روزنامه وطن امروز
1401/04/13
اسرائیل: توافق بهتر از عدم توافق است!
علیرضا حجتی: پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران تبدیل به کابوس روزانه برای رژیم صهیونیستی شده است و نحوه برخورد با موضوع هسته‌ای ایران هم برای سران این رژیم یک مقوله کاملا «گیج‌کننده» به نظر می‌رسد. از سال گذشته پس از سقوط نتانیاهو و روی کار آمدن دولت موقت و ائتلافی در سرزمین‌های اشغالی به نخست‌وزیری «نفتالی بنت»، تل‌آویو با توسعه بازدارندگی هسته‌ای ایران با برنامه غنی‌سازی 60 درصدی اورانیوم از یک طرف و از سوی دیگر با خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان و کاهش چتر امنیتی آمریکا در منطقه برای صهیونیست‌ها روبه‌رو بود. به دلیل این شرایط تحمیل شده، سیاست‌ها و راهبرد اسرائیل دچار یک تناقض و دوصدایی شد. رژیم صهیونیستی از طرفی به خاطر شتاب گرفتن برنامه هسته‌ای ایران به احیای برجام راضی شده بود تا به این وسیله محدودیت‌های هسته‌ای بازگردد اما از طرف دیگر برخی دیگر در تل‌آویو با مخالفت ضمنی با احیای برجام بر این عقیده بودند اگر توافق احیا شود، به این وسیله برخی تحریم‌ها و منابع مالی ایران آزاد خواهد شد و این اتفاق برتری ایران در منطقه را تضمین خواهد کرد. در این میان نفتالی بنت با دکترین بلندپروازانه خود یعنی «دکترین اختاپوس» با ناکامی از مقام خود استعفا کرد تا باز هم شکاف و دودستگی میان نهادهای امنیتی این رژیم سر باز کند. پایگاه خبری- تحلیلی المانیتور اخیرا در گزارشی به بررسی رویکرد سرویس‌های امنیتی و جاسوسی رژیم صهیونیستی در قبال مذاکرات احیای برجام و بازگشت آمریکا به این توافق پرداخت و نوشت: ارزیابی‌های اداره اطلاعات ارتش اسرائیل این است که توافق با ایران بهتر از گزینه‌ها و جایگزین‌های بد موجود روی میز برای جلوگیری از توسعه برنامه هسته‌ای ایران است. این دیدگاه برخی چهره‌های نظامی همچون «آهارون هالیوا» رئیس اطلاعات ارتش، «گادی آیزنکوت» فرمانده پیشین ارتش و «درور شالوم» رئیس بخش سیاسی- امنیتی وزارت جنگ رژیم صهیونیستی است. المانیتور ادامه داد: با این حال، یک رویکرد مخالف در عرصه پیچیده امنیتی اسرائیل و در راس آنها سازمان موساد (سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی) غالب است که از تلاش‌های شدید اسرائیل برای مقابله با کارزار حامی توافق هسته‌ای به رهبری ایالات متحده پشتیبانی می‌کند. این، یکی از موضوعات کلیدی در دستور کار تل‌آویو در جریان سفر قریب‌الوقوع جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به اسرائیل است. این پایگاه خبری همچنین نوشت: در این میان، موساد معتقد است توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران یک معامله انجام شده است و سوال «داوید بارنیا» رئیس جدید موساد این نیست که آیا توافقنامه امضا خواهد شد یا خیر، بلکه این است که چه زمانی توافق میشود. این ارزیابی مبتنی بر یک استدلال ساده است؛ اینکه ۲ طرف انتخاب دیگری ندارند. طبق این استدلال، ایرانی‌ها به دنبال سرمایه‌هایی هستند که پس از حصول توافق و لغو تحریم‌ها به دست می‌آید و این در حالی است که بایدن هم پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره به آن نیاز دارد تا به تعهد خود به رای‌دهندگان مبنی بر کاهش قیمت سوخت عمل کند. یک مقام ارشد امنیتی صهیونیست در این رابطه به المانیتور گفت: در همین راستا اسرائیل به منظور مخالفت با ایران فهرستی از تدابیر دیپلماتیک برای افزایش فشار بر این کشور و وادار کردن تهران به دست کشیدن از برنامه هسته‌ای خود جمع‌آوری کرده است که آنها را در سفر آتی جو بایدن به او ارائه خواهد داد. این مقام صهیونیست افزود: روش‌هایی برای جلوگیری از پروژه هسته‌ای [ایران] وجود دارد که نظامی نیست. غرب و ایالات متحده تاکنون نیز تمام ابزارهای دیپلماتیک و اقتصادی که در اختیار دارند را به کار نگرفته‌‌اند. وی همچنین گفت: ما قصد داریم درباره توافق هسته‌ای جدید [به جو بایدن] هشدار دهیم و راهکار جایگزین مشخصی به او ارائه کنیم. المانیتور در پایان نوشت پیش‌بینی پاسخ بایدن به این گزینه‌های جایگزین دشوار است و باید دید آیا وضعیت سیاست داخلی آمریکا در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای می‌تواند تمایل شدید دولت را برای کسب امتیاز از طریق توافق هسته‌ای با ایران کاهش دهد یا نه. روزنامه یدیعوت آحارونوت نیز روز جمعه در گزارشی اعلام کرد بر خلاف سیاست رسمی اعلام‌شده رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه احیای توافق هسته‌ای با ایران، تعداد فرماندهان ارتش رژیم صهیونیستی که خواهان توافق با ایران شدند افزایش یافته است. حتی آنان اعلام کردند یک توافق بد با ایران بهتر از توافق نکردن است. بر اساس آنچه این روزنامه در وب‌سایت خود منتشر کرده است، آنها معتقدند چنین توافقی به رژیم صهیونیستی فرصت می‌دهد یک گزینه نظامی واقعی علیه ایران آماده کند. یدیعوت آحارونوت در این باره نوشت: از برجسته‌ترین حامیان این سمت و سوی جدید در ارتش، «آهارون هالیوا» رئیس اداره اطلاعات، «آمیت ساعار» رئیس اداره تحقیقات، «اورن ساتر» رئیس اداره برنامه‌ریزی استراتژیک و «تل کالمان» رئیس اداره امور ایران هستند. بر اساس این گزارش، اداره اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی همچنین تاکید کرده است موضع «بنی گانتس» وزیر جنگ این رژیم که پیش‌تر معتقد بود توافق هسته‌ای با ایران بدترین گزینه برای تل‌آویو است، تغییر کرده است. بر اساس ادعای رژیم صهیونیستی، آنچه می‌تواند ایران را به مذاکرات بازگرداند، فشار قوی بین‌المللی بر آن، به علاوه وجود گزینه نظامی واقعی است که از اعتبار بالایی برخوردار باشد. گفتنی است در همین رابطه جروزالم پست 3 ماه قبل به نقل از برخی منابع اطلاعاتی گزارش داد فقدان توافق با ایران می‌تواند خطر هسته‌ای قریب‌الوقوع‌تری را برای اسرائیل و متحدانش به همراه داشته باشد، اگرچه هر ۲ دولت بنیامین نتانیاهو و نفتالی بنت با این توافق مخالفت کرده‌اند. از سویی برخی دستگاه‌های اطلاعاتی و دفاعی اسرائیل، عدم توافق را بدتر از حتی یک توافق بد می‌دانند. منطق این منابع این است که ایران می‌تواند ظرف چند هفته به اورانیوم 90 درصدی تسلیحاتی برسد. تایمز اسرائیل هم هفته گذشته نوشت بر اساس گزارش بدون منبع روز یکشنبه در رسانه‌های عبری‌زبان، مقامات ارشد دفاعی بر سر موضع اسرائیل درباره مذاکرات با هدف احیای توافق هسته‌ای ایران اختلاف نظر دارند. همچنین سرلشکر «تامیر هیمن» مدیر سابق اطلاعات نظامی اسرائیل 40 روز قبل در مصاحبه‌ای با اسرائیل هیوم استدلال کرد امضای توافق هسته‌ای با ایران توسط غرب در این زمان می‌تواند به نفع اسرائیل باشد. این مقام نظامی گفت: در هر مقطع زمانی، همه چیز باید بر اساس داده‌های موجود بررسی شود. بنابراین باید پرسید ایران در حال حاضر چه چیزی دارد؟ به گفته وزیر جنگ بنی گانتس، ایران در حال حاضر بیش از 50 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا 60 درصد دارد که به این معناست که آنها از مقدار مواد شکافت‌پذیر کافی برای تولید نخستین بمب فراتر رفته‌اند. او توضیح داد: «بنابراین نتیجه‌گیری من این است که در واقعیت اینجا و اکنون، دستیابی به یک توافق کار درستی است. توافق بین قدرت‌های غربی با جمهوری اسلامی برای اسرائیل زمان می‌خرد. این امر میزان اورانیوم غنی‌شده ایران را کاهش می‌دهد و آن را عقب می‌اندازد، زیرا غنی‌سازی زمان زیادی می‌برد». *** وقتی گزینه‌ای نیست از هنری کیسینجر تا دنیس راس و ریچارد هاس همه از یک چیز می‌گویند دولت بایدن با وجود نیاز مبرم به احیای توافق هسته‌ای با ایران، در یک بن‌بست سیاسی قرار گرفته است. رئیس‌جمهور آمریکا در حال حاضر ۲ راه بیشتر ندارد: یا مذاکرات و احیای برجام را به شکست بکشاند یا تن به توافقی دهد که در آن خواست‌ها و ضمانت‌های تهران تضمین شود. این چالشی است که حداقل از سال گذشته در محافل آمریکایی درباره آن صحبت میشود. به نظر می‌رسد سفر قریب‌الوقوع جو بایدن به منطقه بویژه حضور در سرزمین‌های اشغالی، تصمیم نهایی رئیس جمهور متزلزل آمریکا و دستور کار آتی واشنگتن- تل‌آویو در قبال گفت‌وگوهای هسته‌ای را مشخص کند. در مخمصه دولت دموکرات آمریکا همین بس که بتازگی هنری کیسینجر، وزیر خارجه آمریکا در دولت نیکسون و استراتژیست برجسته آمریکایی در گفت‌وگو با نشریه انگلیسی‌زبان «اسپکتیتور» تلویحا به عجز دولت آمریکا اعتراف می‌کند. این نظریه‌پرداز رئالیست روابط بین‌الملل هم بازگشت به برجام را خطرناک می‌داند، هم می‌گوید تقریبا پلن B وجود ندارد. کیسینجر در پاسخ به پرسش «اندرو رابرت» که می‌پرسد آیا فکر می‌کنید دولت بایدن در مذاکرات هسته‌ای ایران کار خوبی انجام می‌دهد؟ می‌گوید: من بشدت درباره توافق هسته‌ای اصلی تردید داشتم. من فکر می‌کردم راستی‌آزمایی وعده‌های ایران بسیار دشوار خواهد بود و گفت‌وگوها واقعا الگویی را ایجاد کردند که در آن توان هسته‌ای ممکن بود کمی کند شود اما اجتناب‌ناپذیرتر شود. در نتیجه کشورهای منطقه بویژه اسرائیل -دشمن اصلی ایران - و همچنین مصر و عربستان سعودی - که خود را رقبای اصلی ایران می‌دانند- به واکنش‌هایی سوق داده شدند که ممکن است وضعیت را بسیار انفجاری‌تر کند. کیسینجر اضافه می‌کند: اکنون مشکل مذاکرات هسته‌ای موجود این است که بازگشت به توافقی که برای شروع ناکافی بود، برای تغییر آن در جهتی که ظاهرا برای دشمن قابل تحمل‌تر باشد، بسیار خطرناک است. بنابراین تمام نگرانی‌هایی که درباره توافق اولیه داشتم، اکنون خواهم داشت. من هنوز شرایط را ندیده‌ام اما واقعاً هیچ جایگزینی برای حذف توان هسته‌ای ایران وجود ندارد. سال گذشته در میان آشفته‌بازار نبود گزینه قابل توجه که دولت بایدن با آن مواجه است، «دنیس راس» مشاور سیاست خارجی اوباما راهبرد «ترس» خود را اینگونه تجویز کرد: «برای اینکه به دیپلماسی شانس بدهیم، باید ترس ایران از خودمان را بازگردانیم». این دیپلمات آمریکایی پاییز سال گذشته در توئیتر خود نوشت: «ایران مذاکرات را به عنوان امتیاز به ما تلقی می‌کند. تهران فکر می‌کند بالا و پایین کردن ترس از برنامه هسته‌ای‌اش باعث پذیرش طرح «بیشتر در برابر کمتر» [از سوی آمریکا] خواهد شد، به این معنا که رفع تحریم‌ها بیشتر از آنچه در برجام آمده، باشد و در ازای آن ایران امتیازهای کمتری بدهد. برای اینکه به دیپلماسی شانس بدهیم، باید ترس ایران از خودمان را بازگردانیم». دنیس راس چندی بعد این ایده را بسط داده و تبدیل به یادداشت و بیانیه‌ای مشترک کرد که موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن آن را منتشر کرد. این مانیفست دنیس راس را افراد مطرحی همچون «دیوید پترائوس» فرمانده سابق ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا و رئیس سابق آژانس اطلاعات مرکزی (CIA)، «لئون پانتا» وزیر دفاع سابق و دیگر رئیس سابق CIA، «هاوارد برمن» رئیس سابق کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، «جین هارمن» عضو بلندپایه سابق در کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا و «میشله فلورنوی» معاون سابق وزیر دفاع در سیاست‌گذاری امضا کردند. «ریچارد هاس» رئیس شورای روابط خارجی آمریکا نفر بعدی بود که به نبود اهرم فشار علیه تهران اذعان کرد. هاس با آغاز مذاکرات وین 7 در مقاله‌ای نوشت: ممکن است زمان آن فرا رسیده باشد که دیپلماسی رسمی با چیزی کمتر رسمی جایگزین شود. مذاکرات بعید است به موفقیت برسد و حتی اگر توافقی به دست آید، تلاش ایران برای برتری منطقه‌ای یا دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای را حل نخواهد کرد. رئیس شورای روابط خارجی آمریکا با شرح دشواری‌های دولت بایدن می‌نویسد: اگر مذاکرات، هر ۲ طرف را به برجام بازگرداند، در ازای برداشتن بسیاری از تحریم‌های اقتصادی، نه همه تحریم‌ها، محدودیت‌هایی برای نزدیک به یک دهه بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال میشود. اما این سناریو مشکلاتی دارد؛ اولا لغو تحریم‌ها دستیابی به منابع مالی را برای ایران آسان‌تر می‌کند که به ایران اجازه می‌دهد کارهای بیشتری را در منطقه انجام دهد. چنین فعالیتی توسط توافقنامه 2015 محدود نشد. ثانیاً هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم ایران به یک توافق هسته‌ای «طولانی‌تر و قوی‌تر» که محدودیت‌های شدیدتری را بر برنامه هسته‌ای‌اش برای مدت طولانی‌تری اعمال می‌کند، تن دهد. هاس ادامه می‌دهد: این ما را به نقص دیگری در احیای برجام می‌رساند و آن هم اینکه ایران می‌تواند مجددا به توافق 2015 وارد شود و در عین پیروی از آن، تولید موشک‌های بالستیک را که مشمول این پیمان نیستند، تسریع بخشد و پس از سال 2030 به طور چشمگیری ذخایر اورانیوم غنی شده خود را افزایش دهد. ریچارد هاس در نهایت در مشابهت با دنیس راس می‌نویسد: آمریکا و اسرائیل و متحدان‌شان باید برای ایران خط قرمزی تعیین کنند که اگر از آن عبور کند، علاوه بر افزایش تحریم‌ها، با حملات سایبری و نظامی به مراکز هسته‌ای و نظامی و اقتصادی مواجه خواهد شد. گفتنی است 10 روز قبل بیش از ده‌ها سازمان ملی نامه‌ای به رئیس‌جمهور آمریکا ارسال کردند و از او خواستند «رهبری و شجاعت سیاسی» نشان دهد و توافق هسته‌ای ایران را نجات دهد و گفتند «گیج‌کننده» است که او اجازه می‌دهد سیاست داخلی مانع از تجدید توافق شود. در این نامه آمده است: «اکنون بیش از هر زمان دیگری، رهبری و شجاعت سیاسی برای جلوگیری از مرگ کامل توافق و فرار از عواقب احتمالی آن - جنگ با ایران یا ایران مجهز به سلاح هسته‌ای- مورد نیاز است». این گروه‌ها که شامل J Street (یک گروه لابی‌گر یهودی نزدیک به رژیم صهیونیستی) هستند، در نامه خود با ابراز تعجب از اینکه دولت بایدن راه ترامپ را ادامه می‌دهد، آوردند: خود بایدن و بسیاری از مقامات ارشد دولتش قبلا اعلام کرده‌اند خروج ترامپ از توافق یک «فاجعه» بوده است و برخی از این مقامات خاطرنشان کرده‌اند مخالفان توافق، ترامپ را تحت فشار قرار دادند تا قرص‌های سمی سیاسی داخلی ایجاد کند - مانند قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در فهرست گروه‌های تروریستی - با هدفی خاص که برای هر جانشینی مشکل ایجاد کند. این گروه‌ها گفتند بایدن در نهایت مسؤول شکست برجام خواهد بود، چرا که برونداد شکست توافق، تنها راه دیگری برای «مضاعف کردن استراتژی فشار حداکثری ترامپ» است که سازمان‌های ملی آمریکا آن را «زخم خودزنی» نامیدند. *** چرا اسرائیل دلتنگ برجام است؟ «وطن‌امروز» طی یک سال گذشته در چند گزارش مبسوط به تبیین و تحلیل چرایی تمایل رژیم صهیونیستی به برجام پرداخت. حالا بخشی از مواضع سران اسرائیل طی سال گذشته در ادامه بازخوانی شده است. وزیر جنگ اسرائیل شهریور 1400 در مصاحبه خود با فارین‌پالیسی اعلام کرد تل‌آویو حاضر به پذیرش توافق هسته‌ای ایران که طرف‌های برجام و ایالات متحده و جمهوری اسلامی در حال مذاکره درباره آن هستند، است اما در عین حال مقام‌های رژیم صهیونیستی همچنان به اعمال فشار خود به واشنگتن برای آماده‌سازی یک «نمایش قدرت» جدی در شرایط شکست مذاکرات با تهران ادامه می‌دهند. گانتس در این مصاحبه درباره موضع تل‌آویو درباره بازگشت دولت آمریکا به برجام گفت: «رویکرد فعلی ایالات متحده برای بازرسی و کنترل برنامه هسته‌ای ایران را می‌پذیریم». «آهارون هالیوا» رئیس اطلاعات ارتش اسرائیل به سیاستمداران ارشد کابینه امنیتی این رژیم گفته است برای اسرائیل بهتر خواهد بود اگر مذاکرات وین به محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در قبال لغو تحریم‌ها بینجامد. تایمز اسرائیل به نقل از ۲ وزیر که در جلسه کابینه امنیتی شرکت کرده‌اند و نام‌شان فاش نشده است، نوشت: «از نظر این ژنرال بلندپایه، با بازگشت ایران و آمریکا به توافق اتمی، با اطمینان بیشتری می‌توان محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران را زیر نظر داشت. این ۲ وزیر با استناد به نظر فرمانده سازمان اطلاعات نظامی ارتش گفته‌اند اگر فرصت بازگشت به برجام از دست برود، آخرین امکان نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران از میان خواهد رفت. عالی‌ترین مقام سازمان اطلاعاتی ارتش صهیونیستی گفته است احیای برجام، فرصت زمانی بیشتری نیز برای اسرائیل فراهم می‌کند تا خود را برای سناریوهای مختلف در برهه‌های بالا گرفتن تنش با ایران آماده کند». «موشه یعلون» وزیر پیشین جنگ اسرائیل طی سخنرانی در کنفرانس امنیتی روزنامه هاآرتص گفت: «با نگاهی به سیاست دهه گذشته درباره ایران درمی‌یابیم اشتباه اصلی خروج از توافق بود. این توافق به خودی خود یک اشتباه تاریخی بود اما خروج از آن بهانه‌ای برای ادامه [غنی‌سازی] به آنها داد. ترامپ تصمیم خروج از توافق در سال ۲۰۱۸ را با تشویق و تمجید نتانیاهو اتخاذ کرد». وزیر سابق جنگ اسرائیل افزود: «این به دولت آمریکا بستگی دارد. توصیه من به کابینه کنونی اسرائیل این است که از نزدیک و بی‌سروصدا با دولت بایدن همکاری کند و از درگیری‌های عمومی مانند سخنرانی نتانیاهو در کنگره در سال ۲۰۱۵ خودداری کند». «آحارون زیوی» رئیس سابق دستگاه اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی هم گفته بود توافق هسته‌ای جدید میان ایران و قدرت‌های جهانی احتمالا از برجام بدتر خواهد بود اما گفت حتی چنین توافقی که ضعیف‌تر از برجام است از نبود هیچ توافقی بهتر است. مقام سابق رژیم صهیونیستی در مصاحبه‌ای با روزنامه صهیونیستی اورشلیم‌پست گفته بود حتی یک توافق بد به اسرائیل فرصت خواهد داد «تهدید هسته‌ای تهران» را تا سال ۲۰۳۱ به عقب بیندازد، در حالی که ایران در حال حاضر در آستانه هسته‌ای شدن است. «دان حالوتس» فرمانده پیشین ستاد کل فرماندهی و عملیات ارتش رژیم صهیونیستی هم گفت تل‌آویو تنها یک قدرت منطقه‌ای است و توانایی مقابله با ایران را ندارد و «توافق بد با ایران بهتر از شکست نظامی از آن است». «یاکوف عمیدرور» مشاور امنیت داخلی رژیم صهیونیستی در کابینه بنیامین نتانیاهو هم طی یادداشتی برای اندیشکده «بنیاد اورشلیم برای استراتژی و امنیت» نوشت: ایرانی‌ها ازسرگیری مذاکرات را به تعویق انداختند، زیرا متوجه شدند گزینه نظامی نه در دولت فعلی (جو بایدن) و نه در دولت قبلی (دونالد ترامپ) وجود ندارد. وی افزود: «تصور و درک ایران مبنی بر اینکه گزینه نظامی روی میز وجود ندارد نیز فرض اصلی آنها در مذاکرات آینده خواهد بود. بنابراین ایرانی‌ها می‌دانند ایالات متحده چاره‌ای جز بازگشت به توافق ندارد، در نتیجه عجله نخواهند کرد و شاید اول تلاش کنند تحریم‌ها را برچینند و منافع اقتصادی دیگری کسب کنند». یاکوف عمیدرور تصریح کرد: ایالات متحده تاکید می‌کند بازگشت به توافق هسته‌ای تنها گام اول است و پس از آن قصد دارد وارد گفت‌و‌گوهایی با هدف یک توافق بهتر و طولانی‌تر شود. با این حال، شانس دستیابی به چنین توافقی صفر است، برای اینکه ایالات متحده هیچ اهرم فشاری روی ایران نخواهد داشت.
سایر اخبار این روزنامه
