ها حالا به این آمارها هم توجه کنید؛ طبق آخرین اعلام وزارت بهداشت، تاکنون بیش از 150 میلیون دوز واکسن تزریق شده که سهم دوز سومی‌ها بسیار کم و در حدود 34 درصد است؛ به‌طوری‌که 64 میلیون و 646 هزار و 415 دوز اول، 57 میلیون و 998 هزار و 326 دوز دوم و تنها 27 میلیون و 749 هزار و 482 دوز سوم تزریق شده است، این یعنی دوسوم جمعیت معادل 29 میلیون نفر هنوز دوز سوم واکسن‌شان را نزده‌اند. به‌گفته متخصصان میزان تزریق دوز سوم باید به بالای 70 درصد برسد؛ این در حالی است که هنوز تزریق دوز‌های اول و دوم میزان بالایی ندارند و خیلی‌ها هنوز دوز دوم‌شان را هم تزریق نکرده‌اند، حدود هفت میلیون نفر از جمعیت هدف، از تزریق دوز دوم خودداری کرده‌اند. تأکید بر تزریق دوز یادآور پیش از ورود به موج هفتم کرونا که دور از انتظار متخصصان حوزه اپیدمیولوژی و ویروس‌شناسی نیست در حالی است که مطابق اعلام متخصص‌ها با ورود به موج جدید بیماری، ایمنی طبیعی و پس از مبتلا شدن به بیماری به‌دست می‌آورند و عملاً دیگر تزریق واکسن فایده‌ای برای آنها ندارد، تنها نتیجه‌اش بالا رفتن تعداد مبتلایان، بستری‌ها و فوتی‌های احتمالی است.

مشاهده افزایش درگیری ریوی در مبتلایان به زیرشاخه BA5
براساس گفته‌های دکتر ناجی، درحالی‌که پیش از این زیرسویه‌های BA1 و BA2 شایع بود، حالا سویه BA5 هم به آن اضافه شده است؛ هر چند که این سویه شدت بیماری‌زایی بالایی ندارد: «تعداد انجام تست‌های تشخیصی در کشور ما پایین است، ما توصیه می‌کنیم مردم به محض بروز علائم حتماً تست تشخیص کرونا بدهند چرا که نتایج این تست‌ها برای مطالعات اپیدمیولوژی و برنامه‌ریزی جهت کنترل بیماری مهم است.»او درباره تبعات خیز بیماری در دنیا و احتمال خیز جدید کرونا در ایران نیز می‌گوید: هنوز نمی‌توان گفت که خیز بیماری جدی است ولی افزایش موارد ابتلا و بستری در اروپا، انگلیس و امارات به چند عامل بستگی دارد. مهم اینکه کشورها از نظر همه‌گیری کووید19 در یک زمان نیستند.به اعتقاد دکتر ناجی، دلایل افزایش موارد بیماری در ایران متعدد است: «ویژگی‌های زیرشاخه واریانت BA5 نسبت به زیرشاخه‌های قبلی متفاوت است، اینکه گریز آن از سیستم ایمنی بدن بیشتر و همچنین مطالعات اولیه نشان داده که درگیری ریوی در آن زیاد است و این زیرشاخه در افزاد غیرواکسینه، کسانی که مدت زمان زیادی از تزریق دوز سوم‌شان گذشته و افرادی که ماسک نمی‌زنند مشکلاتی ایجاد می‌کند.
رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی می‌گوید: همچنان تزریق دوز اول واکسن در کشور نزدیک به 70 درصد است و سهم دوز سوم نیز بیشتر از 35 درصد نشده، این در حالی است که تزریق سه دوز واکسن برای جلوگیری از ایجاد بیماری شدید و بستری و مرگ بسیار اهمیت دارد. از طرفی از واکسیناسیون کودکان بین 5 تا 11 استقبال نشده است. برآیند همه اینها نشان می‌دهد که ما کم‌کم به سمت و سوی خیز هفتم بیماری قدم برمی‌داریم.
او با بیان اینکه افزایش موارد ویروس کرونا حاصل گردش زیرشاخه BA5 واریانت اُمیکرون است، عنوان می‌کند: میزان تلفات این زیرشاخه بسته به نوع کشور و درصد واکسیناسیون و زمان تزریق واکسن است. واقعیت این است یکی از نقص‌های ما نزدن دوزهای بوستر و کامل کردن تزریق دوز چهارم گروه سنی بالای 60 سال و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای است.ناجی در ادامه همچنین از کاهش پایگاه‌های مراکز تزریق واکسن در مراکز درمانی و سطح شهر گلایه کرده و می‌گوید: یکی از سیاست‌های اشتباه وزارت بهداشت کاهش پایگاه‌های واکسیناسیون است. به‌طوری‌که پایگاه واکسیناسیون بیمارستان‌ها نیز برای تزریق دوز چهارم کادر درمان جمع‌آوری شده است. وزارت بهداشت باید فهرست به‌روز شده پایگاه‌های تزریق واکسن را به مردم از طریق رسانه ملی اعلام کند، از طرفی واکسیناسیون دوز چهارم برای اقشار خاص و گروه سنی بالای 60 سال و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و کادر درمان اهمیت دارد. وزارت بهداشت باید برای تزریق دوز سوم برای افراد 12 سال فراخوان عمومی دهد و همه اینها را از طریق رسانه‌ها در اختیار مردم بگذارد.
این ویروس‌شناس در پایان به این نکته هم اشاره کرد که «برخی علائم گوارشی و همچنین التهاب چشم و عفونت گوش جزو علائم کووید19 گزارش می‌شوند. البته افزایش اسهال و استفراغ که در فصل گرما شایع می‌شود گاهی در طیف علائم بالینی کووید19 نیز مشاهده می‌شود.»بنا به این گزارش، مراکز بهداشت زیرمجموعه دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران فهرست جداول تزریق واکسن کرونا را بر اساس واکسن‌های موجود به روز‌رسانی می‌کنند.
 گفتنی است، در روزهای گذشته وزارت بهداشت اعلام کرد واکسن «پاستوکووک» تولید شده توسط انستیتو پاستور، به‌عنوان دوز یادآور تمامی واکسن‌ها مجوز گرفته است. کاهش مراجعه برای تزریق دوزهای دوم و سوم واکسن، برخی مراکز را به تعطیلی کشانده، در همین حال گزارش‌های مردمی نشان می‌دهد که مردم همچنان در مراجعه به برخی پایگاه‌های بهداشت برای تزریق دوز چهارم دست خالی برمی‌گردند و گاهی به‌دلیل نبود اطلاعات پایگاه‌های تزریق واکسن در برخی اپلیکیشن‌های قبلی قید تزریق واکسن را می‌زنند.
​​​​​​​