انگیزه مشترک برجامی و لغو تحریم‌ها

طاهر جمشیدزاده - در سپهر سیاست و روابط بین‌الملل طبق اتمسفر غالب بر مناسبات بین کشورها گاهی اوقات مسائل سیاسی برخلاف عرف مرسوم و مسائل اقتصادی و اجتماعی آن طور که باید و شاید رایج است پیش نمی رود و قضیه بطئی و فرسایشی می شود و به یک کاتالیزور برای تسریع سرعت پیشرفت واکنش نیاز است که معادله را بسامان و دوطرفه کند که معادله برجام هم دقیقا به این روند دچار شده است و هر دو طرف کژ دار و مریز رفتار می‌کنند؛ اگر چه اکنون به زعم قاطبه تحلیلگران و تئوریسین‌های سپهر سیاست توپ برجام در زمین آمریکاست و ایران نباید تمام تخم مرغ های خود را در سبد برجام بگذارد؛ ولی در این میان نقش دستگاه دیپلماسی و هیات مذاکره کننده در حصول توافق خوب دو جانبه خیلی تاثیرگذار است اما از زمان سرکار آمدن دولت سیزدهم و گروه دیپلماسی جدید و در راس آنها وزیر امورخارجه، در عرض بازه ده ماهه مرتب این جمله در جراید و رسانه‌ها طنین‌انداز است که خروجی مذاکرات در این مدت مثبت بوده است و این گفتار درمانی شعاری هنوز راهی برای نجات اقتصاد ایران که سال‌هاست دچار دو آفت جدی رانتیریسم و بیماری اقتصاد هلندی است؛ نگشوده است و از ۱۸ اردیبهشت ۹۷ هجری شمسی با تحمیل تروریسم تمام قد اقتصادی بوسیله رییس جمهور سابق افراطی ایالات متحده دونالد ترامپ ضلع سوم این مثلث هم تکمیل شده است.
در این بحبوحه دولت سیزدهم که باید ۹۰ درصد روند فعال مذاکرات تیم کاربلد دوازدهم به سکانداری دکتر محمد جواد ظریف را طی کرده بود و ادامه می داد به یکباره مثل گسل های هورست در زمین شناسی آن مذاکرات شکاف برداشت و حالا دولت متوجه شده است که علم سیاست و اقتصاد دو علم مدرن و روز دنیا هستند که نباید با شعار با آنها رفتار و گفت‌وگو کرد.
با سفر بورل به ایران و‌ دیدار علی باقری کنی معاون وزیر خارجه با انریکه مورا در دوحه حالا طرفین عزم خویش را برای بازگشت به دیپلماسی و‌ میز مذاکره جزم کرده اند و حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه هم خروجی دیدار باقری کنی و مورا را مثبت ارزیابی کرده است. در واقع بحث اصلی بر سر مذاکرات هسته ای در حالی مجدد بوجود آمده است که آمریکایی ها از سر استیصال به میز مذاکره بازگشته اند و علت اصرار آن ها بر احیای برجام به موضوع راهبردی و استراتژیک بر می گردد:
۱- بازگرداندن نفت ایران به بازار انرژی و جایگزینی آن با روسیه به دلیل جنگ فرسایشی روسیه با اوکراین


۲- استفاده از برگه ایران در انتخابات کنگره و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال۲۰۲۴
۳- استفاده از توافق احتمالی در سفر منطقه ای بایدن ؛ مهمترین عامل اصلی که موجب شده آمریکایی‌ها به میز مذاکره بازگردند ناموفق بودن سیاست‌های دولت سابق آنها در اعمال فشار حداکثری بوده که به بن بست رسیده است و در مقابل آمریکایی‌ها نیز در مذاکرات پیش رو باید به ۳ خواسته منطقی و عقلایی ایران تن در دهد: ۱- برداشتن تحریم‌ها ۲- تضمین معتبر ۳- تعبیه پروسه راستی آزمایی معتبر در توافق احتمالی؛ در شب ۱۵ دی ۱۳۹۸ دولت حسن روحانی نیز پس از ۴ مرحله کاهش تعهدات خود و همگام با قانون راهبردی مجلس یازدهم لغو کامل تحریم ها؛ طی بیانیه ای گام‌ پنجم و‌ نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام را رسماً اعلام کرد؛ مطابق این بیانیه جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی «ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه» مواجه نیست. ایالات متحده در سپتامبر ۲۰۲۰میلادی و در واپسین ماه های در قدرت بودن رئیس جمهوری افراطی و یکجانبه گرای خود دونالد ترامپ تلاش کرد با فعال سازی مکانیسم ماشه تقریبا تمام تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران را بازگرداند که با مخالفت اکثریت اعضای شورای امنیت موفق به این کار نشد؛ با پیروز شدن جو‌ بایدن به ریاست جمهوری آمریکا در ژانویه۲۰۲۱ میلادی بایدن و وزیر خارجه‌اش بارها و بارها در نطق های رسمی خویش در بحبوحه اپیدمی کرونا و مشکلات داخلی ینگه دنیا رسماً اعلام کردند که سیاست کور فشار حداکثری دولت سابق آمریکا علیه ایران به بن بست رسیده است و نتیجه ای در برنداشته است و همین مسئله باعث شد تا اعضای۱+۵ و ایران مذاکراتی را برای پیوستن مجدد آمریکا با تغییر دولت در ایران و آغاز به کار دولت مردمی سیزدهم شروع کنند که تا کنون بی نتیجه بوده است و قرار است بزودی در دوحه قطر این مذاکرات با مذاکره غیر مستقیم ایران و رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در برنامه برجام از سر گرفته شود.
برای به موقع رسیدن به مصاحبه شغل مهمی، بدون داشتن فرصت صرف صبحانه، مدت درازی است رانندگی می کنید. گرسنگی امان شما را بریده است؛ به نظرتان می رسد که همه تابلوهای تبلیغاتی طول راه درباره غذا است. ساندویچ گوشت و تخم مرغ، همبرگرهای آبدار، آبمیوه شیرین و خنک. معده قار و قور می کند و شما سعی دارید، بی‌اعتنایی کنید، اما نشدنی است. پا به پای راهی که طی می‌کنید، گرسنه تر می شوید. همین که چشمتان به تابلوی تبلیغ پیتزا می افتد چیزی نمی‌ماند که به خاطر خیره ماندن به تابلو، اتومبیل را میخکوب کنید. مختصر اینکه انگیزشی به نام گرسنگی تاب و توان را از شما ربوده است؛ در خصوص تحریم های تمام عیار ایالات متحده آمریکا که یک تروریسم تمام قد اقتصادی را بر ملت نیک اندیش و دولت آزاده ایران با خروج افراطی و یکجانبه خویش از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ هجری شمسی تحمیل و غالب کرد هم در بر همین پاشنه می‌چرخد.